Thái Anh Văn: Quý bà Angela Merkel của Đài Loan

Từng là chuyên gia luật, tiến sĩ Thái Anh Văn đang là người dẫn đầu trong cuộc bầu cử lãnh đạo Đài Loan. Sinh năm 1965, giữa lúc Đài Loan đang xảy ra chiến tranh lạnh với Trung Quốc, bà Thái lớn lên trong một gia đình khá giả ở Đài Bắc. Cha bà sở hữu một doanh nghiệp sửa chữa ô tô luôn hy vọng bà sẽ làm việc chăm chỉ nhưng không khuyến khích những tham vọng lớn.

Trả lời phỏng vấn một kênh truyền hình Đài Loan, bà Thái cho biết: “Cha tôi không muốn con cái sống một cuộc sống quá thoải mái. Cha mẹ tôi chỉ yêu cầu chúng tôi trở thành những người hiểu biết và có ích”.

Tiến sĩ Thái Anh Văn, 59 tuổi, từng học luật ở Đài Loan trước khi lấy bằng thạc sĩ ĐH Cornell, Mỹ và bằng tiến sĩ tại Trường Kinh tế London. Quay trở về quê hương để giảng dạy, bà Thái trở thành nhân vật có tầm ảnh hưởng khi bà được bổ nhiệm vị trí trưởng đoàn đàm phán với Trung Quốc năm 2000.

Là người tin tưởng vững chắc vào sự độc lập của Đài Loan, bà Thái đã gia nhập Đảng Dân tiến (DPP) năm 2004 và được bầu ban lập pháp và sau đó là Chủ tịch đảng năm 2008.

“Khác với nhiều nước châu Á, chúng tôi ở Đài Loan luôn tự hào về chế độ dân chủ và trân trọng các quyền chính trị và xã hội cũng như tự do cá nhân”, bà Thái phát biểu tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) hồi tháng 6/2015.

Một số thành viên DPP muốn thấy Đài Loan tuyên bố độc lập chính thức. Trong khi đó bà Thái Anh Văn quả quyết với các cử tri và các đối tác nước ngoài rằng bà muốn duy trì tình trạng hiện tại. Tuy nhiên, bà khẳng định muốn có thêm nhiều quyền lập pháp đối với mối quan hệ này.

Bà Thái Anh Văn đang dẫn đầu trong cuộc bầu cử lãnh đạo Đài Loan. Nguồn: AP

Đảng cầm quyền Kuomintang (KMT) của Đài Loan đang mất dần sự tín nhiệm một phần do mối quan hệ thân thiết với Bắc Kinh cũng như không mang lại các lợi ích kinh tế như đã hứa hẹn. Bà Thái cho CSIS biết: “Trong khi tôi ủng hộ các cuộc đối thoại xây dựng với Trung Quốc, tôi vẫn sẽ đảm bảo rằng tiến trình này luôn minh bạch và dân chủ và những lợi ích kinh tế sẽ được san sẻ một cách công bằng”.

Mặc dù những thất bại của KMT giúp cho tiến sĩ Thái dẫn đầu trong cuộc bầu cử nhưng con đường tới quyền lực của bà không hề dễ dàng. Năm 2010, bà Thái đã thua sát nút trong cuộc chạy đua chức Thị trưởng của Đài Bắc mới với ông Eric Chu của KMT. Ông Chu cũng là đối thủ cạnh tranh của bà Thái trong cuộc bầu cử người lãnh đạo Đài Loan tới đây. Năm 2012, bà Thái cũng tham gia tranh cử nhưng thất bại sát sao.

Nhiều nhà chính trị đã từ bỏ việc chạy đua sau khi bị thất bại một lần chứ không phải là thất bại đến lần thứ hai như bà Thái Anh Văn. Nhưng những người ủng hộ bà Thái cho rằng sự thất bại của bà càng củng cố thêm quyết tâm và bài phát biểu thừa nhận thất bại của bà Thái là những lời nói tâm huyết nhất, mạnh mẽ nhất trong cả chiến dịch.

Ông Rupert Hanmond-Chambers, Chủ tịch Hội đồng doanh nghiệp Mỹ-Đài Loan, cho rằng bà Thái Anh Văn không chùn bước trước những quyết định khó khăn. “Tôi coi bà là một người có phong thái của doanh nhân. Nhưng bà Thái lại có một khiếu hài hước và trí thông minh tuyệt vời”, ông nói.

Bà Thái sống một mình trong căn hộ giản dị cùng hai con mèo ở Đài Bắc, thậm chí bà còn cho biết mình vẫn đi một đôi giày trong suốt 16 năm qua. Bà từ chối các câu hỏi về đời tư và chỉ thừa nhận “mình đã làm mọi thứ mà những thanh niên vẫn thường làm”.

DPP đang cố gắng “làm mềm mại hóa” hình ảnh ca cách của bà Thái bằng cách đem đến một hình tượng ấm áp hơn đối với lớp trẻ, bán các phiên bản đồ chơi hai con mèo của bà cũng như phác họa chân dung bà qua các nhân vật hoạt hình thân thiện.

Bà Thái trước đó từng so sánh bản thân với Thủ tướng Đức Angela Merkel. Bà nói: “Sức mạnh của bà Angela Merkel không nằm ở uy tín của bà trước đám đông. Chính quyết tâm và ý chí của bà mới là cái chúng ta cần để điều hành một quốc gia hiện đại”.

Yo Su-ling, người ủng hộ DPP, tin rằng bà Thái Anh Văn đã trưởng thành thông qua những lần vấp ngã. Doanh nhân này nhận định: “Tất cả những người khác chỉ nói nhưng bà Thái luôn suy nghĩ kỹ trước khi nói. Chúng tôi biết rằng việc độc lập hoàn toàn khỏi Trung Quốc là điều không tưởng vì vậy người dân Đài Loan cần những người như bà Thái, một nhà đàm phán tốt để giành được nhiều lợi thế nhất cho Đài Bắc”.