Cuộc đời sóng gió của ông trùm khởi nghiệp Richard Branson

Cùng với Bill Gates, Steve Jobs và Warren Buffet, Richard Branson là một trong 4 doanh nhân ảnh hưởng nhất thế giới và là người đàn ông được ngưỡng mộ nhất châu Âu. Cuộc đời ông trải qua nhiều thăng trầm, trước khi thành lập tập đoàn Virgin với hơn 400 công ty thành viên.

Đặc biệt trong giới tỷ phú toàn cầu, ít nhân vật nào có những câu chuyện phiêu lưu mạo hiểm như Richard Branson. Ông là người đầu tiên vượt đại dương bằng khinh khí cầu, vượt eo biển bằng ôtô hay nhảy dù từ tòa nhà chọc trời…

Richard Branson sở hữu khối tài sản 5 tỷ USD, là người giàu thứ 330 trên thế giới và thứ 13 tại Châu Âu. Ảnh: The Times

Richard Branson sinh ngày 18/7/1950 trong một gia đình trung lưu tại Anh, có cha là luật sư và mẹ làm trong ngành hàng không. Ngày nhỏ, Richard mắc chứng khó đọc, khiến thành tích học tập của ông luôn kém so với bạn bè và bị trêu chọc tại trường.

Năm 13 tuổi, Richard phải chuyển từ trường Scaitcliffe sang trường nội trú Stowe ở Buckinghamshire để việc học dễ dàng hơn. Ở đó, Richard luôn nỗ lực hết mình để tìm hiểu và phát triển tư duy phản biện, thông qua việc quan sát thế giới xung quanh.

Có lần, ông gây ấn tượng với thầy hiệu trưởng khi viết một lá thư chỉ rõ những vấn đề bất cập trong điều hành của nhà trường và đưa ra giải pháp căn bản. Richard không theo đuổi việc học lâu dài khi năm 16 tuổi, ông quyết định bỏ học để bắt đầu khởi nghiệp.

Không có con đường tắt nào dẫn tới thành công

Sau khi bỏ học, Richard Branson cho ra đời tạp chí mang tên The Student và chọn tầng hầm cũ nát ở thủ đô London làm văn phòng. Để phát triển tờ tạp chí này, Richard đã thuyết phục rất nhiều nhân vật nổi tiếng đồng ý phỏng vấn như: Huyền thoại âm nhạc John Lennon, Mick Jagger hay triết gia Jean-Paul Sartre.

The Student nhanh chóng được nhiều người biết đến với số lượng phát hành 50.000 bản in nhưng lại không mang đến doanh thu như kỳ vọng. Để tạo nguồn thu và duy trì hoạt động, Richard đăng bán những đĩa nhạc trên tạp chí và ý tưởng này đem lại lợi nhuận ngoài mong đợi. Số lượng người đặt mua đĩa ngày càng lớn giúp Richard thành lập một cửa hiệu băng đĩa có tên Virgin Records.

Sau thời gian bán đĩa nhạc, Richard nhận ra sự chênh lệch trong ngành công nghiệp âm nhạc, khi sản phẩm bán trong nước phải chịu mức thuế 33% nhưng đem xuất khẩu lại được miễn thuế hoàn toàn. Richard đã tìm cách kiếm lợi cho Virgin Records bằng việc khai báo hàng xuất khẩu tại cảng nhưng thực tế lại chở ngược từ cảng về bán trong nước.

Mánh khóe kinh doanh này của Richard nhanh chóng bị hải quan Anh phát hiện và ông bị cảnh sát bắt giữ sau đó. Có hai lựa chọn dành cho ông khi ấy là nộp phạt 60.000 bảng Anh (tương đương 1,1 triệu USD bây giờ) hoặc chịu án tù. Cuối cùng để cứu con trai, cha mẹ ông phải cầm cố căn nhà đang ở lấy tiền nộp phạt.

Sau biến cố đó, Richard ý thức sâu sắc không có con đường tắt nào dẫn đến thành công. Ông tâm sự: "Từ đấy, tôi đã thề sẽ không bao giờ làm điều gì khiến bản thân, gia đình phải xấu hổ và ngồi tù thêm lần nào nữa".

Nhận thấy tầm quan trọng của các việc rủi ro tài chính, Richard tập trung vào tìm hiểu kiến thức về quản trị tài chính doanh nghiệp. Ông phát triển chuỗi cửa hàng bán đĩa Virgin Records để tăng nguồn lợi nhuận. Ngoài ra, Richard còn mở rộng sang hoạt động trực tiếp thu âm, phát hành băng đĩa cho những nhóm nhạc đình đám như Sex Pistols, Culture Club và Rolling Stones. Nhờ đó, thương hiệu Virgin ngày càng được nhiều người biết đến và công ty thu được lợi nhuận kha khá.

Từ lợi nhuận của Virgin Records, Richard mở rộng đầu tư vào những ngành nghề khác. Năm 1983, ông xây dựng một đế chế khởi nghiệp với khoảng 50 công ty vừa và nhỏ, với mức doanh thu hàng năm đạt 17 triệu USD.

Khởi nghiệp thành công ở nhiều lĩnh vực và trở thành triệu phú khi còn trẻ nhưng Richard không dừng lại để hưởng thụ. Ông tiếp tục thách thức bản thân ở lĩnh vực hàng không và đưa thương hiệu Virgin lên tầm cao mới. Đây là thử thách quan trọng nhất cuộc đời Richard và đưa tên tuổi ông vào danh sách những tỷ phú tự thân giỏi nhất thế giới.

Richard tư vấn kinh nghiệm khởi nghiệp trong chương trình BIG Show. Ảnh: BIG show

Mở ra kỷ nguyên mới cho ngành hàng không châu Âu

Đầu những năm 1980, hãng hàng không British Airways thống trị hoàn toàn các đường bay từ Anh đến Mỹ, tuy vậy chất lượng dịch vụ lại khiến hành khách ngao ngán, trong đó có Richard. Ông luôn cảm thấy khó chịu với dịch vụ của hãng British Airways, bởi nó không tương xứng với chi phí bỏ ra.

Từ những bức xúc đó, Richard nhen nhóm ý tưởng thành lập một hãng hàng không có chất lượng dịch vụ tốt hơn. Năm 1984, ông chính thức thành lập hãng hàng không Virgin Atlantic với chuyến bay đầu tiên nối sân bay Gatwick (London, Anh) và sân bay Newark (New York, Mỹ). Chỉ sau một năm hoạt động, Virgin Atlantic đã đem lại lợi nhuận và mở rộng đường bay sang các thành phố khác của Mỹ, Nhật, châu Âu.

Để quảng bá cho thương hiệu hàng không Virgin Atlantic, Richard xây dựng một kế hoạch truyền thông táo bạo. Đó chính là lấy chính bản thân thực hiện một loạt thử thách mạo hiểm. Năm 1986, ông đi thuyền vượt Đại Tây Dương. Năm 1987, ông vượt đại dương này bằng khinh khí cầu và là người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến phiêu lưu ấy.

7 năm sau, Richard liên tiếp lập nên kỷ lục mới khi bay vòng quanh Trái Đất bằng khinh khí cầu. Có lần khí cầu của ông bị rơi xuống giữa sa mạc Sahara và bị lực lượng phiến quân Algeria bắt giữ. Lần khác, khí cầu của Richard băng qua dãy núi Himalaya hùng vĩ rồi lạc sang không phận Trung Quốc, và bị lực lượng không quân cho là mối đe dọa, suýt bắn hạ.

Những câu chuyện mạo hiểm ly kỳ của Richard xuất hiện dày đặc trên trang nhất báo chí và sóng truyền hình. Nhờ đó, thương hiệu Virgin được biết đến rộng rãi khắp thế giới.

Đầu những năm 1990, kinh tế toàn cầu suy thoái và cạnh tranh khốc liệt từ hãng hàng không lớn British Airways, Virgin Atlantic lâm vào khủng hoảng. Để duy trì hoạt động của hãng, Richard buộc phải bán công ty đầu tiên của mình là Virgin Records.

"Đó là quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời tôi", Richard tâm sự.

Xây dựng thương hiệu Virgin trị giá hàng tỷ USD

Sau khi bán công ty, Richard thay đổi toàn bộ chiến lược kinh doanh. Ông hạn chế rủi ro tài chính bằng cách xây dựng thương hiệu Virgin lớn mạnh và uy tín. Ông đầu tư vào nhiều công ty con mang tên Virgin, nhưng chỉ góp khoảng 5% vốn cùng tên thương hiệu. Để tạo sức ảnh hưởng của thương hiệu Virgin, Richard Branson đã thực hiện một loạt dự án quảng bá hình ảnh không giống ai.

Năm 1994, khi sản phẩm nước giải khát Virgin Cola ra mắt, ông đã lái xe tăng ra Quảng trường Thời đại của New York và thách thức đối thủ bằng hành động cán nát hàng loạt lon Coca. Năm 2004, ông mạo hiểm vượt qua eo biển Manche bằng xe lội nước Aquada nhằm quảng bá cho Virgin Airlines. Năm 2007, để giới thiệu hãng hàng không Virgin America, ông buộc cáp treo vào người rồi nhảy xuống từ nóc khách sạn Palms ở Las Vegas.

Hiện nay, Richard theo đuổi ngành công nghiệp vũ trụ. Đây là lĩnh vực hoàn toàn mới và đầy thách thức khi chưa có công ty nào khai phá, trừ Tesla và Virgin Galactic. Richard xây dựng dự án du lịch vũ trụ này với mục đích đưa con người vào khám phá không gian. Dự án Virgin Galactic đã có hơn 700 lượt đăng ký giữ chỗ, với những tên tuổi nổi tiếng như: Lady Gaga, Justin Bieber, Angelina Jolie…

Ngoài hoạt động kinh doanh, Richard còn được biết đến với vai trò diễn giả, người truyền cảm hứng tới hàng triệu người trên thế giới. Với phong cách giản dị quần jean áo phông mỗi khi xuất hiện, Richard luôn là tấm gương khởi nghiệp được giới trẻ yêu thích nhất hiện nay. Ông tham gia nhiều chương trình tư vấn khởi nghiệp, các hoạt động từ thiện và hoạt động bảo vệ môi trường toàn cầu.