Vực dậy thị trường bất động sản: Hoàn cảnh bất thường, cách làm cũng phải khác thường

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, cho rằng thời gian qua Chính phủ đã ban hành hàng loạt giải pháp tháo gỡ cho doanh nghiệp không theo logic thông thường. Chỉ có cách làm đó thị trường mới thoát khỏi tình trạng khó khăn hiện nay.

“Nếu vẫn đưa ra những giải pháp bình thường thì không thể tháo gỡ được. Vì vậy, điều tôi khuyến nghị đầu tiên là phải quán triệt được rằng tình huống khó khăn, tình thế bất thường thì cách tiếp cận, các giải pháp phải khác thường”, ông Thiên nói.

Không thể trông chờ vào một giải pháp

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, chúng ta đang ở thời điểm có nhiều chính sách tốt và tập trung nhưng thực thi chính sách không dễ. Chính sự khác thường làm cho tư duy thực thi chính sách hiện nay bị cản trở, không dám làm. Khi đưa ra những nghị quyết mới, giải pháp mới phải đi liền với cam kết về trách nhiệm, cam kết về bảo đảm cho việc thực thi trách nhiệm thì việc thực thi chính sách tốt sẽ được đẩy nhanh hơn.

Trong tình thế hiện nay, không thể trông chờ vào một giải pháp dễ dàng, nhanh chóng. Tình hình kinh tế - xã hội cơ bản trước mắt vẫn còn khó khăn rất lớn. Bức tranh doanh nghiệp, hoạt động bất động sản, lòng tin của người mua vẫn là rào cản.

PGS.TS Trần Đình Thiên. Ảnh: VGP

Theo ông Thiên, các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường hiện nay thường tập trung về phía cung, trong khi thị trường bất động sản hiện nay khó cả về cung và cầu.

“Đa số các giải pháp tập trung gỡ cho doanh nghiệp là rất đúng vì đó là gỡ mấu chốt của vấn đề liên quan đến cả một hệ thống, đặc biệt là hệ thống ngân hàng đang chịu gánh nặng ghê gớm. Nhưng rõ ràng đứng trên lập trường phát triển đầy đủ, chúng ta thấy rằng cầu về bất động sản hiện nay trì trệ và có khả năng tiếp tục trì trệ.

Các phân tích gần đây về tổng cầu chưa thấy điểm gì sáng, như việc làm, tốc độ tăng trưởng đang cải thiện như còn chậm, đầu tư công còn chậm… Cần phải phân tích đầy đủ cầu cho thị trường bất động sản để có cách tiếp cận về cầu. Nếu không, chúng ta đầu tư, xây dựng xong lại để đấy, không có thị trường tiêu thụ. Điểm này là điểm đang mất cân đối”, ông Thiên phát biểu

Từ đó, ông Thiên đề xuất về thủ tục pháp lý, vẫn phải theo tinh thần tình thế bất thường phải có giải pháp khác thường, phải vượt qua được tư duy sợ hãi thông thường.

Đơn cử như, hiện nay bất động sản tồn kho tăng. Nhiều dự án tốt nhưng lại đang vướng mắc, chưa tới thị trường thì xử lý như thế nào? Nhà nước có mua lại các dự án đó không để bảo đảm tạo lòng tin cho cả phía doanh nghiệp lẫn phía người mua? ông Thiên đặt câu hỏi và cho rằng những giải pháp này là cơ bản để gỡ cho các dự án tốt, lớn nhưng lại đang tắc.

Ủng hộ giữ lại phương pháp thặng dư để định giá đất

Ông Thiên cũng ủng hộ việc giữ lại phương pháp thặng dư để định giá đất. Tư duy định giá theo phương pháp thặng dư là logic của nền kinh tế thị trường, đi liền với thuế đất để bảo đảm rằng tình trạng đầu cơ phải được xử lý.

Về thủ tục triển khai các dự án, ông đề xuất dự án nào nằm trong quy hoạch thì không cần phải qua các bước xin chủ trương, quy chế triển khai, xin cấp phép bởi vì quy hoạch là Nhà nước cho phép rồi, nếu không thì mất vài ba năm quy trình. Đối với dự án mắc một phần mà lại ngưng toàn bộ dự án lại là cực kỳ lớn, khiến nhiều dự án tốt, nhiều doanh nghiệp tốt khổ sở vì tiếp cận vốn.

Về chính sách nhà ở công nhân, nhà ở xã hội, PGS.TS. Trần Đình Thiên nêu hai ý:

Một là nhu cầu của các địa phương về nhà ở xã hội, nhà ở công nhân là khác nhau; điều kiện, năng lực, áp lực thực thi chính sách ở các địa phương là khác nhau nên cần có chính sách để bảo đảm cho các địa phương có quyền chủ động chính sách nhiều hơn, không nên có chính sách giống nhau khiến các địa phương không có quyền chủ động.

Thứ hai, thời điểm hiện nay, liệu chúng ta làm nhà ở xã hội theo nghĩa thương mại thì có cần một gói kích cầu như trước đây không? Ai sẽ mua khi thu nhập của người lao động hiện nay đang suy giảm?

Cuối cùng lúc này, để bảo đảm điều kiện doanh nghiệp, cả về phía cung lẫn cầu thì nên có những quỹ bảo lãnh cho vay, nếu không khó lòng bảo đảm rủi ro cho ngân hàng. Thị trường đang cần Nhà nước tung ra những hỗ trợ mạnh hơn để vực dậy thị trường bất động sản.