Thừa nhận khó khăn chưa từng có trong hơn 100 năm hoạt động, ngành xi măng lo doanh nghiệp thua lỗ, phá sản

Gặp khó trong sản xuất và tiêu thụ

Mới đây, Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA) đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ có các giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho ngành xi măng.

Trong báo cáo gửi tới Thủ tướng, VNCA cho biết lượng tiêu thụ xi măng từ năm 2022 đến nay liên tục sụt giảm làm cho các doanh nghiệp sản xuất xi măng gặp khó.

Ngành xi măng gặp khó khăn lớn trong sản xuất, tiêu thụ

Năm 2023, tiêu thụ trong nước chỉ đạt khoảng 87,8 triệu tấn, trong đó tiêu thụ xi măng nội địa đạt 56,6 triệu tấn, xuất khẩu 31,2 triệu tấn.

Lượng tiêu thụ xi măng nội địa năm 2023 chỉ bằng 84% năm 2022, còn lượng xuất khẩu xi măng năm 2023 bằng 99% năm 2022. Trong khi đó, Việt Nam đang có 61 nhà máy, tổng công suất thiết kế khoảng 117 triệu tấn xi măng/năm.

“Ngành xi măng đang gặp khó khăn rất lớn trong sản xuất và tiêu thụ, có nguy cơ đẩy nhiều doanh nghiệp đến mức phá sản hoặc bán một phần nhà máy cho nước ngoài”, VNCA cho biết.

Thực tế, đây không phải lần đầu các doanh nghiệp xi măng kiến nghị Thủ gỡ khó cho ngành xi măng trong nước. Cuối năm ngoái, VNCA cùng với 7 hiệp hội khác trong ngành vật liệu xây dựng, các doanh nghiệp xi măng đã thông tin về tình thế bấp bênh của mình.

Năm 2023 là năm khó khăn chưa từng có trong lịch sử của ngành xi măng, đến từ nội tại ngành và cả yếu tố bên ngoài bất khả kháng. Các doanh nghiệp xi măng đang nỗ lực tái cấu trúc, hướng tới sản xuất xanh, tiết kiệm tài nguyên.

Theo VNCA, có 4 nguyên nhân dẫn đến những khó khăn của ngành công nghiệp sản xuất xi măng trong nước hiện nay.

Thứ nhất, nhu cầu tiêu thụ trong nước yếu, các dự án đầu tư công lớn như xây dựng đường cao tốc vẫn chủ yếu sử dụng công nghệ truyền thống, việc áp dụng cầu cạn cao tốc bằng bê tông cốt thép còn hạn chế, giải pháp sử dụng xi măng để gia cố, ổn định nền đất chưa được áp dụng.

Thứ hai, thị trường nhà ở, bất động sản chưa hồi phục, tỷ lệ các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội triển khai thực tế rất thấp.

Thứ ba, các doanh nghiệp hiện đang gặp khó khăn về sản xuất khi giá nhiên liệu, năng lượng tăng cao, đặc biệt là giá than đã đẩy chi phí sản xuất xi măng tăng theo.

Thứ tư, thuế xuất khẩu clinker tăng, sức ép môi trường với các nhà máy xi măng ngày càng lớn.

Đề xuất loạt giải pháp gỡ khó cho ngành xi măng

Để gỡ khó cho các doanh nghiệp sản xuất xi măng, VNCA kiến nghị Thủ tướng và các bộ, ngành có giải pháp tăng tiêu thụ nội địa xi măng thông qua sử dụng giải pháp cầu cạn trong đầu tư cao tốc, đặc biệt ở những vùng đất yếu, vùng cần thoát lũ như miền Trung, Đồng bằng sông Cửu Long.

Đồng thời, gia cố nền đường bằng xi măng - đất để thay thế cho giải pháp truyền thống đắp nền đường bằng cát san lấp.

Sử dụng cầu cạn bê tông cốt thép đối với các dự án đường bộ cao tốc là giải pháp tạo đầu ra cho ngành xi măng

VNCA cũng kiến nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội thông qua việc bỏ thuế xuất khẩu đối với clinker. Còn trong ngắn hạn, nếu chưa bãi bỏ, hiệp hội đề xuất giữ nguyên thuế xuất khẩu với clinker 2 năm tới là 5% và được khấu trừ VAT.

Cùng với đó, đề nghị Thủ tướng chỉ đạo các ngân hàng giãn nợ, giảm lãi suất cho các doanh nghiệp xi măng, đồng thời không khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư dự án xi măng tại Việt Nam.