Tháo gỡ nút thắt để nâng tầm nhà thầu Việt

Trong bối cảnh hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia đang và sẽ được đầu tư, từ tuyến cao tốc Bắc – Nam, Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các tuyến metro tại Hà Nội và TP HCM cho đến dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, đây sẽ là “cơ hội vàng” của các nhà thầu xây dựng Việt Nam.

Trong bối cảnh hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia đang và sẽ được đầu tư, đây sẽ là “cơ hội vàng” của các nhà thầu xây dựng Việt Nam - Ảnh: ITN

Tuy nhiên, song hành với cơ hội là thách thức không nhỏ. Trên “sân chơi” các dự án lớn, sự cạnh tranh không chỉ đến từ các nhà thầu trong nước, mà còn gay gắt hơn từ các “ông lớn” quốc tế. Nhiều tập đoàn xây dựng nước ngoài, như Nhật Bản, đang trong tình trạng thiếu hụt công trình tại thị trường nội địa, buộc phải tìm cơ hội tại những quốc gia đang phát triển mạnh hạ tầng như Việt Nam. Họ bước vào thị trường với lợi thế vượt trội về vốn, công nghệ, kinh nghiệm, cùng sự hậu thuẫn tài chính từ ngân hàng, chính phủ.

Trong khi đó, nhà thầu Việt vẫn còn nhiều hạn chế. Thực tế, ba nguyên nhân chính dẫn đến sự “thất thế” của nhà thầu nội được chỉ ra: thứ nhất là hạn chế về vốn và khả năng thu xếp tài chính; thứ hai là sự rời rạc, phân tán, thiếu một hệ sinh thái hợp tác đồng bộ; thứ ba, cơ chế chính sách hiện nay chưa đủ mạnh để hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tiếp cận nguồn lực đất đai, vốn, công nghệ.

Vì vậy, nhà thầu Việt phải chủ động thay đổi. Sự liên kết để tạo sức mạnh, sự học hỏi để bắt kịp công nghệ mới, cùng với sự đồng hành từ chính sách Nhà nước trong khơi thông vốn, tạo ưu đãi, và hỗ trợ pháp lý… Nếu biết biến thách thức thành động lực, liên kết để lớn mạnh, thì không chỉ giữ vững sân nhà, doanh nghiệp xây dựng Việt Nam hoàn toàn có thể tiến xa, trở thành tổng thầu quốc tế, góp phần ghi dấu ấn Việt trên bản đồ xây dựng thế giới.

Trước thực tế nêu trên, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) cho biết, VACC đang đề xuất mô hình “Tổ hợp các nhà thầu” – nơi các doanh nghiệp nội phối hợp với nhau, kết hợp nhiều chuyên ngành xây dựng đường, sản xuất dầm bê tông, kết cấu thép, tư vấn thiết kế… Mô hình này không chỉ giúp cộng dồn nguồn lực tài chính, mà còn tạo sức mạnh tổng hợp để nhà thầu Việt đủ sức tham gia và chia sẻ trách nhiệm tại những dự án lớn.

"Nhà thầu Việt Nam có bản lĩnh và học hỏi rất nhanh, biết rút kinh nghiệm. Chúng ta không phải người đi đầu về công nghệ, nhưng chịu khó học hỏi, chịu khó tiếp thu thì không gì là không thể", ông Hiệp nhấn mạnh

Nếu biết biến thách thức thành động lực, liên kết để lớn mạnh, thì không chỉ giữ vững sân nhà, doanh nghiệp xây dựng Việt Nam hoàn toàn có thể tiến xa - Ảnh: ITN

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Hoàng Thiệu Bảo, Tổng công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex) nhấn mạnh, cần một cơ chế đặc thù trong việc đánh giá năng lực nhà thầu.

“Nếu áp dụng cứng nhắc tiêu chí từng làm dự án tương tự, nhà thầu Việt không bao giờ có cơ hội bước vào các công trình mới như đường sắt tốc độ cao, nhà máy điện hạt nhân, hạ tầng ngầm đô thị lớn...”, ông Bảo chia sẻ.

Thay vào đó, đại diện Vinaconex kiến nghị, nên cho phép đánh giá năng lực theo nguyên tắc tiệm cận và tương đương, tức là xét tới những công trình có độ phức tạp tương đương trong phân khúc năng lực tương ứng; khuyến khích các hình thức liên danh giữa nhà thầu trong nước và nhà thầu quốc tế nhằm tiếp thu công nghệ, kinh nghiệm, đồng thời phát triển năng lực nhà thầu nội.

Đồng quan điểm, ông Lê Viết Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình cho rằng, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể đi xa hơn, xuất khẩu dịch vụ xây dựng tổng hợp ra nước ngoài, hoàn toàn có thể trở thành tổng thầu xây dựng những dự án lớn tại các quốc gia trên khắp thế giới.

Theo Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình, nhiều doanh nghiệp nội đã sở hữu công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại, phương thức quản lý tiệm cận chuẩn quốc tế. Vấn đề là cần một cuộc tái cấu trúc toàn diện từ sản phẩm, thị trường, mô hình kinh doanh cho tới việc liên kết, chia sẻ kinh nghiệm, nâng đỡ nhau cùng tiến bộ.