Đứng thứ 3 thế giới về sản lượng, cao hơn cả Mỹ, nhưng mặt hàng này lại đang “mắc kẹt” ở đầu ra

Theo công bố năm 2022 của Cục Khảo sát địa chất Mỹ (USGS), công suất sản lượng xi măng của Việt Nam đạt khoảng 100 triệu tấn, đứng thứ 3 thế giới. Trong đó, Trung Quốc là quốc gia có công suất sản xuất xi măng lớn nhất thế giới. 5 quốc gia có quy mô sản lượng xi măng lớn nhất thế giới gồm có: Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Hoa Kỳ và Thổ Nhĩ Kỳ.

5 tháng đầu năm 2023, tình hình tiêu thụ xi măng, clinker tiếp tục bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bên trong lẫn bên ngoài

Từ đầu năm đến nay, tiêu thụ xi măng ở cả thị trường nội địa và xuất khẩu đều giảm do chịu tác động từ suy giảm kinh tế, giải ngân đầu tư công chậm, thuế xuất khẩu clinker tăng lên gấp đôi và nội tại ngành dư thừa công suất.

Tại thị trường nội địa - nơi hấp thụ trên 60 triệu tấn xi măng, clinker mỗi năm - tiến độ giải ngân vốn đầu tư công khá ì ạch; nhiều công trình, dự án chậm triển khai, phải giãn/hoãn tiến độ vì gặp khó khăn về nguồn vốn…, khiến đầu ra của doanh nghiệp xi măng gặp khó.

Ngoài ra, chi phí đầu vào và logistic tăng làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất xi măng trong nước. Ước tính, sản lượng tiêu thụ xi măng 5 tháng đầu năm 2023 giảm 20% so với cùng kỳ năm 2022.

Trong khi đó, kênh xuất khẩu cũng không khả dĩ hơn. Tình hình tiêu thụ khó khăn tại các thị trường lớn như Trung Quốc, Bangladesh, Philippines… khiến sản lượng và kim ngạch xuất khẩu xi măng của Việt Nam sụt giảm kỷ lục. Qua 5 tháng, các doanh nghiệp xi măng mới xuất bán được 13,65 triệu tấn, trị giá 590 triệu USD, giảm lần lượt 12% và 12,4% so với cùng kỳ năm trước.

Lãnh đạo Tập đoàn Xi măng The Vissai cho biết, “chưa bao giờ bán hàng mệt như lúc này. Tiêu thụ trong tháng 5 sụt giảm 30% so với tháng 4 và tháng 6 này tiếp tục đối diện với khó khăn, nhất là nhiều địa phương phía Bắc đang bước vào mùa thu hoạch nông sản, nên nhu cầu tiêu thụ xi măng rất thấp. Xuất khẩu cũng giảm theo đà giảm chung của các ngành hàng”.

Hiện tại, số lượng công trình khởi công mới rất hạn chế, các dự án bất động sản chưa thực sự khởi sắc khiến sức tiêu thụ xi măng tại nhiều địa phương như Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa, vốn đã dư thừa sản lượng, nay càng trầm lắng hơn.

Tiêu thụ xi măng qua kênh dân dụng cũng rất chậm do tình hình kinh tế khó khăn, nhiều gia đình tạm thời hoãn xây dựng, sửa chữa nhà cửa, tác động trực tiếp đến hoạt động bán hàng của các doanh nghiệp trong ngành.

Ngoài vấn đề tiêu thụ khó, chi phí sản xuất tăng, các doanh nghiệp còn lo tình trạng cắt điện gây ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động sản xuất, bán hàng.