Sóng đầu tư Trung Quốc thoái trào, để lại 500 “tòa nhà ma” ở Campuchia

Pan Sombo, giáo viên tiểu học và là chủ một khu đất tại Sihanoukville, cho biết “không thể tưởng tượng nổi” điều đang diễn ra khi nhìn bộ khung bê tông trơ trọi của một tòa nhà cao tầng “không còn triển vọng hoàn thành”.

Một nhà đầu tư Trung Quốc đã đề xuất xây chung cư 10 tầng trên mảnh đất của bà vào năm 2019, đúng thời điểm Campuchia đang trải qua thời kỳ bùng nổ bất động sản chưa từng có. Nhà đầu tư muốn sử dụng khoảng 750m2 đất của bà Pan Sombo.

Với lời hứa rằng tòa nhà sẽ được hoàn thành vào năm 2021 và tạo ra khoảng 20 triệu riel (5.000 USD) mỗi tháng tiền sử dụng đất - gấp 10 lần lương giáo viên vào thời điểm đó - bà Pan Sombo đã đồng ý triển khai dự án.

Khi đại dịch Covid-19 ập đến, nhà đầu tư này đã quay trở lại Trung Quốc và nói rằng không thể quay lại Campuchia. Đó là những điều cuối cùng mà người giáo viên này được nghe từ nhà đầu tư. Sau đó, bà Pan Sombo đã làm việc với chính quyền địa phương để bắt đầu thanh lý hợp đồng.

Sihanoukville không thiếu những tòa nhà ma như trên. Theo chính quyền thành phố, có khoảng 360 tòa nhà chưa hoàn thiện và khoảng 170 tòa nhà khác đã hoàn thành nhưng vẫn bỏ không.

Với vị trí đắc địa bên bờ biển Vịnh Thái Lan, Sihanoukville trở thành tâm điểm bùng nổ vào giữa những năm 2010 trước làn sóng đầu tư từ Trung Quốc. Việc theo đuổi tăng trưởng kinh tế của Campuchia đã kết hợp với Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường xuyên biên giới của Trung Quốc.

Tập đoàn bất động sản Prince của Campuchia đã bắt đầu một loạt dự án xây dựng, bao gồm một khách sạn hạng sang và một trung tâm mua sắm. Sihanoukville được mệnh danh là Macao thứ hai khi hàng chục sòng bạc mọc lên.

Rồi đại dịch Covid-19 ập đến. Theo Bộ Du lịch Campuchia, năm ngoái, nước này chỉ thu hút khoảng 550.000 khách du lịch Trung Quốc, giảm 77% so với năm 2019. Chỉ có 15.754 hành khách đến sân bay quốc tế Sihanoukville vào năm ngoái, giảm 98% so với năm 2019.

Điều này hoàn toàn trái ngược với sự phục hồi du lịch ấn tượng ở Siem Reap, nơi được biết đến với quần thể đền Angkor Wat - Di sản Thế giới được UNESCO công nhận.

Tiền quay trở lại Sihanoukville chậm sau đại dịch do chính phủ Campuchia kiểm soát các sòng bạc và sự sụt giảm của ngành bất động sản tại Trung Quốc. Theo ước tính của chính phủ, sẽ cần 1,1 tỷ USD vốn đầu tư bổ sung để hoàn thành các tòa nhà còn dang dở.

Vào tháng 1, Thủ tướng Hun Manet đã công bố giảm thuế và ưu đãi đối với các đơn xin cấp phép nhằm khuyến khích các nhà đầu tư giải cứu các tòa nhà ma ở Sihanoukville.

Nhưng với nền kinh tế toàn cầu dự kiến ​​sẽ chậm lại, những biện pháp trên sẽ không dễ phát huy hiệu quả, ông Ky Sereyvath, Giám đốc Viện Nghiên cứu Trung Quốc tại Học viện Hoàng gia Campuchia, cho biết.

Các nhà đầu tư Trung Quốc đã đổ tiền vào các nước châu Á láng giềng, khiến họ tiếp xúc nhiều hơn với nền kinh tế Trung Quốc. Campuchia không phải là ví dụ duy nhất. Cuộc khủng hoảng nợ của gã khổng lồ bất động sản Trung Quốc Country Garden Holdings đã lan sang Malaysia, nơi số phận của khu phức hợp trị giá 100 tỷ USD ở bang Johor đang trong tình trạng bấp bênh.

Campuchia thu hút rất nhiều vốn đầu tư từ Trung Quốc. Năm 2022, Hội đồng Phát triển Campuchia đã phê duyệt khoản đầu tư nước ngoài trị giá khoảng 1,9 tỷ USD. Khoảng 90% là đến từ Trung Quốc.

Giám đốc một công ty xây dựng tại Campuchia cho biết: “Thật khó để lấp đầy khoảng trống do Trung Quốc để lại bằng các khoản đầu tư từ các nước khác”.

Long Dimanche, Phó thống đốc tỉnh Preah Sihanouk, cho biết Sihanoukville cần đa dạng hóa cả ngành công nghiệp và các quốc gia đầu tư để có nền kinh tế năng động hơn. Chính phủ của ông Hun Manet đã thể hiện sự cởi mở trong việc thu hút đầu tư nước ngoài.

Một triển vọng cho Campuchia có thể đến từ Nhật Bản. Các công ty Nhật Bản hiện diện ở Campuchia ít hơn so với Thái Lan hay Việt Nam, nhưng Nhật Bản đã hỗ trợ cảng Sihanoukville - cảng nước sâu duy nhất của Campuchia - trong khoảng ba thập kỷ.