Hàng nghìn dự án "mắc kẹt" vì một diện tích nhiều quy hoạch

Phát biểu tại cuộc họp góp ý Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sửa đổi, cùng Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Luật Quy hoạch đã bao quát hầu hết các quy hoạch tổng thể từ quốc gia, vùng, tỉnh đến ngành. Tuy nhiên, song song vẫn tồn tại Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, cũng như Luật Xây dựng, dẫn đến tình trạng nhiều tầng nấc điều chỉnh chồng lấn.

Trên cùng một không gian lãnh thổ, một xã, phường hay một tỉnh có thể đồng thời tồn tại nhiều loại quy hoạch: sử dụng đất, xây dựng, đô thị – nông thôn, phân khu… Tình trạng “một diện tích, nhiều quy hoạch” khiến quản lý tài nguyên, đất đai, nhân lực trở nên phức tạp, thiếu khả thi. Ngoài ra, quy hoạch vốn phải được triển khai theo trình tự từ chung đến phân khu, rồi chi tiết. Nhưng thực tế, nhiều nơi chỉ có quy hoạch chung, để nhiều năm sau mới lập phân khu, khiến quy hoạch chi tiết không có cơ sở, tạo ra mâu thuẫn khi triển khai dự án.

“Quy hoạch đáng lẽ phải là công cụ khoa học để phân bổ nguồn lực, nhưng hiện nay lại gây ra ách tắc cho hàng nghìn dự án trên cả nước,” Phó Thủ tướng nói.

Theo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, thay vì trở thành công cụ khoa học để phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực, hệ thống quy hoạch hiện nay lại tồn tại nhiều chồng chéo, mâu thuẫn. Ảnh minh hoạ

Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng đề xuất hai hướng tiếp cận đối với việc sửa Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. Phương án thứ nhất là nâng quy hoạch đô thị — nông thôn thành quy hoạch không gian tổng thể, đủ khả năng thay thế một số quy hoạch khác như quy hoạch sử dụng đất hay quy hoạch tỉnh; quy hoạch này sẽ tích hợp cả quy hoạch chung, phân khu và chi tiết. Phương án thứ hai là gắn chặt quy hoạch đô thị — nông thôn vào hệ thống quy hoạch cấp trên, để quy hoạch chung của tỉnh, thành phố giữ vai trò chủ đạo, từ đó hạn chế hiện tượng “lập nhiều quy hoạch song song”.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, quy hoạch đô thị không thể tách rời khỏi quản lý đô thị và hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt trong lĩnh vực cấp thoát nước. Đồng thời, cần xem xét việc duy trì hai hệ thống pháp luật về quy hoạch chung và quy hoạch đô thị, nông thôn. Nếu quy hoạch đô thị – nông thôn có đặc thù riêng, có thể tích hợp thành một chương trong Luật Quy hoạch thay vì duy trì song song, tránh xung đột pháp lý.

Về phân loại đô thị, ông cho rằng cần nghiên cứu kỹ lưỡng, đưa tiêu chí ngay vào luật để trở thành cơ sở pháp lý vững chắc cho công tác lập quy hoạch.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho biết, quy trình lập quy hoạch sẽ được rút gọn. Trước đây, từ quy hoạch chung phải triển khai đến phân khu rồi chi tiết, nay có thể tích hợp, chỉ còn hai cấp: quy hoạch chung (bao gồm nội dung phân khu) và quy hoạch chi tiết gắn với dự án. Các nhiệm vụ lập quy hoạch cũng được tinh giản để rút ngắn thời gian triển khai. Thậm chí, cấp xã có thể tự lập, phê duyệt quy hoạch khi đủ năng lực; với vùng sâu, vùng xa, cấp tỉnh sẽ trực tiếp hỗ trợ.

Đối với dự thảo Nghị quyết về phân loại đô thị, Bộ Xây dựng đề xuất 3 nhóm tiêu chí chính: vai trò – vị trí – chức năng; mức độ đô thị hóa; và trình độ phát triển hạ tầng cùng không gian kiến trúc cảnh quan. Dựa trên các tiêu chí này, hệ thống đô thị cả nước sẽ được chia thành 4 nhóm: đô thị trung tâm cấp quốc gia (như các thành phố trực thuộc Trung ương, đóng vai trò đầu tàu, thậm chí vươn tầm khu vực); đô thị trung tâm cấp vùng; đô thị trung tâm cấp tỉnh; và các đô thị cấp dưới, gắn với xã, phường chuyển lên.