Sửa Luật Quy hoạch: Tích hợp quy hoạch để tránh chồng chéo

Trong bối cảnh quá trình lập và điều chỉnh quy hoạch ngày càng phức tạp, Dự thảo Luật Quy hoạch sửa đổi (Dự thảo) được xem là đạo luật gốc, quyết định trực tiếp đến khả năng khai thác nguồn lực, phân bổ không gian phát triển và bảo đảm tính bền vững. Một trong những nội dung thu hút nhiều ý kiến là đề xuất chuyển thẩm quyền phê duyệt Quy hoạch Không gian biển quốc gia và Quy hoạch Sử dụng đất quốc gia từ Quốc hội sang Thủ tướng Chính phủ, vấn đề này được nhận định có thể phát sinh xung đột pháp lý nếu không được tính toán thấu đáo.

Một trong những nội dung thu hút nhiều ý kiến là đề xuất chuyển thẩm quyền phê duyệt Quy hoạch Không gian biển quốc gia và Quy hoạch Sử dụng đất quốc gia từ Quốc hội sang Thủ tướng Chính phủ.

Cho ý kiến về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Quang Huân, Đoàn ĐBQH thành phố Hồ Chí Minh nhận định, việc chuyển quy hoạch biển và quy hoạch đất cho các bộ lập và Thủ tướng phê duyệt mới chỉ giải quyết được “một nửa vấn đề”. Bởi lẽ, bởi nếu chuyển quy hoạch không gian biển và quy hoạch sử dụng đất quốc gia cho Thủ tướng có khả năng gây xung đột với quy hoạch tổng thể quốc gia.

“Việc Thủ tướng phê duyệt rồi lại phê duyệt lại thì tôi nghĩ không giải quyết được vấn đề là cái xung đột của ba quy hoạch”, đại biểu nhấn mạnh.

Đáng nói, Điều 70 của Hiến pháp 2013 có nội dung nêu rất rõ là Quốc hội sẽ quyết định vấn đề liên quan đến chiến tranh – hoà bình và chủ quyền quốc gia; và chủ quyền quốc gia thì bao gồm cả không gian biển. Việc giao quy hoạch không gian biển cho Bộ, ngành và Thủ tướng phê duyệt có thể chưa phù hợp với nội dung của Điều 70 của Hiến pháp 2013.

Để xử lý hai điểm nghẽn này, đại biểu Nguyễn Quang Huân đề nghị nên tích hợp, đưa hai nội dung không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia vào quy hoạch tổng thể quốc gia. Theo đó, Chính phủ chỉ duyệt một quy hoạch tổng thể quốc gia để Quốc hội phê duyệt, bao gồm cả nội dung là không gian biển quốc gia và sử dụng đất quốc gia. Nếu đi theo hướng đó, Điều 5 (về hệ thống quy hoạch) cũng sẽ được sửa lại rất gọn và lúc đó chỉ còn quy hoạch tổng thể quốc gia và quy hoạch ngành, quy hoạch vùng.

Chung quan điểm về yêu cầu tích hợp quy hoạch, đại biểu Trần Văn Lâm, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh nhận xét mặc dù hệ thống quy hoạch theo luật hiện hành đã tinh giản hơn trước đây nhưng tổng thể vẫn còn “quá phức tạp”. Số lượng quy hoạch đông, phạm vi đan xen khiến quá trình tổ chức thực hiện phát sinh hàng loạt bất cập; nhiều quy hoạch ngành còn “vênh” nhau, gây khó cho cơ quan thực thi và cả người dân khi tiếp cận thông tin.

Ông cho rằng, tích hợp các quy hoạch ngành quan trọng vào một bản quy hoạch tổng thể quốc gia là cách tiếp cận hợp lý và cần thiết. Một bản quy hoạch tổng thể có khả năng ‘soi chiếu’ đồng thời các lĩnh vực, tạo tính gắn kết và nâng cao hiệu quả triển khai.

Nhiều ý kiến đề nghị nên tích hợp, đưa hai nội dung không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia vào quy hoạch tổng thể quốc gia.

Tuy vậy, đại biểu nhấn mạnh việc giảm số lượng quy hoạch không đồng nghĩa với nới lỏng quản lý. Quy hoạch tích hợp phải bảo đảm tính khoa học, được “neo” vào các bản quy hoạch trục chính. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và đặc biệt cần một cơ quan đủ thẩm quyền đóng vai trò “nhạc trưởng”, điều phối và thống nhất phương pháp xây dựng quy hoạch.

Về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân, Đoàn ĐBQH thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị Ban soạn thảo rà soát lại toàn bộ danh mục quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành. Dự thảo hiện vẫn duy trì tới 35 quy hoạch ngành và 14 quy hoạch chi tiết ngành, đây là con số quá lớn và tiềm ẩn nguy cơ chồng chéo.

Vì vậy, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân cho rằng, cần mạnh dạn tích hợp các quy hoạch ngành quan trọng vào quy hoạch quốc gia. Đây là cách tiếp cận phù hợp với xu hướng của nhiều quốc gia đã chuyển sang mô hình quy hoạch tích hợp đa ngành.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề xuất sửa khoản 9 Điều 6 theo hướng giao Thủ tướng quyền quyết định khi quy hoạch tỉnh mâu thuẫn với quy hoạch chi tiết ngành, nhằm bảo đảm tính khách quan và linh hoạt.