Nhà đầu tư đường sắt không được chuyển nhượng vốn cho nước ngoài

Luật đường sắt (sửa đổi) xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt. Ảnh: Duy Hiệu.

Sáng 16/6, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày trước Quốc hội tờ trình (bổ sung) dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).

Theo Bộ trưởng Xây dựng, dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) lần này đã bổ sung các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt tạo hành lang pháp lý mang tính đột phá cho phát triển đường sắt.

Nhiều ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia phát triển đường sắt

Dự thảo Luật sau chỉnh lý còn 4 chương, 60 điều, lược bỏ 19 điều so với dự thảo đã trình Quốc hội trước đó do đã có những quy định chi tiết thuộc thẩm quyền Chính phủ, Bộ trưởng.

Trong đó, dự thảo Luật Đường sắt quy định chính sách ưu đãi, hỗ trợ đối với doanh nghiệp tham gia hoạt động kinh doanh đường sắt gồm miễn, giảm tiền sử dụng đất; vốn tín dụng; hỗ trợ vốn tại các địa bàn có điều kiện khó khăn; doanh nghiệp tham gia đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt, kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt được hưởng ưu đãi về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, dự thảo luật đưa quy định tổ chức, cá nhân trong nước tham gia dự án đường sắt được miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa phục vụ dự án mà trong nước chưa sản xuất được hoặc sản xuất được nhưng không đáp ứng yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án.

Không được chuyển nhượng vốn cho nước ngoài

Dự luật cũng dành một điều riêng về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài nhà nước. Theo đó, dự luật khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài nhà nước theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Dự thảo cũng bổ sung các ưu đãi tín dụng cho tổ chức tham gia hoạt động kinh doanh đường sắt; ưu đãi về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt...

Về đầu tư, đối với dự án đường sắt do nhà đầu tư đề xuất theo phương thức đối tác công tư, nhà đầu tư được chỉ định phải chứng minh đủ năng lực về khả năng thu xếp vốn chủ sở hữu, huy động vốn vay, nguồn vốn hợp pháp khác; chứng minh kinh nghiệm hoặc có thỏa thuận hợp tác với đối tác có kinh nghiệm thực hiện các dự án tương tự.

Trước khi quyết định áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư, cơ quan có thẩm quyền lấy ý kiến bằng văn bản của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đối với yêu cầu về bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia, bảo vệ bí mật Nhà nước.

Đặc biệt, dự thảo Luật Đường sắt cũng quy định, nhà đầu tư thực hiện các dự án đường sắt không được chuyển nhượng dự án, vốn, tài sản hình thành sau đầu tư cho tổ chức, cá nhân nước ngoài hoặc tổ chức có vốn nước ngoài. Nhà đầu tư chuyển giao không bồi hoàn toàn bộ tài sản hình thành từ dự án cho Nhà nước sau khi hết thời gian hoạt động của dự án.

Làm rõ quy định rõ giới hạn thẩm quyền địa phương khi điều chỉnh quy hoạch đường sắt

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội Lê Quang Huy cho biết Ủy ban thống nhất triển khai thực hiện chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý mang tính đột phá để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt, do đó cơ bản nhất trí với việc thẩm tra bổ sung dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) và báo cáo Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu hoàn thiện các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt theo hướng giới hạn phạm vi, đối tượng được áp dụng; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, phổ quát, bền vững của hệ thống pháp luật; tăng cường giám sát, công khai, minh bạch thông tin; có chế tài phù hợp. Đồng thời, cần bảo đảm yêu cầu khả thi, chặt chẽ và hiệu quả.

Về cơ chế, chính sách phát triển đô thị quanh đường sắt (TOD) và khai thác quỹ đất vùng phụ cận nhà ga, nhiều ý kiến cơ bản nhất trí với cơ chế phát triển đô thị lấy hệ thống giao thông công cộng làm trung tâm (TOD) nhằm khai thác quỹ đất quanh nhà ga tạo nguồn lực cho đường sắt, phù hợp định hướng đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, Ủy ban này đề nghị làm rõ và nghiên cứu bổ sung quy định rõ giới hạn thẩm quyền địa phương khi điều chỉnh quy hoạch; quy định cơ chế giám sát độc lập, minh bạch khi điều chỉnh quy hoạch; bổ sung quy định tiêu chí về năng lực hạ tầng và kế hoạch nâng cấp hạ tầng trước khi phê duyệt TOD, quy định điều kiện thực hiện; quy định rõ cơ chế phân chia nguồn thu; quy định trách nhiệm giải trình và chế tài xử lý; rà soát, sửa đổi, bổ sung các luật có liên quan.

Ngoài ra, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng nhất trí với quy định trao quyền chủ động về vốn cho các chủ thể quy định trong dự thảo Luật, cho phép phát hành trái phiếu Chính phủ, huy động ODA, dùng nguồn tăng thu và tiết kiệm chi ngân sách để bổ sung vốn nếu ngân sách hằng năm không đáp ứng tiến độ.