Một trong những sai lầm của Steve Ballmer nói riêng và ban lãnh đạo của Microsoft nói chung, là họ đang điều hành Microsoft bằng đầu óc của những ông già. Bảo thủ, trì trệ và không dám buông tay khỏi những ánh hào quang trong quá khứ.
Bảo thủ, trì trệ, quan liêu
Rất nhiều năm qua nguồn thu của Microsoft gần như không thay đổi.
Vẫn
là 2 con ngỗng đẻ trứng vàng Windows và Office mang lại phần lớn lợi
nhuận cho gã khổng lồ phần mềm. Bên cạnh đó, trong 10 năm trở lại đây
Microsoft có được thành tích đáng kể nhất là hãng chen chân được vào thị
trường cung cấp phần mềm và dịch vụ cho doanh nghiệp. Giải pháp cơ sở
dữ liệu và cho thuê máy chủ của Microsoft năm 2010 đem lại cho hãng này
17 tỉ USD với 5 tỉ USD lợi nhuận, một con số tương đối cao, nhưng chỉ
riêng Windows và Office đã vác về cho ông chủ tới gần 20 tỉ USD.
Trong
khi đó hãy nhìn Apple, sự ra đời của liên tiếp các dòng sản phẩm mới đã
khiến Apple từng bước đi lên để trở thành công ty lớn nhất thế giới hồi
đầu tháng vừa rồi. iPod, iTunes, Macbook, iPhone rồi iPad... tất cả đều
là những mỏ vàng lộ thiên của Apple. Chính việc Microsoft ôm ấp Windows
và Office quá lâu đã khiến những thành công của 2 sản phẩm này không
còn gây được nhiều sự chú ý, góp phần vào việc đóng băng giá cổ phiếu
của hãng này.
Windows
7 có thể nói là 1 thành công khá lớn khi tiêu thụ hết veo 400 triệu bản
chỉ sau hơn 1 năm lên kệ, tuy nhiên giá cổ phiếu của Microsoft thì vẫn
như nước lặng ao bèo. Tất cả là vì thị trường đã quá quen thuộc với cái
tên Windows và dây thần kinh của các nhà đầu tư dần đã trở nên chai lỳ
trước thành công của HĐH này.
Chính
những hào quang quá khứ và sự thành công của Windows trong hiện tại đã
khiến Microsoft già nua tin tưởng rằng Windows là câu trả lời cho tất cả
những vấn đề mà hãng đang gặp phải. Nếu như không vì sức ép của iOS và
Android, có lẽ đến tận bây giờ các kĩ sư của Microsoft vẫn cố tìm cách
đẽo gọt để Windows 7 gọn gàng hơn và "nhét" vừa vào 1 chiếc smartphone.
Cứ nhìn cách Microsoft cố gắng để biến Windows 8 trở thành 1 HĐH "đa zê
năng" dùng cho cả máy tính bảng lẫn PC là đủ hiểu Microsoft sợ phải đưa
các sản phẩm của mình rời khỏi cái bóng Windows như thế nào.
Dù
vậy, vẫn có những ngoại lệ. Windows Phone 7 gần như không có điểm gì
chung với Windows 7 ngoại trừ cái tên. Windows Phone 7 chính là 1 ví dụ
điển hình về việc ngay cả khi Steve Ballmer biết Microsoft cần làm gì để
chiến thắng, thì ông này vẫn không đủ khả năng dẫn dắt Microsoft đi tới
thành công vì cách quản lý không khuyến khích sáng tạo của mình.
Có
1 câu chuyện thế này, khi Danger, hãng sản xuất ra dòng điện thoại
Sidekick từng rất thành công nhờ vào thiết kế độc đáo được Microsoft mua
lại vào năm 2008, những nhân viên cũ của Danger được gom lại 1 chỗ và
nghe bài diễn văn của Steve Ballmer trong đó có đoạn: "Các bạn đã tạo ra
1 sản phẩm rất tuyệt vời, chúng tôi sẽ cung cấp cho các bạn những gì
cần thiết để nâng nó lên 1 tầm cao mới".
Sidekick
từng 1 thời đình đám, là 1 biểu tượng của sự sành điệu và trẻ trung. Cả
các sao như Paris Hilton, Snoop Dog cũng dùng dòng điện thoại này.
Nhân
viên của Danger lúc đó chắc hẳn đã mơ về 1 tương lai sáng lạn và đứa
con tinh thần đầy tiềm năng nhưng bất hạnh Sidekick sẽ tìm được chốn
dung thân ở Microsoft. Sự thực chứng minh họ đã nhầm. Các nhân viên của
Danger sau đó nhanh chóng đươc tách ra làm 2 nhóm. 1 nửa thì bị tống vào
đội phát triển Windows Phone 7, phần còn lại tụ thành 1 nhóm riêng và
bị ném cho công việc phát triển 1 dòng điện thoại hoàn toàn mới mà sau
này chúng ta biết đến với cái tên Microsoft Kin.
Thời
điểm Kin trong giai đoạn phát triển, Windows Phone 7 chưa hoàn thiện,
đội ngũ phát triển Kin phải tự mình xây dựng 1 hệ điều hành hoàn toàn
mới dựa trên nền Windows CE (giống như Windows Mobile). Khi Kin ra mắt,
chiếc điện thoại này không dùng để chat chit được mặc dù có bàn phím
cứng, không có ứng dụng của bên thứ 3, không xem được YouTube và còn
nhiều cái không thể nữa. Kết cục là chỉ sau 48 ngày Microsoft phải tuyên
bố xử tử Kin, đồng nghĩa với việc ném khoảng 2 tỉ USD mà hãng đã rót
vào việc phát triển Kin ra ngoài cửa sổ.
"Họ
bỏ ra hàng đống tiền để mời được chúng tôi về nhằm tận dụng kinh nghiệm
của chúng tôi trong ngành công nghiệp di động, thế nhưng ngay sau đó
lại chẳng ai thèm nghe ý kiến của chúng tôi. Có người ở Microsoft còn
bảo với tôi rằng: Anh bạn hãy im đi và làm những việc mà chúng tôi giao
phó". Cid Halloway, 1 nhân viên cao cấp của Danger phát biểu
trước báo chí. Halloway đã tìm đủ mọi cách để góp ý cho quá trình phát
triển mảng sản phẩm di động của Microsoft, nhưng những ý kiến tâm huyết
của Halloway chỉ nhận về những ánh mắt rất thiếu thiện cảm từ Microsoft.
Microsoft Kin bị "tử hình" chỉ sau 1 tháng rưỡi ra mắt. Ra đi cùng với Kin là 2 tỉ USD chi phí nghiên cứu phát triển.
Cách
quản lý của Microsoft cũng đầy quan liêu. Ở Microsoft, những người thực
sự nắm quyền lực là những "ma cũ" gắn bó với công ty từ thập niên 90.
Những "công thần" trong giai đoạn này của Microsoft kiếm được chỗ đứng
nhờ vào những đóng góp trong giai đoạn hoàng kim của Microsoft. Và các
quyết định quan trọng của Microsoft đều do những "ma cũ" này đưa ra. Hầu
hết những "công thần" kiểu này hiện tại đã qua tuổi ngũ tuần, hệ quả
tất yếu là họ khó lòng thông qua những phương án táo bạo và những đổi
mới quá lớn từ phía những nhân viên trẻ.
Google,
Facebook, Apple... có thể đi lên được là nhờ vào sự lãnh đạo của những
người trẻ tuổi, hoặc những người chịu khó lắng nghe ý kiến của những
người trẻ tuổi. Microsoft hoàn toàn thiếu yếu tố này.
Nội bộ dẫm chân nhau
Bên
trong Microsoft dường như đang tồn tại 1 hệ thống phân quyền của các
sản phẩm. Windows đã trở thành "ông trùm" bao quát tất cả dòng sản phẩm
của hãng. Quyền lợi của Windows được đặt lên số 1, vượt trên ưu tiên của
tất cả các dự án khác. Lấy 1 ví dụ: Nếu 1 nhân sự hoặc công nghệ nào đã
lọt vào mắt xanh của nhóm phát triển Windows, thì các dự án khác như
Windows Phone, Xbox chớ có bén mảng tới, bất kể rằng nhân lực hoặc công
nghệ ấy nếu ứng dụng lên Windows Phone hay Xbox thì sẽ đem lại hiệu quả
gấp nhiều lần Windows.
Hoặc
bộ phận phát triển ứng dụng của Microsoft đừng hòng mơ được lập trình
ứng dụng trên Android hay iOS vì chúng là những đối thủ cạnh tranh của
Windows Phone. Đồng ý rằng việc phải có những sản phẩm nhận được sự ưu
tiên nhất định, tuy nhiên chính vì Microsoft đang "đá" ở quá nhiều sân,
từ phần mềm ứng dụng cho tới HĐH, hãng này khó lòng tìm được cách dung
hòa giữa lợi ích của các sản phẩm. Và sự ràng buộc này, vô hình chung
lại cản bước tiến của chính Microsoft.
Điều
này không xảy ra với Apple khi mà hãng này gần như rất ít kinh doanh
phần mềm ứng dụng mà tập trung hầu hết vào mảng phần cứng, dịch vụ và
HĐH.
Giải pháp cho Microsoft?
Microsoft
đã lạc hướng quá lâu và quá xa. Hơn 10 năm lầm lạc đã khiến Microsoft
đi chệch khỏi quĩ đạo của 1 công ty luôn tìm cách đổi mới và khởi đầu
cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp CNTT.
Tuy
thế, vẫn chưa phải là quá muộn để thay đổi. Microsoft vẫn còn cơ hội để
trở lại huy hoàng, điều mà hãng này cần làm ngay bây giờ là đổi mới cơ
chế quản lý, điều hành. Điều này đồng nghĩa với việc Steve Ballmer và
"bộ sậu" già nua của ông này đã đến lúc nên được cho về vườn.
Cách
đây vài tháng, cộng đồng mạng sôi sục vì thông tin có thể Steve Ballmer
sẽ thoái vị, nhưng rồi sau đó mọi chuyện lại lắng xuống. Ghế Steve
Ballmer vẫn vững như bàn thạch, và Microsoft cũng chỉ đành ngồi ì một
chỗ.
Steve
Ballmer không thể bị đuổi nếu như không có sự đồng tình của cổ đông lớn
nhất: Bill Gates, người hiện nắm giữ 5% cổ phiếu của Microsoft. Và với
tình bạn lâu năm giữa Steve Ballmer và Bill Gates, có lẽ Gates cũng
không nỡ đuổi cổ người bạn từng làm phù rể trong đám cưới của mình.
Ai sẽ đuổi được Ballmer?
Nếu
như Steve Ballmer không rời khỏi Microsoft, có lẽ phương án thực tế
nhất mà Microsoft có thể làm được, đó là tìm cách rời khỏi Steve
Ballmer. Hay nói cách khác, những dự án mà Steve Ballmer không đủ năng
lực điều hành cần phải đứng riêng ra thành các công ty hoạt động độc
lập, không chịu sự điều phối của những "ma cũ" bảo thủ trì trệ nữa.
Hãy
để Windows đứng riêng 1 chỗ, tha hồ làm mưa làm gió, để Steve Ballmer
điều hành mảng dịch vụ phần mềm cho doanh nghiệp và Windows Phone được
đứng riêng ra, tự do phát triển phiên bản tablet của mình. Nếu như
Microsoft có thể làm được điều này, chúng ta sẽ được chứng kiến sức mạnh
của 1 người khổng lồ với 25 năm lão luyện trong làng công nghệ được
phát huy đến tột độ. Và chỉ khi ấy, Microsoft mới có đủ sức để đấu tranh
với các đối thủ của mình như Google, Apple...
Microsoft có thể sẽ có cơ hội phát triển tốt hơn nếu mạnh dạn thay đổi như HP.
Dù
sao đây có lẽ chỉ là 1 ước muốn không bao giờ trở thành sự thực. Steve
Ballmer? Tách Microsoft ra thành nhiều công ty nhỏ? Mơ mộng mãi mãi chỉ
là mơ mộng mà thôi!