HoREA: Buộc giao dịch bất động sản thông qua sàn sẽ sinh ra đặc quyền

Theo HoREA yêu cầu bắt buộc giao dịch bất động sản qua các sàn giao dịch trước đây đã được quy định tại Điều 59 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2006. Nhưng quy định này đã được bãi bỏ từ Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng, sàn giao dịch bất động sản và hoạt động môi giới bất động sản có vị trí quan trọng và rất cần thiết trong thị trường bất động sản, giữ vai trò cầu nối để kết nối cung - cầu, kết nối bên bán - bên mua; bên mua - bên bán; bên cho thuê - bên thuê giúp bên mua tìm kiếm được sản phẩm nhà đất phù hợp hoặc giúp bên bán tiêu thụ sản phẩm.

Tuy nhiên, về bản chất sàn giao dịch chỉ là đơn vị làm dịch vụ phục vụ cho bên bán, hoặc phục vụ cho bên mua, hoặc phục vụ cả bên bán và bên mua nhà đất và được trả tiền công là phí dịch vụ.

Yêu cầu bắt buộc giao dịch bất động sản qua các sàn giao dịch đã được bãi bỏ từ Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014. Ảnh minh họa

Hoạt động môi giới, sàn giao dịch bất động sản là hoạt động dịch vụ nên trường hợp cá nhân có nhu cầu tìm kiếm, mua nhà đất thì có thể thuê môi giới hoặc giao dịch qua sàn giao dịch bất động sản; hoặc chủ đầu tư dự án bất động sản nếu có nhu cầu thì có thể thuê môi giới hoặc sàn giao dịch bất động sản để bán sản phẩm của mình và trả phí dịch vụ.

Đồng thời, bản thân người môi giới, sàn giao dịch cũng phải tự chứng minh năng lực và uy tín để được người mua bán nhà, chủ đầu tư lựa chọn thực hiện dịch vụ môi giới, giao dịch nhà đất.

“Nếu bắt buộc giao dịch bất động sản phải qua sàn thì sàn giao dịch từ chuyên cung cấp dịch vụ cho bên bán và bên mua sẽ trở thành “ông vua” của thị trường bất động sản”, ông Châu lo ngại

Theo Chủ tịch HoREA sàn giao dịch không góp vốn với chủ đầu tư để bồi thường, giải phóng mặt bằng hay đầu tư xây dựng các công trình trong dự án, nên không thể hưởng đặc quyền bán sản phẩm. Trong khi đó, chủ đầu tư dự án cũng không thể bị tước bỏ quyền tự chủ kinh doanh, tự do kinh doanh đã được quy định tại Điều 7 Luật Doanh nghiệp 2020. Hai bên đều là doanh nghiệp nên cần bình đẳng với nhau.

Ngoài ra, quy định giao dịch quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất phải thông qua sàn giao dịch là không hợp lý vì dẫn đến việc sàn giao dịch được đặc lợi khi được hưởng phí dịch vụ bán hàng tối thiểu là 2% trên doanh số bán hàng, thậm chí có không ít trường hợp phí môi giới này cao hơn rất nhiều (có thể đến 7-8% hoặc cao hơn), mà tổng giá trị của thị trường bất động sản lên đến hàng triệu tỷ đồng, chỉ tính mức phí dịch vụ môi giới tối thiểu là 2% thì tổng chi phí môi giới có thể lên đến hàng ngàn tỷ đồng mỗi năm.

Lãnh đạo HoREA cũng chỉ ra nguy cơ khi sàn giao dịch nắm giữ toàn bộ thông tin khách hàng.

“Khi cắt đứt khâu bán hàng ra khỏi chủ đầu tư, thì chủ đầu tư dự án gần như sẽ lệ thuộc hoàn toàn, trở thành người làm thuê cho môi giới và sàn giao dịch, trong khi bản thân họ phải là người nắm được nhu cầu, xu hướng của thị trường để đưa ra sản phẩm phù hợp. Họ cũng không thể làm tốt công tác hậu mãi, chăm sóc khách hàng”, ông Châu nói thêm.

Do đó, HoREA đề nghị không bắt buộc mà chỉ nên khuyến khích tổ chức, cá nhân giao dịch thông qua sàn.

Cụ thể, Hiệp hội đề nghị hoàn thiện Điều 211 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) với nội dung “việc chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất đối với các dự án kinh doanh bất động sản thực hiện theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản”.

Theo HoREA, cả nước hiện có hơn 300.000 người môi giới, nhưng chỉ có khoảng 30.000 người môi giới có chứng chỉ hành nghề và đã được đào tạo (chỉ chiếm khoảng 10%) với khoảng 2.000 văn phòng môi giới, sàn giao dịch bất động sản, nên phần lớn người môi giới đang hoạt động tự do kiểu cò đất cò nhà. Hiện nay, các sàn giao dịch của các doanh nghiệp bất động sản có uy tín thương hiệu chưa nhiều.