Sân bay Long Thành - hạt nhân phát triển khu thương mại tự do

Khu thương mại 257ha tại sân bay

Cảng hàng không quốc tế Long Thành (sân bay Long Thành), được xây dựng trên diện tích hơn 5.000ha, có tổng mức đầu tư khái toán là hơn 16 tỷ USD, chia thành 3 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 1 là hơn 5,4 tỷ USD, có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của nước ta, với công suất 25 triệu hành khách/năm và 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm.

Sau khi hoàn thành tất cả các giai đoạn, sân bay Long Thành sẽ đạt công suất lên đến 100 triệu hành khách/năm và trở thành sân bay lớn nhất nước ta, có chức năng trung chuyển trong khu vực Đông Nam Á, cạnh tranh với các sân bay lớn trên thế giới.

Theo ông Nguyễn Xuân Phong, Trưởng Ban chuẩn khi khai thác sân bay Long Thành, Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), trong quy hoạch tổng thể 5.000ha của sân bay Long Thành có 257ha là khu logistics hàng không, bao gồm các nhà ga hàng hóa.

Ông Nguyễn Xuân Phong, Trưởng Ban chuẩn bị khi khai thác Sân bay Long Thành cho biết, ACV đã đề xuất tỉnh Đồng Nai thành lập một khu thương mại tự do tại sân bay Long Thành.

Do vậy, ACV đã có văn bản gửi tỉnh Đồng Nai đề xuất thành lập một Khu thương mại tự do tại sân bay Long Thành. Khu thương mại tự do này do ACV đầu tư và quản lý gắn liền với các hoạt động dịch vụ logistic hàng không chuyên biệt.

Khác với các khu công nghiệp truyền thống và các khu thương mại tự do tại các địa phương được phát triển gắn với cảng biển, khu thương mại tự do tại sân bay Long Thành là sự liên kết với hạ tầng hàng không và kết nối trực tiếp đến khu bay.

Vai trò hạt nhân của sân bay Long Thành là điều kiện tiên quyết để bảo đảm sự thành công, vì khu thương mại tự do gắn với sân bay không thể tách rời hoạt động hàng không.

ACV với vai trò chủ đầu tư Dự án thành phần 3, là nhà khai thác sân bay đã xác định tầm nhìn sân bay Long Thành trở thành trung tâm logistics hàng không quốc tế, kết nối Việt Nam với các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Để làm được điều này, cần có một khu thương mại tự do theo tiêu chuẩn quốc tế, cho phép hình thành các trung tâm trung chuyển, phân phối, gia công, tái xuất và phát triển dịch vụ logistics hàng không. Các chính sách ưu đãi, đặc thù về miễn, giảm thuế, đơn giản hóa thủ tục hải quan, hành chính, đầu tư, tài chính...tương đương hoặc vượt trội hơn trong khu vực.

Hệ thống hạ tầng và giao thông kết nối trực tiếp từ khu thương mại tự do đến khu bay và các cảng biển lân cận, hình thành mô hình vận tải hàng hóa đa phương tiện, tận dụng tối đa lợi thế cạnh tranh chiến lược của sân bay Long Thành, cảng Phước An, hệ thống cảng nước sâu Cái Mép-Thị Vải.

Tỉnh Đồng Nai đang đầu tư hạ tầng đồng bộ kết nối sân bay đi các hướng.

Điểm trung chuyển mới của khu vực

Ông Nguyễn Xuân Phong, Trưởng Ban chuẩn bị khai thác sân bay Long Thành cho biết, giữa tháng 6 vừa qua, ACV đã sang làm việc với Tổng công ty Cảng hàng không quốc tế Incheon về nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm thực tế xây dựng khu thương mại tự do tại sân bay Incheon.

Ngoài ra, Tổng công ty Cảng hàng không quốc tế Incheon cũng đang là đơn vị tư vấn công tác quản lý, khai thác sân bay Long Thành với ACV từ tháng 12/2024.

Từ kinh nghiệm thực tế khu thương mại tự do tại sân bay Incheon, ACV cho rằng phải có 5 điều kiện cần thiết để thành công, đó là chính quyền Trung ương và địa phương cùng đồng hành cam kết chính sách ổn định lâu dài.

Khu thương mại tự do cần có cơ chế, chính sách ưu đãi để thiết lập một “khu miễn thuế dành cho logistic và sản xuất”, nơi hàng hóa có thể nhập khẩu, sản xuất, lưu trữ, tái xuất khẩu mà không phải chịu các loại thuế, trừ khi được lưu chuyển vào thị trường nội địa. Tỉnh Đồng Nai có thể trở thành một “đặc khu logistics” với vai trò dẫn dắt về chính sách.

Một góc hạng mục Nhà ga hành khách, được xem là "trái tim" của Dự án sân bay Long Thành giai đoạn 1 đang được đẩy nhanh tiến độ.

Đơn vị quản lý, khai thác sân bay giữ vai trò quản lý hạ tầng, và điều phối khai thác trong khu thương mại tự do sân bay, bảo đảm kết nối thông suốt hàng hóa, hãng hàng không, các đơn vị giao nhận và doanh nghiệp hoạt động trong khu thương mại tự do.

Sự tham gia các đối tác chiến lược quốc tế. Thu hút các doanh nghiệp logistis toàn cầu đầu tư kho phân phối, thương mại điện tử xuyên biên giới ngay trong khu thương mại tự do.

Khu thương mại tự do sân bay Long Thành nói riêng và khu thương mại tự do Đồng Nai nói chung cần hợp tác, thu hút các doanh nghiệp trong các ngành nghề chiến lược về bán dẫn, chip, điện tử, chuỗi lạnh... đầu tư và hoạt động lâu dài, đóng góp vào phát triển thương mại và kinh tế địa phương và cả nước theo định hướng của Đảng và Nhà nước.

Tỉnh Đồng Nai cùng các bộ, ngành liên quan cần quy hoạch và đầu tư trục giao thông chiến lược kết nối trực tiếp giữa sân bay Long Thành, cảng Phước An. Tuyến này được kết nối không trùng với trục giao thông dành cho hành khách, bảo đảm hiệu quả vận hành riêng biệt giữa hàng hóa và hành khách, như mô hình kết nối tại Inchoen, Changi, Thượng Hải.

Việc hình thành trục giao thông chiến lược riêng cho logistics sẽ không giảm áp lực hạ tầng đường bộ, mà còn nâng cao sức cạnh tranh của khu thương mại tự do sân bay Long Thành như một điểm trung chuyển mới của khu vực Đông Nam Á.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh và Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức kiểm tra tiến độ dự án sân bay Long Thành ngày 11/7.

Cùng với đó, tỉnh Đồng Nai cần tập trung đầu tư, mở rộng các đơn vị giáo dục đào tạo, chuẩn bị nguồn nhân lực có chuyên môn về logicstics để sẵn sàng cung ứng cho khu vực thương mại tự do trong và ngoài sân bay.

Khu thương mại tự do tại sân bay Long Thành không chỉ là một đề án quy hoạch, mà còn là chiến lược đột phá, góp phần đưa tỉnh Đồng Nai từ vai trò trung tâm công nghiệp truyền thống, trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi logistis hàng không khu vực, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.

ACV cam kết đồng hành cùng tỉnh Đồng Nai trong việc hoàn thiện quy hoạch và đầu tư đồng bộ khu thương mại tự do gắn với sân bay Long Thành, xây dựng chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn, theo tiêu chuẩn quốc tế. Định vị sân bay Long Thành trở thành một trong 10 sân bay tốt nhất thế giới.