Hỏa hoạn rình rập chung cư cao tầng

Phạt xong vẫn… vi phạm

Những ngày đầu năm 2016, chúng tôi đã quay trở lại một số chung cư cao tầng vi phạm an toàn PCCC từng bị xử lý và yêu cầu khắc phục. Điểm đến đầu tiên là tòa N05 khu Trung Hòa - Nhân Chính, từng bị đoàn liên ngành kiểm tra vào tháng 3-2015. Thời điểm đó, cơ quan chức năng kết luận tầng hầm đầu tiên của tòa nhà nơi có siêu thị đang hoạt động, hành lang thoát nạn bị chiếm dụng để tập kết hàng hóa. Cùng với đó, hệ thống đèn chỉ lối thoát hiểm, cửa chống cháy lan, ngăn khói… không còn tác dụng, thậm chí nhiều nơi đèn hướng dẫn lối thoát hiểm chỉ vào… đường cụt.

Tại tầng hầm 2-3, nơi để hàng nghìn phương tiện và có nguy cơ cháy nổ cao, các cánh cửa ngăn lửa đã bị gia cố sai quy cách và hầu hết đều bị… lắp ngược. Thừa nhận những vi phạm nêu trên, đại diện Ban quản lý khu nhà hứa sẽ sớm khắc phục, đảm bảm an toàn cho việc sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên đến nay đã gần 1 năm trôi qua, việc này không những không thực hiện mà còn vi phạm nghiêm trọng hơn.

Tương tự, tòa nhà 18 Phạm Hùng được đưa vào hoạt động hơn 3 năm nhưng đến nay vẫn không nghiệm thu và không thực hiện những kiến nghị về đảm bảo an toàn cháy nổ. Theo Đại tá Nguyễn Văn Sơn, Phó Giám đốc Cảnh sát PCCC TP Hà Nội, do thẩm quyền của cơ quan Cảnh sát PCCC còn hạn chế, cùng với đó, chi phí để trang bị, cải tạo thiết bị an toàn PCCC rất tốn kém nên nhiều chủ đầu tư đã bỏ qua. Điển hình như một khu nhà cao tầng tại quận Hà Đông xảy ra chập cháy điện 3 lần/tháng mà nguyên nhân là do chủ đầu tư ăn bớt các thiết bị an toàn về PCCC.

Rủi ro cháy, nổ luôn rình rập

Chỉ huy Phòng Cảnh sát PCCC khu vực Hà Đông khẳng định: “Hỏa hoạn không từ trên trời rơi xuống mà nó do chính người sử dụng, do ý thức kém, vô trách nhiệm của con người”. Vụ cháy chung cư cao tầng tại Hà Đông xảy ra vào tháng 10-2015, vụ cháy tại chung cư cao cấp Hồ Gươm Plaza Hà Đông đêm 14-12-2015 càng khẳng định điều này bởi thiết bị sử dụng tại công trình có chất lượng kém, chưa được thẩm duyệt an toàn PCCC hoặc bị thay đổi công năng…

Một cư dân sinh sống tại chung cư Hồ Gươm Plaza Hà Đông cho biết, trước khi xảy ra vụ hỏa hoạn, đã có nhiều đơn kiến nghị đến cơ quan chức năng quận Hà Đông để phản ánh tình trạng nhiều hộ chưa được lắp chuông cảnh báo cháy nổ, chưa đấu nối gas, nhiều hạng mục chưa hoàn thành như thang máy, tầng hầm để xe; hệ thống báo cháy thuộc khu vực sở hữu chung chưa lắp đặt, cầu thang thoát hiểm của tòa B chưa hoàn thiện... Sau đó, UBND quận Hà Đông đã thành lập đoàn kiểm tra và xác định tại tòa tháp A có sự thay đổi, thêm bớt sai lệch không đảm bảo về an toàn phòng cháy, gây nguy hiểm cho người dân.

121 chung cư cao tầng trên địa bàn Hà Nội chưa được nghiệm thu về an toàn PCCC nhưng đã đưa vào sử dụng, đó là con số mới nhất do Cảnh sát PCCC TP Hà Nội thống kê. Ngoài ra còn hàng trăm công trình cao tầng khác mặc dù đã nghiệm thu nhưng khi đưa vào sử dụng đã vi phạm về an toàn PCCC. Có những công trình cơ quan Cảnh sát PCCC xử lý nhiều lần, song chủ đầu tư, ban quản lý vẫn chây ì, phó mặc số phận của hàng nghìn người cho sự may rủi. Một cán bộ thuộc Cảnh sát PCCC TP Hà Nội cho biết, do quy định về an toàn PCCC có thay đổi nên những công trình cũ được thẩm duyệt theo quy định cũ, nay bổ sung khắc phục là vấn đề khó thực hiện. Tuy nhiên, đối với những công trình mới được thẩm duyệt theo quy định hiện hành, việc xử phạt còn nhẹ nên không đủ tính răn đe, do đó sự vi phạm càng nhiều.

Sai phạm thì đã rõ, nguy hiểm đã hiện hữu, nhưng để “đóng cửa” toàn bộ nhà chung cư thì không thể. Có một thực tế là nhiều chủ đầu tư thường vin vào lý do này để không khắc phục những vi phạm. Thiếu tá Nguyễn Quang Huấn, cán bộ Đội Kiểm tra, hướng dẫn thuộc Phòng Cảnh sát PCCC quận Hoàng Mai cho biết: “Nhiều công trình chuẩn bị đưa vào khánh thành đã gây cháy. Lại có cả công trình vừa khánh thành ít ngày đã xảy cháy 2 lần liên tiếp. Để đảm bảo an toàn cho người dân sinh sống tại những chung cư cao tầng không đủ điều kiện an toàn PCCC, trước mắt sẽ tăng cường tuyền truyền phòng ngừa và tập huấn nâng cao kỹ năng thoát nạn. Tuy nhiên, đây mới chỉ là một phần của vấn đề đang tồn tại”.

Cũng theo Thiếu tá Nguyễn Quang Huấn, hiện nay có nhiều khu chung cư chưa có ban quản trị hoặc thuê đơn vị khác làm nhiệm vụ quản lý. Trong khi đó đối với mỗi tòa nhà như vậy, về nguyên tắc phải có người đứng đầu cơ sở chịu trách nhiệm về an toàn cháy nổ chứ không đơn thuần chỉ để bảo vệ, trông xe.

Quy trách nhiệm rõ ràng để xử lý nghiêm

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND TP Hà Nội về việc kiểm tra, rà soát các công trình vi phạm an toàn PCCC, cơ quan Cảnh sát PCCC địa bàn quận Hà Đông thời gian qua đã kiểm tra, phát hiện 19 công trình vi phạm. Trong đó có nhiều tòa nhà cao tầng, việc tổ chức thực hiện các giải pháp kỹ thuật PCCC chưa được chủ công trình đầu tư, quan tâm dẫn đến tình trạng không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật PCCC. Điển hình một số tòa nhà sau khi được nghiệm thu đưa vào hoạt động còn tự ý chuyển đổi công năng từ trung tâm thương mại thành các căn hộ chung cư nhưng chưa được thẩm duyệt và nghiệm thu bổ sung về PCCC.

Đáng lo ngại hơn, nhiều tòa nhà cao tầng tại quận Hà Đông không được đo điện trở nối đất của hệ thống chống sét định kỳ theo quy định, hoặc sử dụng thiết bị đo chưa được kiểm định. Có khu đô thị, nhà ở bị biến thành văn phòng cho thuê. Người sử dụng tự ý khóa cửa buồng thang thoát nạn, khóa cửa thoát nạn lên mái. Hệ thống đèn chiếu sáng thoát nạn không đảm bảo theo quy định cũng là những vi phạm tương đối phổ biến.

Thượng tá Trần Quế Thường, Phó trưởng Phòng Cảnh sát PCCC Hà Đông cho biết: “Một số công trình do chủ đầu tư không đủ nguồn kinh phí để hoàn thiện hệ thống PCCC, nhưng do trót thu tiền của người dân và đến ngày phải bàn giao nhà nên cư dân vẫn vào sinh sống trong tình trạng “trắng” về an toàn PCCC”. Đã đến lúc phải quy trách nhiệm một cách rõ ràng, xử lý vi phạm phải thật nghiêm để không chỉ giảm bớt rủi ro cho người sử dụng mà công tác an toàn PCCC phải được ưu tiên hàng đầu.