Nguyên Chủ tịch ACB Trần Xuân Giá: Vinh quang và cay đắng

Ông Trần Xuân Giá: Vị Bộ trưởng đầy nhiệt huyết

Như Báo điện tử Giáo dục Việt Nam đã thông tin, ngày 21/9 một số tờ báo đưa tin từ cơ quan chức năng, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã có quyết định khởi tố ông Trần Xuân Giá để điều tra về hành vi cố ý làm trái các quy định về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Quyết định khởi tố đã được tống đạt và ông Giá được cho tại ngoại do sức khỏe yếu và nghiêm túc hợp tác với cơ quan điều tra.

Tuy nhiên trao đổi với phóng viên Báo Giáo dục Việt Nam lúc 10h45 ngày 21/9, vẫn với cách nói trầm tĩnh thường ngày, vị cựu Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư Trần Xuân Giá cười nhẹ: “Mọi công việc của tôi vẫn không có nhiều thay đổi. Từ sáng nay, rất nhiều người bạn đã gọi điện tới hỏi thăm về chuyện như bạn vừa hỏi (thông tin ông Trần Xuân Giá bị khởi tố về tội cố ý làm trái –PV), và tôi cũng chỉ có một câu trả lời duy nhất: tôi chưa từng nghe tới chuyện đó. Chưa có ai thông báo tới tôi chuyện tôi bị khởi tố”.

Ông Trần Xuân Giá, Cựu chủ tịch HĐQT ACB (ảnh: Internet

Sinh năm 1939, tại xã tại xã Lũy Lộc, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế, ông Trần Xuân Giá tốt nghiệp cử nhân kinh tế, có bằng tiến sĩ kinh tế tại Liên Xô cũ và học hàm Phó Giáo sư.

Từ 1966, ông Giá là giảng viên tại ĐH Kinh tế quốc dân Hà Nội;

Năm 1980, ông Trần Xuân Giá được đề bạt vượt cấp lên làm Phó chủ nhiệm Ủy ban Vật giá Nhà nước (hàm thứ trưởng) khi đang làm giảng viên đại học.

Từ 1989, chủ nhiệm Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng (nay là Văn phòng Chính phủ); từ 1992, phó chủ nhiệm Ủy ban Kế hoạch Nhà nước (nay là Bộ Kế hoạch và Đầu tư);

Từ tháng 11/1996 đến tháng 8/2002, ông Giá là bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Đại biểu Quốc hội Khóa X.

Từng là nhân viên của ông Trần Xuân Giá, nhà báo Mạnh Quân đánh giá, ông Giá là một trong số không nhiều chuyên gia kinh tế thuộc hàng số 1 ở Việt Nam.

Bởi lẽ, không chỉ rất sâu sắc về học vấn mà ông cũng là người rất thực tế vì đã trải qua nhiều chức vụ lãnh đạo, điều hành quan trọng trong bộ máy nhà nước...am hiểu đời sống kinh tế, chính trị đất nước qua nhiều thời kỳ lịch sử.

Đặc biệt trong giai đoạn làm Phó chủ nhiệm Ủy ban kế hoạch nhà nước và sau đó là Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư, ông Giá được đánh giá đã có những đóng góp to lớn trong quá trình đổi mới nền kinh tế, và rõ rệt nhất là xây dựng, triển khai Bộ Luật Doanh nghiệp mà đến nay, tác dụng nhiều mặt của nó đến toàn bộ nền kinh tế, đời sống xã hội... còn thấy rõ.

Báo Đất Việt cũng đánh giá rất cao công lao của ông khi cho rằng, ông Trần Xuân Giá là người chủ trì dự thảo Luật Doanh nghiệp được các nhà làm luật và cồng động doanh nghiệp lúc đó đánh giá rất cao, vì hướng tới môi trường hoạt động công bằng giữa các doanh nghiệp.

Facebook của nhà báo Mạnh Quân cũng nhấn mạnh, từ năm 2003, trên cương vị Trưởng ban Nghiên cứu của Thủ tướng, giúp việc cho Thủ tướng Phan Văn Khải, ông Giá cũng đã có những đóng góp rất quan trọng.

Quy tụ nhiều chuyên gia kinh tế hàng đầu, Ban này đã tiếp tục giúp Thủ tướng rất nhiều trong việc xây dựng, ban hành các chính sách kinh tế và điều hành trực tiếp nền kinh tế có tốc độ thu hút đầu tư nước ngoài hàng đầu thế giới lúc ấy...

Các dự thảo chính sách lớn đều có sự góp ý, nhận xét, thẩm định... của Ban Nghiên cứu. Và thực tế, nhờ có Ban này, nhiều chính sách đúng đắn của Chính phủ được ban hành và nhiều dự thảo chính sách chưa chính xác đã được bỏ đi... Ông Giá có vai trò không nhỏ trong việc điều hành Ban Nghiên cứu đó.

Ngoài công việc, ông Giá cũng được nhiều người nhận xét là có tính cách rất điềm đạm, dễ gần, cởi mở với người dưới...

Ngân hàng ACB - bước rẽ ngang cay đắng

Trong lời tựa bài viết về ông Trần Xuân Giá đăng trong cuốn sách kỷ niệm 15 năm thành lập Ngân hàng Cổ phần Á Châu (ACB), cựu Chủ tịch ACB từng chia sẻ: “Thực sự mình có nhu cầu làm việc, không phải vì thu nhập bởi ngoài lương hưu, nếu còn thiếu con mình đủ sức đảm bảo cuộc sống cho hai vợ chồng già. Trong khi đó, nhiều nơi lại cần mình, vậy tại sao không”.

Đây cũng là lý do, ông chọn “bến đỗ” mới là Ngân hàng Á Châu (ACB) và cho hay, dù ngân hàng là lĩnh vực mới, nhưng lại tương đối gần gũi.

Hơn nữa, cái duyên với ACB của nguyên lãnh đạo cấp cao Bộ Kế hoạch và Đầu tư là sự hiểu biết khá rõ về nhà băng này, qua các mối quan hệ với lãnh đạo ACB từ lúc ngân hàng mới thành lập.

Thực tế, trước khi làm Chủ tịch HĐQT ACB (từ tháng 22/3/2008 đến khi từ nhiệm 19/9/2012), ông Giá đã có 1 năm (từ tháng 11/2006) làm việc tại đây với vai trò cố vấn.

Trong thông cáo ngày 19/9, ACB cho biết ông Giá có liên quan đến việc phê chuẩn cho ông Lý Xuân Hải (nguyên tổng giám đốc ACB, đã bị khởi tố, bắt giam) ủy thác 19 nhân viên ngân hàng nhận 718 tỉ đồng của ACB để gửi vào Ngân hàng Công Thương Việt Nam (Viettinbank).

Cũng theo nguồn tin trên, ông Giá có dấu hiệu sai phạm khi ký nghị quyết HĐQT cho phép tổng giám đốc Lý Xuân Hải ủy thác rút 718 tỉ đồng của ACB gửi sang Viettinbank để hưởng lãi suất cho vay cao hơn lãi suất định hướng của NHNN. Hành vi của ông Giá, giống như hành vi của ông Lý Xuân Hải bị khởi tố, bắt tạm giam trước đó, được coi là làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế.

Hậu quả nghiêm trọng là sau đó số tiền này lại được chuyển vào tài khoản của đối tượng lừa đảo Huỳnh Thị Huyền Như (nguyên Trưởng phòng giao dịch Điện Biên Phủ (TP.HCM) thuộc Ngân hàng Vietinbank) - từng được coi là đại gia trong lĩnh vực tài chính - chứng khoán. Nửa cuối năm 2011, kinh tế suy giảm kéo theo sự đóng băng của thị trường địa ốc, thị trường tài chính xuống dốc, số tiền này đã bị Như làm cho bốc hơi, gây thiệt hại cho ACB...

Trước đó, chiều ngày 18/9, website ACB phát đi thông báo ông Trần Xuân Giá, ông Lê Vũ Kỳ và ông Trịnh Kim Quang đồng loạt rời khỏi HĐQT của ACB với những lý do khác nhau trong đó ông Giá từ nhiệm với lý do sức khỏe...