Ngân hàng đẩy mạnh huy động vàng trước thời hạn dừng

Thông tư số 24/2012/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành mới đây một lần nữa khẳng định lại yêu cầu các tổ chức tín dụng (TCTD) không được thực hiện vay và cho vay vốn bằng vàng đối với khách hàng và các TCTD khác. Thông tư 24 có hiệu lực từ ngày 23/8/2012. Thế nhưng, diễn biến thị trường gần đây cho thấy, các ngân hàng vẫn tăng huy động vàng để nâng nguồn dự trữ trong kho.

Theo giải thích từ phía các ngân hàng, trước đó NHNN đã cho phép kéo dài thời hạn chấm dứt huy động vàng đến ngày 25/11/2012, thay vì từ ngày 1/5. Vì thế, các NHTM có chức năng huy động vàng vẫn tranh thủ “hút” tiết kiệm vàng.

Ngày 5/9, ACB tăng mạnh lãi suất huy động vàng. So với biểu lãi suất áp dụng trước đó, lãi suất chứng chỉ huy động vàng, kèm quyền chọn đã tăng mạnh từ 0,8%/năm lên 1,4%/năm. Tương tự, sản phẩm chứng chỉ huy động vàng thông thường, lãi suất cũng tăng mạnh từ 0,8%/năm lên 1,4%/năm. Đáng chú ý, ở sản phẩm này, ACB áp dụng trở lại chính sách thưởng lãi suất 0,2%/năm cho các khoản từ 10 lượng vàng trở lên. Theo đó, mức lãi suất cao nhất mà khách hàng có thể nhận được là 1,6%/năm.

Nhưng cả hai sản phẩm trên ACB chỉ huy động ở hai kỳ hạn 1 và 2 tháng. ACB cho biết, sẽ dừng huy động vàng đúng thời hạn cho phép của NHNN (25/11/2012). Theo lãnh đạo ACB, hiện lượng vàng tồn kho của Ngân hàng vẫn còn, song do nhu cầu cao hơn nên ACB tiếp tục huy động.

Tại Eximbank, theo báo cáo tài chính bán niên sau soát xét, trong danh mục tiền và các khoản tương đương tiền, lượng vàng tại Ngân hàng tăng 32,3 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước (tương đương 7.000 tỷ đồng). Còn số tiền mặt bằng ngoại tệ và VND là 670,8 tỷ đồng và 614,7 tỷ đồng, giảm lần lượt 36% và 17% so với hồi đầu năm.

Chủ tịch HĐQT Eximbank, ông Lê Hùng Dũng cho biết, lượng vàng tồn kho của Ngân hàng hiện nay là tương đối lớn. Thế nhưng, Eximbank vẫn tiếp tục huy động vàng, với kỳ hạn 1 - 2 tháng. Lãi suất áp dụng đối với tiết kiệm vàng kỳ hạn 1 tháng là 0,5%/năm và 2 tháng là 0,6%/năm.

Sacombank cũng duy trì sản phẩm tiết kiệm huy động vàng, với các kỳ hạn 1 - 3 tháng, lãi suất 0,5%/năm. Vàng được các ngân hàng huy động chỉ có vàng SJC.

Trên thực tế, chính sách dừng huy động và cho vay vàng được NHNN đưa ra kể từ năm 2010, nhưng chưa nhận được nhiều ý kiến ủng hộ, bởi sẽ bỏ phí một lượng vốn lớn trong dân không được huy động. Còn các NHTM thì cho rằng, đây là mảng nghiệp vụ mang lại lợi nhuận lớn. Điều này cũng được chứng minh qua con số lợi nhuận của một số ngân hàng trong thời hoàng kim, lợi nhuận từ vàng mang lại lên đến cả ngàn tỷ đồng, nhờ làm thu dịch vụ từ sàn vàng và huy động vàng với lãi suất thấp rồi bán ra lấy VND cho vay lãi suất cao hay kinh doanh vàng trên tài khoản nước ngoài…

Tuy nhiên, nghiệp vụ này cũng tiềm ẩn không ít rủi ro cho cả ngân hàng cũng như người dân và gây áp lực lớn tới tỷ giá. Mặt khác, trước biến động của giá vàng trong những năm gần đây, hầu như không có khách hàng nào dám vay vốn bằng vàng, cho dù tín dụng vàng có lãi suất rất thấp, chỉ từ 1 - 3%/năm. Vì thế, các NHTM huy động vàng không thể đẩy mạnh cho vay. Nhiều ngân hàng huy động vàng chỉ đảm bảo thanh khoản.

Cuối tháng 4/2011, NHNN ban hành Thông tư số 11 quy định, từ ngày 1/5/2011, các ngân hàng phải ngừng triển khai hợp đồng mới với các khách hàng vay vàng. Cũng từ thời điểm này, các ngân hàng chỉ được huy động vàng phục vụ mục đích chi trả. Các nhà băng có 1 năm để tất toán các hợp đồng đã ký, hạn chế tối đa ảnh hưởng tới cơ cấu nguồn vốn và tín dụng trên toàn hệ thống. Đến 1/5/2012, toàn bộ hoạt động cho vay và huy động vàng sẽ phải dừng hoàn toàn. Đây là bước tiếp theo của NHNN trong lộ trình lập lại trật tự trên thị trường vàng.

Vì vậy, trong quý I đầu năm nay, các ngân hàng cũng đã giảm mạnh lãi suất huy động vàng về sát mốc 0%/năm và thu hẹp kỳ hạn xuống dưới 12 tháng. Thậm chí, một số nhà băng có chức năng huy động vàng chỉ nhận giữ hộ vàng cho khách hàng và bắt đầu tính đến chuyện thu phí. Tuy nhiên, thời gian gần đây, do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhất là khi thanh khoản tiền đồng khó khăn, một số nhà băng đã đẩy lãi suất huy động vàng, hoặc thông qua hình thức giữ hộ, trả lợi tức lên tới 3 - 4%/năm.