Donald Trump: Từ vị Tổng thống 'quấy phá' đến ‘người sửa chữa’ nước Mỹ

Suốt cả cuộc đời, điều ông theo đuổi nhất chính là gắn mọi thứ với thương hiệu Donald Trump. "Một mình tôi có thể sửa chữa được chúng", cựu "trùm" bất động sản tuyên bố sẽ đối mặt những vấn đề sâu xa nhất của nước Mỹ trong bài phát biểu chấp nhận đề cử của đảng Cộng hòa cho cuộc tranh cử Tổng thống năm 2016.

Ngày 3/11 năm nay, 4 năm sau chiến thắng gây sốc của ông Trump trước bà Hillary Clinton, người Mỹ tiếp tục bỏ phiếu thể hiện quan điểm của họ về người đàn ông 74 tuổi.

Các cuộc thăm dò liên tục phát hiện ra rằng đa số phản đối Trump, nhưng những người ủng hộ ông thì lại bày tỏ mức độ tôn thờ hiếm thấy. Khi một người đàn ông thu hút đám đông lớn trên khắp đất nước hô vang "Chúng tôi yêu ngài!" - trong một trận đại dịch - ai sẽ tự tin đánh cược chống lại ông ta?

Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Politico)

Tuy nhiên, dù tuyên bố chấm dứt việc "nước Mỹ bị tàn sát" sau khi nhậm chức, Trump được cho là dẫn đến tình trạng hỗn loạn thậm chí còn lớn hơn. Ông bị nhiều người cáo buộc là đã phá vỡ, chứ không sửa chữa, một đất nước đang rơi vào tình trạng hỗn loạn tồi tệ hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ những năm 1970.

Hơn 230.000 người chết vì COVID-19 trong khi các đợt phong tỏa khiến hàng triệu người lâm vào cảnh khốn đốn về kinh tế. Vết thương chủng tộc, bùng phát trong một mùa hè đầy rẫy các cuộc biểu tình, tiếp tục bị khoét sâu trong khi đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ ở Washington mâu thuẫn.

Và dù tự hào về "thành tích" của mình bao nhiêu, chính Trump cũng bị tổn hại.

Sau khi không ngừng tìm cách giải tỏa cuộc khủng hoảng y tế, ông phải nhập viện do mắc COVID-19 khi chỉ còn một tháng là đến Ngày Bầu cử. Rồi ông nói rằng mình đã suýt chết. Trong khi sức khỏe có vẻ hồi phục, danh tiếng của ông suy sụp.

Trump là Tổng thống Mỹ thứ ba bị luận tội và phải đối mặt với hàng loạt các cuộc điều tra tại phòng xử án, từ các vấn đề về thuế đến cáo buộc xâm hại và tấn công tình dục. Những người chỉ trích gay gắt nhất cho rằng ông thậm chí có nhiều hành động sai trái hơn - làm tổn hại thanh danh Nhà Trắng, khiến người Mỹ chống lại người Mỹ và phản bội hàng triệu người dân ở nước ngoài từng tìm đến Washington để được giúp đỡ.

Bê bối với sao phim người lớn Stormy Daniels là một trong nhiều "sóng gió" trong nhiệm kỳ của ông Trump.

Tất nhiên, Trump có thể bỏ ngoài tai khi đối thủ Joe Biden gọi ông là "mối đe dọa đối với quốc gia này". Nhưng những lời chỉ trích từ những người từng hợp tác với Trump lại là quá lớn.

"Donald Trump là Tổng thống đầu tiên trong đời tôi không cố gắng đoàn kết người dân Mỹ - thậm chí không giả vờ cố gắng", cựu Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis, tướng Thủy quân lục chiến Mỹ từ chức vào năm 2018 viết. "Tôi nghĩ rằng chúng ta cần phải xem xét kỹ hơn người mà chúng ta bầu chọn", cựu tham mưu trưởng của Trump, John Kelly, một cựu tướng Thủy quân lục chiến khác nói.

John Bolton, người từng là cố vấn an ninh quốc gia và là một trong những chuyên gia chính sách đối ngoại cánh hữu nhất ở Washington, cho rằng ông Trump: “Không thích hợp cho chức vụ này”.

Ý tưởng bị cười nhạo...

Là thương nhân lâu năm, người tham gia chương trình truyền hình thực tế và nhà tự quảng cáo bậc thầy, Donald Trump chưa bao giờ "ngồi yên" quá lâu. Và giờ ông cũng vậy.

Vào ngày Trump xuất viện, vẫn tiếp tục điều trị, ông đăng tweet: "Đừng sợ COVID-19. Đừng để nó chi phối cuộc sống của bạn". Ông khẳng định mình cảm thấy trẻ hơn 20 tuổi.

“Tôi muốn phanh chiếc áo siêu nhân ra”, ông nói trước sự cổ vũ của đám đông. Sự khoe khoang hài hước đó - là tự tin hay tự cao một cách lố bịch? Nhưng đây có thể là cách khiến Trump trở nên hấp dẫn với người hâm mộ và khiến đối thủ tức giận.

Ngay cả khi những bất bình xung quanh nhiệm kỳ tổng thống của ông tăng lên, Trump vẫn giữ một phong cách hướng tới nhiệm kỳ thứ hai đầy hy vọng. "Cho dù bạn yêu tôi hay ghét tôi, bạn vẫn sẽ phải bỏ phiếu cho tôi".

Các cuộc thăm dò cho thấy Tổng thống chỉ có thể thắng ông Biden theo cửa hẹp. Ông ở thế bất lợi ở hầu hết các bang chiến địa, thậm chí phải cố gắng giữ lấy bang vốn là "thành trì" lâu năm của đảng Cộng hòa, Texas.

Tuy nhiên, các đảng viên Đảng Dân chủ lo sợ rằng Trump một lần nữa có thể bất chấp các quy luật vật lý chính trị.

Trở lại năm 2016, nhiều người Mỹ thực sự cười nhạo ý tưởng về một Nhà Trắng của Trump. Với mái tóc vuốt keo màu đồng, chế độ ăn nổi tiếng và thói quen xem tivi đầy ám ảnh, là một người New York nói nhanh, không ngừng tweet, có người xem Trump như một diễn viên chính trị. Tuy nhiên, ngày 8/11 đó, chính trị gia mới nổi Trump đánh bại Hillary Clinton, một ứng cử viên nặng ký của đảng Dân chủ, khi bà tưởng như đã đảm bảo được chiến thắng.

Tổng thống Trump bị phản đối vì cách ứng phó với COVID-19. (Ảnh: Reuter)

“Sống là phải thế”

Trump như một thách thức đối với mọi thành viên của mọi tổ chức, từ những nhân vật lớn của đảng Cộng hòa đến cánh tả Hollywood và giới truyền thông. Đối với nhiều người, ông là một cơn ác mộng quốc gia bắt đầu vào đêm bầu cử và tái diễn hàng ngày sau đó.

Giống như hiện thân của một trong những tòa nhà chọc trời bằng kính của mình, Tổng thống Trump sớm vươn cao trên cả đất nước. Các đối thủ của ông càng cố gắng hạ gục, ông càng phát triển mạnh. Một cuộc điều tra bất thường kéo dài hai năm về mối liên hệ giữa Nga trong cuộc bầu cử năm 2016 và chiến dịch tranh cử của Trump đã xác nhận có hành vi đáng lo ngại nhưng cuối cùng không đạt được "hiệu ứng" như mong đợi.

Khi đảng Dân chủ khởi động thủ tục luận tội vào năm 2019, Đảng Cộng hòa, đảng từng cố gắng hết sức để ngăn Trump tranh cử, đã ủng hộ ông. Ông vượt qua dễ dàng.

Trong khi đó, những sự cố hỗn loạn diễn ra thường xuyên càng thách thức nhiệm kỳ tổng thống của Trump, như các cuộc chiến tại tòa với một ngôi sao khiêu dâm, cáo buộc kiếm lời tại câu lạc bộ golf, việc bỏ tù luật sư.

Giờ đây, vũ khí hóa Twitter và tập hợp những người hâm mộ đội mũ bóng chày màu đỏ của mình với khẩu hiệu MAGA trong chiến dịch tái đắc cử, Trump đang không chỉ chống lại những người chỉ trích mà còn với hầu hết mọi tổ chức tại Mỹ.

Những nhân vật nặng ký của Nhà Trắng nhưng không cùng ý kiến với Tổng thống đã được "tiễn" ra cửa. Các nhà báo trở thành “kẻ thù của nhân dân”. Các dịch vụ tình báo và FBI được gọi là "âm mưu". Những người phản đối trong Quốc hội được gọi với những cái tên khác nhau như "dối trá", "điên rồ" và phản quốc. Như Trump đã tweet một cách vui vẻ vào năm 2012, "khi ai đó tấn công tôi, tôi luôn tấn công lại... nhưng gấp 100 lần. Sống là phải như thế!"

Các nhà phê bình buộc tội ông là chủ nghĩa độc đoán. Những người ủng hộ hả hê khi cho rằng ông "chiến thắng những kẻ mang chủ nghĩa tự do".

“Thiên tài ổn định”

Cùng một thương hiệu Trump màu mè, theo chủ nghĩa dân tộc, đã lấn sân sang sân khấu thế giới, tạo ra những biến động ngoại giao.

Tổng thống Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. (Ảnh: NBC News)

Từ bỏ hàng thập kỷ xây dựng, Trump biến các liên minh của Hoa Kỳ thành những mối quan hệ kinh doanh chặt chẽ. Các đối tác thân thiện như Hàn Quốc, Đức và Canada bị cáo buộc cố gắng "lợi dụng chúng tôi". Ngược lại, những đối thủ của Mỹ như Triều Tiên và Trung Quốc, được mời đàm phán trong các sáng kiến ngoại giao mang tính đột phá, nếu Trump đóng vai trò chính.

Điều không bao giờ thay đổi, ở trong và ngoài nước, đó là mọi thứ, ở mọi nơi luôn phải hướng về người đàn ông to lớn với mái tóc nhuộm, làn da rám nắng, người vợ từng là người mẫu Melania, những đứa con đầy tham vọng và niềm tin rằng ông là một "thiên tài ổn định".

Theo thống kê tổng hợp của The Washington Post, Trump đã đưa ra hơn 16.000 tuyên bố sai lệch hoặc gây hiểu lầm chỉ trong 3 năm đầu cầm quyền của mình. Tuy nhiên, có một tuyên bố lại rất khó để tranh cãi: "Chưa bao giờ có một tổng thống như Tổng thống Trump".

Anh hùng giai cấp công nhân?

Có lẽ điểm đáng chú ý nhất trong toàn bộ câu chuyện là Trump làm tất cả những điều này và đến được vị trí ngày hôm nay mà không hề được đào tạo theo cách của Washington.

Trước năm 2016, Trump chỉ nổi tiếng với tính cách thẳng thắn khi chủ trì chương trình truyền hình thực tế "Người tập sự", phát triển các tòa nhà sang trọng và câu lạc bộ chơi golf. Về mặt chính trị, ông thúc đẩy thuyết âm mưu rằng ông Barack Obama không sinh ra ở Hoa Kỳ, mà nhiều người xem là phân biệt chủng tộc.

Tuy nhiên, vào năm 2016, vị chính trị gia nghiệp dư này đã cố gắng chạm tay vào nhịp sống đất nước, trong khi những người khác thì không. Xác định được có sự phẫn nộ tích tụ trong tầng lớp lao động vì ngành công nghiệp suy giảm và các chuẩn mực xã hội tự do lan truyền, Trump liền thể hiện mình là một nhà cách mạng ngoài cuộc. Từng là một nhà tiếp thị xuất sắc, Trump đã khai thác sức mạnh của Twitter, Facebook và Fox News để bán mình cho cái mà ông gọi là "những người đàn ông và phụ nữ bị lãng quên" của Mỹ. Và ông "trúng số độc đắc" cử tri.

Dù nằm trong nhóm "một phần trăm" với máy bay phản lực riêng, bạn gái người mẫu thời trang, nhiều cuộc hôn nhân và nhà tắm dát vàng, nhưng trước những cộng đồng tự hào về gỉ sét, lời thề của ông về việc sẽ khôi phục lại công việc trong nhà máy và các mỏ than đã gây được tiếng vang. Lời kêu gọi thẳng thắn của ông về việc chấm dứt "những cuộc chiến tranh vô tận, ngu ngốc" ở Iraq và Afghanistan cũng gây được tiếng vang sâu sắc. Lời hứa của ông về một bức tường dọc biên giới Mỹ - Mexico cũng khiến các cử tri da trắng đang mệt mỏi trở nên phấn khởi.

Ở những thị trấn chuyên về ngành sản xuất này, Trump càng "không giống tổng thống” bao nhiêu, càng tốt. Càng gây ra sự phẫn nộ, ông càng như một người ngoài cuộc, ngoài giới chính trị, nhưng là một trong số người dân. Như Trump thường nói với những người ủng hộ ở tầng lớp lao động của mình: "Chúng tôi là những người ưu tú".

Người đàn ông mạnh mẽ

Các nhà sử học tương lai đang cố gắng tìm hiểu tâm lý của Trump có thể thấy mình dành thời gian xem quyền anh, đấu vật chuyên nghiệp Hoa Kỳ. Mặc dù thừa cân và không thích tập thể dục, Trump là một người hâm mộ võ thuật lâu năm. Và ông thường xuyên thể hiện mức độ quan tâm đến sức khỏe thể chất. Ông coi trọng các bài phát biểu có liên quan đến sức khỏe của các chính trị gia đồng nghiệp. Ngay cả trong Phòng Bầu dục, đôi khi ông sẽ dừng lại giữa chừng vì quan tâm đến bàn tay hoặc vóc dáng của một vị khách.

Bản thân vóc dáng của ông là chủ đề thường xuyên được chú ý, chẳng hạn như sự lạc đề của ông trong bài phát biểu năm 2019 khi nói các bác sĩ chiêm ngưỡng "bộ ngực tuyệt đẹp" của mình.

Mặc dù Trump nhiều lần đụng độ với các đồng minh dân chủ lâu đời nhất của Mỹ, ông lại có mối quan hệ tốt đáng ngạc nhiên với các đối thủ hàng đầu, từ Recep Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ đến Vladimir Putin của Nga. Khi nói đến Kim Jong-un của Triều Tiên, Trump thậm chí còn nói đến "tình yêu".

“Làm họ phát điên”

Tại quê nhà, những người chỉ trích cảnh báo rằng tổng thống đang tìm cách đi xa hơn trong việc bắt chước những người đàn ông như vậy.

Adam Schiff, một lãnh đạo của nhóm luận tội đảng Dân chủ, mô tả Trump là "nguy hiểm". Một đảng viên Dân chủ khác, Jerrold Nadler, gọi ông là một "nhà độc tài" đang tìm cách "có mọi quyền lực".

Trump, vẫn là Trump, say sưa với những tranh cãi mà ông gây ra.

Khi Tập Cận Bình thay đổi các quy tắc vào năm 2018 để trở thành chủ tịch Trung Quốc dài hạn, ông Trump không phản đối. Hoàn toàn ngược lại: Ông chúc mừng Tập, sau đó nói thêm: "Có lẽ chúng ta sẽ phải thử một ngày nào đó".

Đối với phương tiện truyền thông và công chúng Mỹ đang kiệt sức, trò đùa rõ ràng của Trump hầu như không gây sốc. Rốt cuộc, họ quen với việc ông liên tục đề nghị, dù đùa hay thật, việc giữ chức nhiều nhiệm kỳ. "Nó khiến họ phát điên", ông tỏ ra hài lòng.

Donald John Trump là con thứ 4 trong số 5 người con được nhà phát triển bất động sản giàu có Fred Trump và Mary Anne MacLeod Trump, một người nhập cư Scotland, sinh ra.

Được gửi đến để rèn luyện sức khỏe tại một học viện quân sự tư nhân trong những năm trung học của mình, Trump tuy nhiên tận hưởng một tuổi trẻ “mạ vàng”, kết thúc với bằng kinh doanh tại Trường Wharton của Đại học Pennsylvania.

Thời trẻ của ông Trump. (Ảnh: British GQ)

Gia nhập công ty gia đình, Trump bắt đầu với cái mà ông gọi là "khoản vay rất nhỏ" từ cha mình trị giá 1 triệu USD. Một số báo cáo nói số tiền thực tế có lẽ gấp 10 lần.

Trump tiếp quản công ty từ năm 1971, chuyển hoạt động kinh doanh bất động sản sang Manhattan và xuất hiện với tư cách là tỷ phú ăn chơi nổi tiếng nhất nước Mỹ. Ngoài một tòa tháp cao tầng, sòng bạc và sân golf ổn định, trải dài từ New Jersey đến Mumbai, ông cuối cùng đã trở thành người đồng sở hữu lâu năm của các cuộc thi sắc đẹp Hoa hậu Hoàn vũ và Hoa hậu Mỹ.

Tuy nhiên, đằng sau sự thành công rực rỡ của ngôi sao hạng A này là một kỷ lục rối ren các vụ phá sản, kiện tụng và các khoản cho vay nặng lãi. Trump đã phải cố gắng rất nhiều để che giấu bức tranh kém hấp dẫn này, từ chối công bố bản khai thuế của mình.

Vào tháng 9, The New York Times báo cáo Trump thường quản lý để tránh phải trả hầu hết mọi khoản thuế thu nhập liên bang – và nhiều nhất chỉ trả 750 USD. Bản báo cáo đã gây ra vụ bê bối thứ mười một trong nhiệm kỳ tổng thống của ông. Tuy nhiên, điều đó cũng nhanh chóng bị lãng quên, sau khi Tổng thống phủ nhận.

Ngày Bầu cử, người Mỹ sẽ phải quyết định có nên tắt chương trình truyền hình thực tế đi hay không. Ông Trump tự tin rằng họ sẽ không. "Bất cứ ai nghĩ rằng câu chuyện của tôi sắp kết thúc thì thật đáng buồn là họ đã nhầm”.