Người tiêu dùng, smart ti vi, nhà sản xuất ai thông minh?

Theo chiến lược bán hàng ở thời điểm đó, tôi được tặng kèm gói ưu đãi từ hãng ti vi. Nhờ đó, tôi được sử dụng một một ứng dụng xem ti vi miễn phí trong vòng một năm bên cạnh tính năng miễn phí vốn có của thế hệ ti vi thông minh là… nối mạng wifi, tìm kiếm và chạy… Youtube.

Tôi đã có những trải nghiệm thật sự với ti vi thông minh trong một năm đó. Nhưng quả thật, mọi thứ bắt đầu… vỡ lẽ sau khi một năm chạy ứng dụng xem ti vi miễn phí đã hết. Lúc đó, chiếc ti vi của tôi không còn là… ti vi. Tôi không thể bắt sóng các kênh truyền hình truyền thống như dù có gắn…ăng ten “râu” như chiếc ti vi truyền thống. Để thỏa mãn nhu cầu xem ti vi, tôi có hai lựa chọn: Một, tiếp tục trả phí để sử dụng một trong số các ứng dụng xem đài có trong list được chiếc ti vi thông minh cung cấp; hai là bỏ tiền tìm con đường khác, chẳng hạn như thuê truyền hình cáp hay tiếp tục can thiệp về mặt kỹ thuật.

Thực ra, lúc mua hàng, tôi không phải là người tiêu dùng đủ thông minh để nhận biết một cách rành rẽ về ti vi thông minh. Nhưng ít ra, tôi cũng tự tin đôi phần vì nghĩ rằng mình đã đủ thông minh để lựa chọn sản phẩm tân tiến và hợp xu thế. Giờ thì tôi đã biết, hóa ra mình không thông minh hơn chiếc ti vi thông minh.

Thoạt nhìn, kinh doanh ti vi thông minh là kinh doanh… xác ti vi. Nhưng suy cho cùng, chiếc ti vi thông minh đã được nhà sản xuất biến thành một “nền tảng” (flatform) và đưa hoạt động kinh doanh nền tảng của mình lên đó. Nhà sản xuất ti vi thông minh, với sân chơi mà mình tạo ra, có thể dùng quyền đóng/mở để cho các ứng dụng (app) xem ti vi xuất hiện.

Tùy chính sách thương mại và kết quả thương thảo, bên cung cấp ứng dụng có thể trả phí, trả phí thấp hoặc trả phí… 0 đồng cho nền tảng, hoặc ngược lại (như nhà sản xuất mua quyền sử dụng để… tặng cho người tiêu dùng như trường hợp ở trên). Đổi lại, bên phát triển ứng dụng có cơ hội tiếp cận người tiêu dùng, và thu phí đăng ký.

Tương tự như mua một chiếc lap top, ipad hoặc điện thoại thông minh, người tiêu dùng có thể tải ứng dụng xem ti vi miễn phí nhưng sẽ phải trả phí sử dụng. Khả năng này là rất cao, nếu như người tiêu dùng không muốn ôm… xác ti vi để xem… Youtube. So ra, nhà sản xuất ti vi vẫn là bên thụ đắc lợi ích cao nhất. Họ vừa thu tiền bán ti vi thông minh, vừa giành thế thượng phong với bên phát triển ứng dụng xem ti vi. Người tiêu dùng nhiều khi trở thành người tiêu dùng bất đắc dĩ bởi việc sử dụng các dịch này bị dẫn dắt bởi nhà sản xuất.

Cách đây chỉ khoảng 10 năm có lẽ rất ít người, trong đó có tôi có thể hình dung được kinh tế nền tảng lại có thể phát triển mạnh mẽ như ngày hôm nay. Những thứ vô cùng quen thuộc trong mỗi hộ gia đình trở thành một mãnh đất màu mở đối với các nhà kinh doanh. Thế hệ ti vi thông minh thương mại đời đầu được tung ra thị trường vào khoảng năm 2010 mới chỉ có một số ứng dụng đơn giản và ít phổ biến. Ngày nay, những chiếc ti vi thông minh đã gần như chiếm lĩnh thị trường này và trở nên “thông minh” hơn rất nhiều.

Nhưng nếu như internet kết nối vạn vật (internet of things – IoT) phủ sóng kinh tế nền tảng thì cũng nó tạo tiền để để kinh tế nền tảng “hủy diệt” báo chí truyền thống mà nhà đài cũng không thể loại trừ. Ti vi…không thông minh đã sắp… tuyệt chủng. Sóng truyền hình ít được tiếp cận dần dần. Truyền hình cáp… thậm chí cũng đã tức thời, kịp phát triển ứng dụng nhằm tiếp cận người dùng qua trên nền tảng, gồm cả nền tảng ti vi thông minh, thay thế cho con đường truyền thống.

Có vẻ, nhiều đài truyền hình đã không xem đây là lựa chọn ngoại lệ đối với mình. Việc sở hữu… sóng truyền hình đã giảm bớt đi ý nghĩa của nó. Nhiều đối tác sản xuất nội dung thay vì hợp tác và “thuê” sóng đã có thể… tự phát trên “kênh” riêng. Đương nhiên, trong giai đoạn chuyển giao, ngoài việc duy trì “kênh” riêng, “app” riêng, đơn vị phát triển nội dung có thể tiếp tục khai thác song hành sóng truyền hình, ứng dụng xem ti vi hay Youtube.

Nhưng tiên đoán về một tương lai mà đối tác phát triển nội dung có thể … buông nhà đài hoàn toàn là có thể xảy ra. Cách đây không lâu, Pops đã đầu tư sản xuất và phát riêng trên app của mình bộ phim cổ trang “Phượng Khẩu” hoành tráng. Và mới ngay tức thì, từ một kênh trên HTV2, VieOn cũng đã tung ra “app” riêng với chính thức dành một số nội dung phát độc quyền trên app của mình.

Nhà đài có thể sẽ cũng chỉ là một nhà sản xuất nội dung trong tương lai. Cuộc cạnh tranh giữa họ với các bên phát triển nội dung, đơn vị đã từng, và hiện đang còn, là đối tác của họ dự báo sẽ rất khốc liệt. Nhà đài rõ ràng cần phải chuyển mình để tránh tình thế thất thủ trong nay mai.

Nhưng bù lại, kho dữ liệu truyền hình lưu trữ bao lâu sẽ là lợi thế “độc quyền” của họ. Thậm chí, các thư viện truyền hình “sống” trên các ứng dụng xem ti vi sẽ còn giúp các nhà đài giảm chi phí lưu trữ. Cuộc chến thương trường ti vi và truyền hình thời đại số vì vậy chắc sẽ còn nhiều pha gây cấn. Hãy cứ tiếp tục trải nghiệm và chờ xem!