Sống gần... người chết

Nghĩa trang rộng hàng trăm mét ở khu vực tổ 35 phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy

Vừa ở vừa run

Trên đây là phản ánh của bà Lê Thị H, ở tổ 35 phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy. Cũng theo bà H, nghĩa trang dân sinh của làng đã có từ lâu. Trước đây, khu vực này là bãi đất trống, không có người ở. Do quá trình đô thị hóa nên dần dần, khu vực này được lấp đầy, nhà cửa san sát. Hiện nghĩa trang nằm lọt thỏm giữa khu dân cư, sát vách hàng chục gia đình và ngõ đi chung. Do đó, không ít nhà cứ mở cửa là thấy nghĩa trang, mộ phần. Vào những ngày rằm, mùng một hay Tết Thanh minh…, những hộ gia đình có người thân an táng tại đây đến thắp hương, đốt vàng mã hương khói mù mịt khiến các hộ lân cận phải cửa đóng then cài suốt. “Có nhà mới dọn về được vài tháng do không thích nghi được với cảnh lạnh lẽo ở đây nên lại phải bán tháo nhà dọn đi. Tôi ở đây gần chục năm rồi mà vẫn chưa quen, nhiều hôm cứ thấy rờn rợn” - Bà H chia sẻ.

Cùng tâm trạng, em Bùi Thị N – một sinh viên thuê nhà tại đây cho biết, từ khi dọn đến ở, bạn bè hầu như không dám đến chơi vì sợ. Bản thân N cũng cảm thấy sợ song do giá thuê phòng ở đây rẻ lại gần trường nên N đành phải chấp nhận sống cạnh nghĩa trang. N tâm sự: “Ban đầu do chưa quen em bị mất ngủ suốt, nhất là những hôm mưa to gió lớn. Việc đi lại, học thêm buổi tối em đành gác lại do không dám về khuya. Em chỉ mong cơ quan chức năng sớm có chính sách di dời các nghĩa trang nằm trong khu dân cư đến nơi khác để người dân trong khu vực yên tâm sinh sống, mà người đã khuất cũng được an nghỉ ở nơi yên tĩnh”.

Có mặt tại khu vực trên chiều 13-1 chúng tôi thấy, nghĩa trang này rộng khoảng 400 m2, với vài trăm ngôi mộ. Xung quanh là nhà dân chen chúc mọc lên không tường ngăn cách, không cổng ra vào. Cạnh đó là con ngõ nhỏ chỉ vừa 1 làn xe duy nhất - lối đi chung của khu dân cư. Do người dân không được tiến hành chôn cất, mai táng mới nên quy mô ngày càng bị thu hẹp.

Các ngôi mộ nằm ngay sát ngõ đi chung của các hộ dân

Chưa có quy hoạch

Về vấn đề trên, ông Nguyễn Duy Hưng - Phó Chủ tịch UBND phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy cho biết, hiện trên địa bàn phường còn tồn tại 3 nghĩa trang nằm trong khu dân cư. Đây là nghĩa trang của các dòng họ, có từ trước, sau đó dân mới đến ở. Hiện thành phố chưa có dự án nào liên quan đến việc di chuyển các nghĩa trang này. Mặc dù việc tồn tại của nghĩa trang xen lẫn với khu vực sinh sống của người dân sẽ phát sinh nhiều phức tạp, gây mất mỹ quan đô thị, ảnh hưởng tới vấn đề vệ sinh môi trường song do chưa có kế hoạch từ cấp trên, quỹ đất không còn, kinh phí hạn hẹp nên lãnh đạo phường không thể giải quyết được. Tuy vậy, với chức năng là cơ quan quản lý ở địa phương, UBND phường đã giao cho lực lượng công an và cán bộ chuyên trách thường xuyên kiểm tra, giữ gìn an ninh trật tự tại các khu vực này.

Thành phố hiện có 7 nghĩa trang lớn được quy hoạch (Văn Điển, Yên Kỳ - Vĩnh Hằng, Mai Dịch, Thanh Tước…) song đều đã nằm trong tình trạng quá tải. Bên cạnh đó, Hà Nội còn hàng nghìn nghĩa trang nhân dân với diện tích từ vài trăm đến hàng nghìn mét vuông nằm lọt thỏm giữa khu dân cư. Mặc dù quy chuẩn về quy hoạch nghĩa trang quy định, khoảng cách từ nghĩa trang đến khu dân cư gần nhất tối thiểu là 1,5km nhưng thực tế, có nhiều nơi nghĩa trang nằm sát vách nhà dân.

Theo khảo sát của Viện Kiến trúc quy hoạch Đô thị và Nông thôn (Bộ Xây dựng) tại một số thành phố lớn cho thấy, hầu hết các nghĩa trang đều không đạt chuẩn, hàm lượng các chất độc hại có trong nước mặt và nước ngầm cao gấp nhiều lần cho phép, không có hệ thống thoát nước mưa, hệ thống thu gom và xử lý nước thấm. Đặc biệt, nhiều nghĩa trang tại Hà Nội do nằm trong các khu dân cư nên trong quá trình đô thị hóa, nhiều ngôi mộ nằm ở vị trí thấp, không có hệ thống thoát nước, thường xuyên bị úng ngập, gây ô nhiễm môi trường.

Có thể nói, đến thời điểm hiện tại, với những nghĩa trang nêu trên, cơ quan chức năng vẫn chưa có phương án giải quyết cụ thể. Điều này đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống vật chất, tinh thần và sức khỏe của người dân. Đặc biệt là khi tốc độ đô thị hóa ngày càng mạnh mẽ như hiện nay thì vấn đề quy hoạch, di chuyển các nghĩa trang nhỏ lẻ xen kẹt xem ra vẫn là bài toán chưa có lời giải.