"Tôi chịu trách nhiệm khi nói thủy điện Sông Tranh 2 an toàn"

- Các chuyên gia cho rằng, tuyệt đối không cho phép nước từ lòng hồ rò rỉ qua khe nhiệt của thân đập, còn theo EVN, nước chảy ra từ khe tản nhiệt là bình thường. Bộ Công Thương nhận định thế nào về mâu thuẫn này?

- Phải khẳng định việc thấm nước từ hồ chứa ra mặt đập là không được phép theo thiết kế. Nước thấm qua thân đập ở mức khoảng 30 lít mỗi giây. Tập đoàn Điện lực VN (EVN) đã chỉ đạo nhà máy triển khai các biện pháp để hạn chế việc rò rỉ nước. Hiện nước thoát ra đã được hạn chế tối đa. Tôi cho rằng, các giải pháp thực hiện vừa qua đã tỏ ra hữu hiệu. Qua kiểm tra công trường, chưa phát hiện các vết nứt khác ngoài thân đập khi quan sát bên trong và bên ngoài. Không thấy các vết nước bên trong khe nhiệt ở trong thân đập.

Tất nhiên, nếu tiếp tục để nước chảy về hạ lưu như vừa qua, về lâu dài sẽ ảnh hưởng độ bền của bê tông, làm nới rộng khe nhiệt. Vì vậy, chúng tôi đang rất khẩn trương khắc phục để dòng thấm chảy về hành lang thoát nước chứ không về hạ lưu. Sau khi triển khai các biện pháp chống thấm, Bộ Công Thương sẽ tiến hành tổng kiểm tra, đánh giá toàn diện về tình trạng đập sông Tranh 2, đảm bảo công trình vận hành đúng thiết kế.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng: "Chúng tôi sẵn sàng chịu trách nhiệm về tuyên bố của mình". Ảnh: Hoàng Lan

- Vậy đến bao giờ, EVN sẽ xử lý xong hiện tượng thấm nước?

- Dự kiến hết tháng 3, các đơn vị sẽ xử lý chấm dứt triệt để tình trạng thấm nước qua các khe nhiệt của đập ra hạ lưu. Ngay sau khi phát điện, triển khai các giải pháp hạn chế nước ra hạ lưu thì sáng nay, lượng nước thoát ra từ đập thì chỉ còn 7-8 lít mỗi giây so với 30 lít trước đây. Lượng nước thấm ra mái đập hạ lưu đã giảm đáng kể. Thời hạn muộn nhất là sẽ cố gắng hoàn thành trước 15/4. Chúng tôi sẽ quyết tâm hoàn thành các giải pháp xử lý thấm tổng thể nhằm giảm lưu lượng lượng thấm về nhỏ nhất có thể, chắc chắn sẽ xong trước mùa lũ 2012.

- Thấm nước thủy điện sông Tranh phát hiện từ tháng 2 nhưng không khắc phục ngay và để xảy ra hiện tượng như hiện nay. Vậy theo ông, trách nhiệm này thuộc về ai?

- Chủ đầu tư dự án là Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Ban quản lý dự án thủy điện 3 trực tiếp quản lý. Tôi cho rằng, một nhà máy chất lượng tốt hay không, đầu tiên phải nói tới chủ đầu tư. Tuy nhiên, khi có hiện tượng bất thường xảy ra, phải nghiên cứu nguyên nhân tại sao, trên cơ sở đó mới đưa ra giải pháp khắc phục. Tất nhiên, việc rò rỉ có nguyên nhân của nó. Kết luận vừa qua cho thấy tắc đường ống thu nước. Lý do tắc do việc xử lý của nhà máy không đúng quy trình, không đúng thiết kế, chưa được thông qua. Chúng tôi sẽ làm rõ trách nhiệm của các đơn vị liên quan và cá nhân.

- EVN liên tục khẳng định công trình vẫn an toàn, nhưng UBND tỉnh Quảng Nam vẫn lo lắng vì "các nhà khoa học nói khác". Vậy Bộ Công Thương làm thế nào để người dân tin tưởng?

- Qua giám sát tại công trường, ngoài các khe nhiệt, chưa phát hiện các vết nứt trên thân đập kể cả khi quan sát bên ngoài hay từ phía trong. Điều này cho phép khẳng định rằng, đập thủy điện sông Tranh 2 vẫn an toàn, ổn định. Chắc chắn không xảy ra sự cố nào làm nguy hại đến tính mạng, tài sản của nhân dân sống ở vùng hạ lưu sông Tranh. Khi đã khẳng định đập sẽ an toàn, ổn định, chúng tôi chịu trách nhiệm về tuyên bố này của mình. Điều này cũng không có nghĩa, là chúng tôi chủ quan. Các giải pháp khắc phục đang được triển khai rất tích cực.

Khi xây dựng một công trình, trong mọi trường hợp, chúng tôi đều nói phải đảm bảo độ an toàn cao nhất theo quy định. Tất nhiên, đòi hỏi đảm bảo độ an toàn tuyệt đối thì không ai dám nói. Việc này cũng giống như xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Khi xây dựng điện hạt nhân, không ai dám nói là đảm bảo an toàn tuyệt đối cả.

Trước đây, tình trạng thấm nước đã xảy ra ở thủy điện Plei krong. Khi đó, đập này đã bị thấm nước với lưu lượng 25lít mỗi giây, là tương đối lớn so với cho phép của thiết kế. Chủ đầu tư, nhà thầu đã xử lý bằng khoan bê tông. Sau một mùa lũ, lưu lượng nước htấm vào hành lang đập Pleikrong giảm chỉ còn có 3 lít mỗi giây, hoàn toàn đáp ứng yêu cầu. Cho đến nay, đập đang vận hành an toàn và ổn định.

- Viện Khoa học và công nghệ Việt Nam kết luận nguyên nhân tiếng nổ trong lòng đất là động đất kích thích do hoạt động hồ chứa tích nước thủy điện Sông Tranh 2. Vậy trước khi xây dựng công trình, Bộ Công Thương xét hệ thống trắc địa thế nào?

- Việt Nam đã xây dựng 14 đập bê tông đầm lăn. Về nguyên tắc, tất cả các dự án thủy điện của Việt Nam đều có phương án phòng chống thiên tai, bão lũ, động đất. Thủy điện Hòa Bình đã xảy ra động đất kích thích năm 1983 với cường độ 5,5 richter. Sông Tranh 2 có động đất 3,3 độ richter. Hiện tượng xảy ra động đất kích thích trong quá trình hồ chứa tích nước là bình thường và sẽ giảm dần trong vòng 5 năm. Mặt khác, công trình thủy điện Sông Tranh 2 được thiết kế với động đất cấp VII, tương đương 5,5 độ richter nên các đợt động đất kích thích cuối năm 2011 không ảnh hưởng đến độ an toàn đập.