Châu Âu chật vật tìm tiếng nói chung để giải cứu nền kinh tế

Ủy ban châu Âu cảnh báo hôm 6/5 rằng nền kinh tế Liên minh châu Âu sẽ thu hẹp đến mức kỷ lục 7,5% trong năm nay, và sự sụt giảm thậm chí có thể còn sớm hơn trên 19 quốc gia sử dụng đồng tiền chung Euro.

Lần suy giảm này nghiêm trọng hơn nhiều so cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Điều này dẫn đến viễn cảnh bi quan hơn so với dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế cách đây ba tuần.

Giá tiêu dùng dự kiến ​​sẽ giảm đáng kể, trong khi chi tiêu cho các biện pháp cứu trợ Covid-19 sẽ đẩy thâm hụt của các chính phủ trong khối liên minh châu Âu từ 0,6% GDP trong năm 2019 lên khoảng 8,5% trong năm nay. Đồng thời, Ủy ban cũng dự đoán tỷ lệ thất nghiệp của EU sẽ tăng từ 6,7% trong năm 2019 lên 9% trong năm nay.

“Châu Âu đang trải qua một cú sốc kinh tế chưa từng có kể từ cuộc đại suy thoái. Cả chiều sâu của suy thoái và khả năng phục hồi sẽ không đồng đều”, ông Cameron Gentiloni, Ủy viên kinh tế EU, nhận định.

Tình trạng có thể còn tồi tệ hơn dự báo, các quan chức EU cảnh báo rằng “Một đại dịch nghiêm trọng và kéo dài hơn hiện tại có thể gây ra sự sụt giảm GDP lớn hơn nhiều so với dự kiến”. Họ cũng nói rằng những gì cần thiết là một “chiến lược phục hồi chung mạnh mẽ và kịp thời” ở cấp độ EU để tránh “những biến dạng nghiêm trọng” trong khối thương mại khổng lồ này.

Mặc dù có thỏa thuận rộng rãi giữa các quốc gia thành viên EU về nhu cầu cứu trợ khẩn cấp, nhưng phe bảo thủ có thể vẫn sẽ trì hoãn việc thực hiện các nỗ lực phục hồi. Và một quyết định pháp lý mang tính bước ngoặt vào đầu tuần này tại Đức có khả năng cản trở Ngân hàng Trung ương châu Âu sử dụng một trong những công cụ kích thích chính của mình.

Bao giờ và chi tiêu như thế nào?

Các nhà lãnh đạo EU đã ký kết các biện pháp giải cứu khẩn cấp trị giá ít nhất 500 tỉ Euro (538 tỉ USD). Bao gồm các khoản trợ cấp tiền lương nhằm ngăn chặn sự sa thải hàng loạt, cũng như các khoản vay cho các doanh nghiệp.

Nhưng sự chia rẽ sâu sắc giữa các quốc gia thành viên đã ngăn cản các quan chức EU nhanh chóng tiến hành một quỹ phục hồi lớn hơn. Ủy ban châu Âu hy vọng có thể gây quỹ ít nhất 1 nghìn tỉ Euro (1,1 nghìn tỉ USD) để xây dựng lại nền kinh tế ở khu vực bị tàn phá bởi đại dịch.

Sự khác biệt vẫn là về cách thức hoạt động của quỹ, đặc biệt là liệu nó có nên cung cấp các khoản vay hoặc trợ cấp cho các quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất như Ý và Tây Ban Nha hay không. Các khoản tài trợ, hoặc chuyển tiền trực tiếp được hiểu như là mức độ chia sẻ nợ mà các quốc gia như Hà Lan, Áo và Đức vốn đã phản đối từ lâu.

Thẩm phán Đức và ECB

Ngày 5/5, tòa án cao nhất của Đức đã đưa ra quyết định có thể ngăn Bundesbank mua trái phiếu như là một phần của chương trình kích thích của ECB trước cuộc khủng hoảng.

ECB hiện có ba tháng để chứng minh tính đúng đắn của chương trình. Các nhà kinh tế cũng đang lo lắng về những tác động dài hạn.

“Nếu ECB hạn chế mua tài sản của mình do các giới hạn mà tòa án Đức đã nhấn mạnh, hoặc nếu việc Bundesbank buộc phải rời khỏi các giao dịch mua tài sản đó trong ba tháng sẽ gây ra bất ổn tài chính, thì kết quả có thể là một cuộc suy thoái dài hơn và sâu hơn ở Đức và toàn bộ khu vực đồng Euro” Holger Schmieding, trưởng ban kinh tế của Berenberg Bank nói.