Khu chung cư, nhà tập thể xuống cấp: Cấp nào giải?

Kiên trì bám trụ

Sau vụ một mảng lớn tại nhà CC số 18 Hùng Vương (P. Hải Châu 1, Q. Hải Châu) đổ sập vào ngày 16-5 tạo ra nhiều vết rạn nứt nghiêm trọng cho 7 căn hộ ở tầng 4, tầng 5… thì người dân tại khu nhà này mới chịu di dời gấp. Nguyên thủy đây là một khách sạn được xây dựng vào những năm sau 1975 và tồn tại cho đến ngày nay mà chưa có một sự sửa chữa, thay đổi nào đáng kể. Thế nhưng, người dân cứ sống, cứ sinh hoạt dù thừa biết trên đầu luôn rình rập nguy hiểm. "Chờ sập rồi mới chạy" và phải sống trong những điều kiện dưới mức trung bình là điều chúng tôi rút ra được khi tiến hành khảo sát tại nhiều CC trên địa bàn Q. Hải Châu. Tìm đến khu CC 57-Hùng Vương, đây là ngôi nhà 4 tầng được cho là chắc chắn nhất trong số những NTT đang xuống cấp cũng trong cảnh ẩm thấp, tù túng, thiếu ánh sáng.

Cố gắng leo đến tầng 4 thì gặp phải một khung cảnh hoang tàn do một hộ đã cơi nới bằng phên cót bị các cơn bão năm 2013 đã xóa sổ và đến nay chưa khắc phục. Cảnh tượng còn tồi tệ hơn nhiều lần tại CC 42-Trần Kế Xương (P. Hải Châu 2). Khu nhà này được xây dựng trước năm 1975, qua nhiều lần "sang tên, đổi chủ", hiện ở đây còn 6 hộ cán bộ hưu và 5 hộ từ nơi khác đến thuê lại, bên dưới kinh doanh quán nhậu. Cả KCC chỉ có 3 nhà vệ sinh chung, lại rất tạm bợ nên nặng mùi. Hay ở NTT 60-Phan Châu Trinh đang trong tình cảnh chờ sập khi nhiều mảnh trần bị bong, tróc, lộ ra những thanh sắt đã mòn rỉ, hoen ố. Tình cảnh này cũng chẳng khá gì hơn so với KCC số 3-5 đường Nguyễn Thái Học (P. Hải Châu 2), 26-Nguyễn Du, 52- Trần Quốc Toản, 56- Trần Phú và nhiều khu NTT, KCC khác trên địa bàn Q. Hải Châu.

Nơi sống ẩm ướt, nhiều mảng tường bong tróc ở KCC 56-Trần Phú.

Ông Thân Thành Trung, Phó Chánh văn phòng Quận ủy Hải Châu cho biết, trước đây, thường trực Quận ủy đã có buổi làm việc với các cơ quan của thành phố và các phường liên quan đến các KCC, NTT xuống cấp trên địa bàn quận và đã có Công văn số 401 ngày 17-4-2014 gửi UBND thành phố, Sở Xây dựng để sớm giải quyết các KCC, NTT xuống cấp này. Hiện nay, trên địa bàn quận có 10/13 phường đều có CC, NTT xuống cấp, các khu này sử dụng đã lâu năm nên gây nguy hiểm an toàn tính mạng, ảnh hưởng vệ sinh môi trường, cảnh quan đô thị.

Để chủ động nắm tình hình, Phòng Quản lý đô thị đã tiến hành khảo sát xong các KCC xuống cấp ở các phường trung tâm gồm: Hải Châu 1, Hải Châu 2, Phước Ninh, Nam Dương, Thạch Thang, Thanh Bình, Bình Thuận, Bình Hiên. Riêng P. Hòa Cường Bắc có các KCC đã được hóa giá, chỉ còn 1 khu Lâm Đặc Sản Hòa Cường đã có chủ trương di dời năm 2013, P. Hòa Cường Nam CC còn mới, P. Thuận Phước thì 8 block đã có chủ trương di dời.

Giải pháp nào, cấp nào giải quyết?

Theo Phòng quản lý đô thị Q. Hải Châu, để tìm hướng xử lý các KCC xuống cấp trên địa bàn, đã có hàng chục văn bản đi lại giữa Quận ủy, UBND quận và các cơ quan chuyên môn, Sở xây dựng, UBND TP nhưng đến nay vẫn còn một số vướng mắc chưa giải quyết được. Đơn cử, qua khảo sát ý kiến của 8 hộ tại KCC số 3-5 Nguyễn Thái Học thì có 3 hộ nhà xuống cấp trầm trọng, tường và trụ cột nứt lở, cầu thang gỗ nghiêng xụp xệ, ẩm thấp các hộ còn lại xuống cấp ít hơn nên chủ hộ đã tự bỏ tiền ra sửa chữa. Ngoài 2 hộ có nguyện vọng bố trí CC khác thì các hộ còn lại đều mong muốn được mua lại để tiếp tục sinh sống. Tại KCC 60-Ngô Gia Tự, qua khảo sát cho thấy đã xuống cấp trầm trọng thế nhưng nguyện vọng của 10 hộ đang sinh sống tại đây là đề nghị TP sửa chữa lại để ở trước mùa mưa bão.

Tương tự, nhà 42-Trần Kế Xương các hộ cũng mong muốn được sửa chữa lại để tiếp tục sinh sống, trong khi đó chủ trương của Q. Hải Châu là đề nghị TP thu hồi, giải tỏa… Hiện Phòng đang tiến hành đập phá, tháo dỡ khu nhà 127/2 -Lý Tự Trọng và phân chia lại đất cho các hộ sử dụng, hiện các hộ đang tiến hành xây dựng lại nhà ở và cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đã đập phá khu nhà 18- Hùng Vương và chuyển các hộ đến KCC 12 ở P. Nại Hiên Đông. Đồng thời phối hợp với Sở xây dựng, Cty Quản lý nhà, các phường có liên quan kiểm tra thực tế và mời họp dân lấy nguyện vọng các hộ dân tại 5 khu nhà tập thể, KCC gồm: 129-Hải Phòng, 25-Hùng Vương, 110- Hoàng Diệu, 159-Trần Phú, 11-15-17-Châu Thượng Văn để trình UBND TP phương án giải quyết. Qua đó đa phần các hộ đều đồng ý di dời giải tỏa, nhưng vẫn có nhiều hộ muốn được hóa giá để tiếp tục ở lại hoặc xin được tham gia đấu giá các khu này khi TP có chủ trương bán.

Như vậy, các cấp chính quyền đã từng bước giải quyết tình trạng CC xuống cấp, nhất là sức khỏe, tính mạng của những hộ dân lâu nay sống tại các CC này, vấn đề còn lại chính là các hộ dân: đi hay ở. Chuyện "đi" đã có hướng giải quyết là các khu CC mới. Việc ở cần phải tính toán dến phương án đập phá và xây mới hoàn toàn các CC đã nêu. Vấn đề là cùng một lúc giải quyết sẽ vướng đến nguồn kinh phí rất lớn, phải tính đến hướng xã hội hóa. Trao đổi với chúng tôi , ông Trần Văn Cường-Phó TGĐ Cty CP đầu tư xây dựng và thương mại VN Đà Thành cho biết, Cty đã tiến hành khảo sát và có chủ trương xin được xã hội hóa các NTT, KCC đang xuống cấp và bố trí tái định cư tại chỗ hoàn toàn miễn phí các căn hộ mới, có diện tích lớn hơn cho các hộ ngay tại khu đất mà họ hiện đang sinh sống.

Trước mắt Cty sẽ thực hiện dự án này tại khu NTT số 26-Nguyễn Du. Cụ thể, phương án của Cty đưa ra là sẽ tiến hành xây dựng tại 26-Nguyễn Du một KCC cao tầng, sau đó bố trí các hộ dân đang sinh sống tại NTT này lại trong CC mới theo phương án: những nhà hiện nay có diện tích từ 8 đến dưới 20m2 thì sẽ bố trí lại một căn hộ mới diện tích 30m2. Nếu hộ có diện tích cũ dưới từ 20m2 đến dưới 35m2 thì bố trí lại căn hộ mới 40m2. Các hộ có thể mua thêm diện tích cho từng căn hộ theo giá cho mỗi mét vuông mà Cty đã niêm yết và được cấp sổ đỏ theo quy định.

Đối với vị trí của người dân, các hộ hiện đang sống trong NTT, KCC tầng 1, 2 sẽ được bố trí ở các vị trí tương ứng ở tầng 3, 4 (vì tầng 1, 2 làm nhà điều hành và siêu thị). Cty cũng sẽ làm nghĩa vụ trả tiền sử dụng đất đối với Nhà nước, tuy nhiên xin được quy đổi ra căn hộ để bố trí cho các NTT, KCC khác hiện đang xuống cấp trên địa bàn, đồng thời cam kết hỗ trợ tiền thuê nhà hàng tháng theo chuẩn tại Q. Hải Châu cho các hộ trong thời gian chờ xây dựng CC mới.