Cửa hình tròn: Từ thiết kế thuyền biển đến kiến trúc xây dựng đương đại

Trong kiến ​​trúc, những ô trống hình tròn cũng được sử dụng từ xa xưa. Oculus, một loại cửa sổ hình tròn, là nét đặc trưng của kiến ​​trúc cổ điển từ thế kỷ 16. Theo kiến trúc Pháp cổ, các ô hình tròn hoặc hình bán nguyệt được thiết kế khi xây dựng các mái vòm xây. Theo thời gian và với sự kết hợp của những công nghệ mới, cùng sự phát triển của kỹ thuật xây dựng, việc tạo ra các ô cửa hình chữ nhật trong các tòa nhà đã trở nên dễ dàng hơn, hiệu quả hơn và rẻ hơn so với việc tạo ra các ô tròn. Tuy nhiên, những cửa sổ hình tròn vẫn tiếp tục xuất hiện trong vô số dự án kiến trúc.

Trong kiến ​​trúc hiện đại, chúng ta sẽ không thể không nhắc đến Louis Kahn và các ô cưa hình tròn mang tính biểu tượng khác nhau được tạo ra trong các thiết kế của ông. Vài thập kỷ sau, trong dự án Maison Bordeaux, Rem Koolhaas đề xuất ý tưởng ngôi nhà 3 tầng với sắp xếp cấu trúc phức tạp. Cả ở tầng hầm và tầng hai, cấu trúc được tạo điểm nhấn bởi các cửa sổ tròn trong đó một số có thể đóng mở.

Mặc dù được sử dụng với lý do thẩm mỹ nhiều hơn là tính năng, cửa sổ hình tròn khá phổ biến trong kiến ​​trúc đương đại, với nhiều quy mô và mục đích đa dạng. Ví dụ, trong dự án Estudio Eyc ở Tây Ban Nha, các kiến ​​trúc sư đã sử dụng những ô cửa sổ bằng nhôm tái chế từ thuyền biển cũ, tạo vẻ đẹp độc đáo cho tòa nhà gần biển.

Các khung hình tròn có tác dụng chính là tạo sự hài hòa với các hình khối khác của công trình. Bernard Tschumi, trong dự án Bảo tàng Khoa học Binhai, đã thiết kế tòa nhà như một chuỗi hình nón quy mô lớn. Tất cả các khung cửa đều hình tròn, cân đối với các khối cong của tòa nhà đồ sộ.

Đôi khi các ô mở hình tròn có tác dụng phá vỡ độ cứng của các khối xây dựng hoặc mặt tiền của tòa nhà. Trong dự án X-TU - Bộ Tư lệnh Cảnh sát Pháp, một loạt các ô cửa sổ hình trụ màu trắng đục thủng ở mặt tiền. Tại Singapore, trong khu vườn “Design Orchard”, các vòng tròn được sử dụng để tạo vẻ sinh động cho góc đầu hồi: “Các bức tường bê tông được đục lỗ tròn một cách tinh tế và chủ ý trên khung bê tông đúc sẵn cho phép ánh sáng, tầm nhìn, thông gió mà không ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của cấu trúc”. Ở dự án Vultureni House, của TECON Architects, các hình khối thẳng thô cứng được kết hợp với các lỗ tròn vui nhộn dọc theo mặt tiền đến lối vào chính. Trong một dự án khu nhà liền kề ở Úc của BKK Architects, sáu cửa sổ kính lớn đục lỗ ở mặt tiền, đem đến sự sáng tạo trang trọng và giảm khối lượng tổng thể của tòa nhà, khiến tòa nhà trở nên thân thiện hơn.

Trường tiểu học ở Hà Lan,thiết kế của Moke Architecten, khung hình tròn và lớp phủ màu đỏ khiến tòa nhà trở nên độc đáo, nổi bật và đảm bảo các tính năng công cộng. Ở Trung Quốc, một trưởng học với tòa nhà lớn, thư viện, nhà hát và các khu tiện ích khác thu hút sự chú ý bởi hình dáng và màu sắc đặc biệt. Mái dốc và cửa sổ trần nhọn cùng với những ô cửa sổ lấy cảm hứng từ con tàu và màu xanh lam tạo sức cuốn hút, ấn tượng mạnh.

Tháp Lookout, thiết kế của Nartarchitects ở Galyateto, có cách tiếp cận khác hẳn. Dự án tháp quan sát trên tuyến đường du lịch giữa những ngọn đồi và xuyên suốt miền bắc Hungary. “3 khu cắm trại được chiếu sáng bằng các cửa sổ tròn màu sắc, tạo nên khu nghỉ dưỡng đặc biệt cho cho khách du lịch trong chuyến hành trình”.

Sự hiện diện của các lỗ tròn cũng có thể mang tính biểu tượng. Trong dự án Melbourne này, tòa nhà tái hiện toàn cảnh một địa điểm nổi tiếng về các vấn đề an ninh. Với các điểm nhấn là các cổng nổi bật, các cửa sổ được nhân đôi hình tròn ở mặt tiền làm nổi bật mô-típ kiểu dáng máy ảnh. Trong dự án nhà riêng Barrett’s House, yêu cầu đặt ra là phải làm nổi bật và phân biệt cái mới với cái cũ. Theo các kiến ​​trúc sư, về khía cạnh bảo tồn và tu bổ, cần chú ý đến đặc trưng của tòa nhà. Đó là các lỗ tròn trên mặt tiền.

Trong dự án phục hồi bờ sông ở Prague, do Văn phòng Kiến trúc Petrjanda/brainwork chủ trì thiết kế, tập trung tái thiết 20 hầm tường ven sông. Thay vì thiết kế nội thất cổ điển, các mái vòm đồng nhất với cảnh quan và tối đa hóa gắn kết giữa khu vực ven sông và dòng sông, các cửa đá đã được đập bỏ và thay thế bằng các cửa sổ kính tròn khổ lớn mở bằng cách xoay chéo bên trong.

Các ô mở và khung hình tròn có thể gây một số khó khăn về chi phí và thi công, nhưng là yếu tố quan trọng tạo điểm nhấn trong nhiều bối cảnh khác nhau. Xem thêm một số ví dụ về cách sử dụng cửa sổ tròn dưới đây.