Thắng, thua hay hòa: Vụ kiện Facebook tại Mỹ sẽ kéo dài nhiều năm

Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) và liên minh các bang của Mỹ đã đâm đơn kiện Facebook lên tòa án liên bang. Vụ kiện có thể dẫn tới việc Facebook phải thoái vốn khỏi Instagram và WhatsApp do công ty sử dụng chiến lược “mua hoặc vùi dập” đối thủ. Theo các chuyên gia, dù kết quả có ra sao, quá trình xét xử chắc chắn không đơn giản.

Nếu Chính phủ thắng

Nếu Chính phủ Mỹ thắng, thẩm phán sẽ ra phán quyết buộc Facebook phải thoái vốn khỏi ứng dụng Instagram và WhatsApp. Đây là biện pháp rất cứng rắn vì chia tách công ty không phải điều thường gặp. Theo Giảng viên Sam Weinstein của trường Luật Cardozo, khả năng này dù hiếm nhưng vẫn có thể xảy ra. Vụ kiện Facebook chứa nhiều bằng chứng từ chính tài liệu riêng của công ty, không như vụ kiện của Bộ Tư pháp với Google.

Trong lịch sử, từng có công ty bị phá vỡ vì thua kiện. Chẳng hạn, năm 2014, Bộ Tư pháp Mỹ kiện BazaarVoice sau khi mua lại PowerReviews và thương vụ giữa hai trang web đánh giá tiêu dùng phải lật lại. Vụ việc nổi tiếng nhất chính là công ty điện thoại ATT bị chia tách vào năm 1982.

Chính quyền Tổng thống đắc cử Joe Biden có thể sẽ ủng hộ vụ kiện. Các ủy viên FTC đã bỏ phiếu 3-2 để nộp đơn kiện, trong đó 2 phiếu thuận đến từ Đảng Dân chủ.

Nếu Facebook thắng

Một khó khăn mà FTC phải đối mặt là chính cơ quan này đã thông qua vụ thâu tóm Instagram năm 2012 và WhatsApp năm 2014 của Facebook. Facebook nhắc tới chi tiết ấy khi đáp trả vụ kiện. Theo luật sư Seth Bloom, rất khó để thu hồi một vụ sáp nhập đã diễn ra nhiều năm. Tòa án sẽ miễn cưỡng nếu phải hủy bỏ sáp nhập.

Ngoài ra, ông Bloomb cho biết đơn kiện đề cập đến việc Facebook yêu cầu nhà phát triển phần mềm trên nền tảng của mình không được cạnh tranh với Facebook. Đây là luận điểm cũ và dễ khắc phục.

Đơn kiện viết: “Cụ thể, từ năm 2011 đến 2018, Facebook mở Facebook Platform, bao gồm một số API quan trọng, cho nhà phát triển với điều kiện ứng dụng của họ không được cạnh tranh với Facebook hay quảng bá đối thủ”. Trong blog, Facebook tranh luận các hạn chế như vậy là tiêu chuẩn của ngành. Mạng xã hội khẳng định các công ty được phép chọn đối tác kinh doanh và các nhà phát triển được phép truy cập nền tảng miễn là không khai thác một cách không công bằng.

Nếu hai bên dàn xếp

Theo George Hay, Giảng viên về độc quyền tại trường luật Cornell, do không có cáo buộc hình sự trong đơn kiện, Facebook không có lý do gì để thỏa thuận. Ông dự đoán vụ kiện sẽ kéo dài nhiều năm. Theo ông, không có người chiến thắng rõ ràng. Mọi thứ Facebook làm đều dễ thấy và đã tồn tại 15 năm. Họ không bao giờ làm gì nếu không tham vấn nhóm luật sư chống độc quyền.

Dù vậy, năm 2019, Facebook đồng ý trả 5 tỷ USD để dàn xếp vụ điều tra các thực hành quyền riêng tư của FTC. Do đó, không có gì là không thể xảy ra.