Bầu Kiên hầu tòa

6h30, khoảng 20 cảnh sát có mặt, kiểm soát an ninh quanh khu vực cổng tòa. Sau khoảng 5 phút, đoàn xe chở phạm nhân tiến đi vào cổng. Trong 9 người bị xét xử, có 4 bị tạm giam gồm: Nguyễn Đức Kiên (cựu phó chủ tịch HĐQT ACB), Lý Xuân Hải (cựu tổng giám đốc ACB) cùng Trần Ngọc Thanh (giám đốc Công ty ACBI), Nguyễn Thị Hải Yến (kế toán trưởng ACBI).

8h, phiên tòa phải tạm dừng ít phút trong phần công bố đưa vụ án ra xét xử do mất điện. Chủ tọa cho biết bị cáo Trần Xuân Giá (cựu chủ tịch Ngân hàng ACB) xin vắng mặt vì đang bị bệnh. Ông Giá đề nghị được xét xử vắng mặt.

Khoảng 60 phóng viên có mặt tại tòa đưa tin về phiên xử được đánh giá là một trong 10 "đại án" xảy ra trong những năm vừa qua. Điện sau đó lại chập chờn khiến phần thủ tục khai mạc bị gián đoạn.

9h, tòa tiếp tục kiểm tra căn cước 8 bị cáo và những người liên quan.

Bầu Kiên (hàng đầu, áo kẻ) và các đồng phạm trước vành móng ngựa. Ảnh: Việt Dũng

9h20, có 4 luật sư bào chữa cho Nguyễn Đức Kiên gồm Trần Đôn Hùng, Vũ Xuân Nam, Ngô Duy Ngọc, Bùi Quang Ngiêm. Luật sư Lưu Tiến Dũng, bào chữa cho ông Trần Xuân Giá, cũng có mặt.

Ngân hàng ACB mời một luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp. Phía Ngân hàng Vietinbank có 4 luật sư. Hai cựu phó chủ tịch HĐQT ACB là bị cáo Trịnh Kim Quang, Phạm Trung Cang mời luật sư Phạm Danh Tín. Cựu tổng giám đốc ACB Lý Xuân Hải có 3 người bào chữa gồm: Lưu Văn Thám, Nguyễn Đình Hưng và Vũ Thị Kim Ngọc

Cựu phó tổng ACB Huỳnh Quang Tuấn được luật sư Kiều Vũ Thị Quyên, Vũ Ngọc Chi, Lưu Văn Tám bào chữa. Bị cáo Trần Ngọc Thanh và Nguyễn Thị Hải Yến có luật sư Nguyễn Thị Kim Thanh, Phạm Nam Phong.

Tòa cũng triệu tập Huỳnh Thị Huyền Như (cựu cán bộ Vietinbank, vừa lĩnh án chung thân) đến phiên xử.

9h45, chủ toạ cho biết, đại diện nhiều tổ chức liên quan không đến và sự vắng mặt ông Giá nên đề nghị VKS cho ý kiến. Công tố viên cho rằng, đây là phiên xử kéo dài, đề nghị toà tiếp tục triệu tập đến. Ông Giá cũng cần triệu tập đến để xác minh tình trạng bệnh của bị cáo. Việc vắng mặt của các tổ chức, cá nhân đến thời điểm này không ảnh hưởng đến quá trình xét xử.

10h, luật sư Lưu Tiến Dũng (bào chữa cho ông Giá) trình bày thân chủ đã có đơn gửi TAND Hà Nội nói về tình trạng sức khoẻ không tốt nên đề nghị Toà hoãn xử để ông Giá có thời gian chữa trị.

10h10, một số luật sư cũng đề nghị hoãn phiên xử vì cho rằng ông Trần Xuân Giá với vai trò Chủ tịch HĐQT có những quyết định liên quan đến sai phạm xảy ra tại ACB, đây là mấu chốt của tội danh cố ý làm trái đang cáo buộc 5 lãnh đạo cao cấp của ngân hàng này.

Các luật sư đề nghị hoãn phiên tòa để làm rõ thiệt hại của ACB sau khi phiên phúc thẩm Huỳnh Thị Huyền như kết thúc.

Huỳnh Thị Huyền Như bị triệu tập đến TAND Hà Nội. Ảnh chụp qua màn hình.

TAND Hà Nội mở phiên xử Nguyễn Đức Kiên cùng 8 người với về 4 tội: Trốn thuế, Kinh doanh trái phép, Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng. Chủ tọa là Phó chánh án TAND Hà Nội Nguyễn Hữu Chính - người từng cầm trịch xét xử nhiều vụ án lớn. Khoảng 20 luật sư dự kiến sẽ tham gia bào chữa cho các bị cáo, riêng ông Kiên mời 4 người.

Hiện 6 luật sư tham gia tố tụng tại vụ án này gửi văn bản đề nghị hoãn phiên xử tới TAND Hà Nội. Một trong các lý do là kết luận tại phiên phúc thẩm của vụ lừa đảo do Huỳnh Thị Huyền Như chủ mưu có ý nghĩa quyết định đến việc xác định thiệt hại của Ngân hàng ACB cũng như xác định tội danh cố ý làm trái quy định cùng trách nhiệm dân sự của ông Kiên và người liên quan.

Cổng tòa án TAND Hà Nội trước khi đoàn xe chở phạm đi vào. Ảnh: Quý Đoàn

Theo luật sư, trong trường hợp, cấp phúc thẩm tuyên buộc Vietinbank bồi thường toàn bộ số tiền Huyền Như chiếm đoạt thì đồng nghĩa với việc ACB không có thiệt hại. Khi đó ông Kiên cùng đồng phạm dù có cố ý làm trái khi ủy thác cho hàng chục nhân viên mang tiền của ACB đi gửi tiết kiệm tại Vietinbank thì cũng sẽ không cấu thành tội phạm như truy tố của VKSND Tối cao.

Theo cáo buộc, từ năm 1993, ông Kiên sở hữu gần 3,8% cổ phiếu của ngân hàng ACB, giữ chức Phó chủ tịch HĐQT trong 14 năm (1994-2008), Chủ tịch Hội đồng đầu tư ngân hàng ACB trong 9 năm (2003-2012). Trong thời gian này, ông thành lập 6 công ty gồm: Công ty Cổ phần phát triển sản xuất và Xuất nhập khẩu Thiên Nam, Công ty cổ phần đầu tư Thương mại B&B, Công ty cổ phần tập đoàn tài chính Á Châu, Công ty cổ phần Đầu tư ACB Hà Nội, Công ty cổ phần đầu tư Á Châu và công ty TNHH Đầu tư tài chính Á Châu Hà Nội. Cả 6 công ty đều do ông Kiên làm chủ tịch HĐQT.

Theo cơ quan công tố, từ ngày 15/5/2007 đến ngày 3/8/2012, thông qua 6 công ty này, ông Kiên đã tổ chức kinh doanh không đúng với giấy phép khi mua bán cổ phần, cổ phiếu, vàng với tổng số tiền hơn 21.000 tỷ đồng.

Ngoài kinh doanh trái phép, theo cơ quan công tố, ông Kiên còn có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cụ thể, Công ty cổ phần đầu tư ACB Hà Nội (ACBI), thế chấp 20 triệu cổ phần Công ty cổ phần Thép Hoà Phát để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ tại ngân hàng ACB. Song với tư cách là chủ tịch HĐQT, ông Kiên đã chỉ đạo Trần Ngọc Thanh (Giám đốc ACBI), Nguyễn Thị Hải Yến (kế toán trưởng) lập khống biên bản họp HĐQT và quyết định về việc bán số cổ phần để tạo lòng tin với Công ty TNHH một thành viên Thép Hoà Phát làm công ty này tin số cổ phần này đang được ACBI quản lý, chưa chuyển nhượng và có tranh chấp. Do vậy, ngày 21/5/2012, Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên thép Hòa Phát đã ký hợp đồng mua 20 triệu cổ phần này và chuyển 264 tỷ đồng cho Công ty ACBI. Nguyễn Đức Kiên bị cho là chủ mưu lừa đảo trong vụ này và Thanh, Yến là đồng phạm giúp sức.

Bầu Kiên khi còn đương chức.

Ở cáo buộc cố ý làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, ngoài ông Kiên còn có nhiều lãnh đạo cao cấp của ACB bị cho có liên quan. Theo VKS, ngày 22/3/2010, Thường trực HĐQT ACB gồm các ông Trần Xuân Giá (chủ tịch HĐQT), Lê Vũ Kỳ, Phạm Trung Cang, Trịnh Kim Quang (3 phó chủ tịch), Lý Xuân Hải (tổng giám đốc), Huỳnh Quang Tuấn (phó tổng giám đốc) cùng Nguyễn Đức Kiên ra quyết định về việc uỷ thác cho các cá nhân gửi tiền, ngoại tệ ở những tổ chức tín dụng. Từ ngày 27/6/2011 đến 5/9/2011, ông Hải đã uỷ quyền cho kế toán trưởng uỷ thác gần 720 tỷ đồng cho 19 nhân viên ngân hàng gửi tiết kiệm vào Vietinbank chi nhánh Nhà Bè và Vietinbank chi nhánh TP HCM. Lãi suất ghi trong hợp đồng là 14% một năm, lãi suất thỏa thuận ngoài hợp đồng từ 3,7 đến 13% một năm.

Tuy nhiên, toàn bộ số tiền đã bị Huỳnh Thị Huyền Như (quyền trưởng phòng giao dịch Điên Biên Phủ thuộc Vietinbank chi nhánh TP HCM) sử dụng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt, gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB.

VKS còn phát hiện trong thời gian nắm giữ vai trò quan trọng tại ngân hàng ACB, ông Kiên cùng các ông Trần Xuân Giá, Trịnh Kim Quang, Phạm Trung Cang, Lê Vũ Kỳ, Lý Xuân Hải đã thống nhất ban hành chủ trương mua cổ phiếu trên thị trường chứng khoán và đầu tư cổ phiếu ACB gây thiệt hại gần 690 tỷ đồng. Các ông này bị cáo buộc phải chịu trách nhiệm hình sự vì gây thiệt hại cho ngân hàng ACB hơn 1.400 tỷ đồng.