Giá nhà ở xã hội đã tăng gấp đôi, người dân đóng thuế thu nhập cá nhân lại không được mua, Bộ Xây dựng nói gì?

Người dân xếp hàng nộp hồ sơ mua nhà ở xã hội.

Bộ Xây dựng vừa trả lời kiến nghị của cử tri TP. Đà Nẵng liên quan dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).

Trước đó, cử tri kiến nghị xem xét trình Quốc hội một số vấn đề trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi). Cụ thể, Luật Nhà ở hiện hành quy định điều kiện để người lao động được mua nhà ở xã hội là không đóng thuế thu nhập cá nhân. Với quy định này, người lao động muốn thuê, mua nhà ở xã hội là rất khó.

Nguyên nhân là bởi trong khi giá cả thị trường luôn biến động và tăng cao, người lao động phải nỗ lực làm tăng ca, tăng giờ, mức thu nhập nhiều khi sẽ chạm đến con số bị đánh thuế, khi đó sẽ không bảo đảm điều kiện được mua nhà ở xã hội. Vì vậy, cử tri đề nghị xem xét, bỏ quy định này.

Đồng thời đề nghị dự thảo Luật quy định theo hướng người lao động chỉ cần có hợp đồng lao động thời hạn từ 1 năm trở lên tại địa phương nơi có doanh nghiệp mà người lao động đang ký hợp đồng thì được mua và thuê nhà ở công nhân, nhà ở xã hội là phù hợp.

Về vấn đề này, Bộ Xây dựng cho biết, theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 thì các đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội (bao gồm cả hình thức mua, thuê, thuê mua) phải đồng thời đảm bảo 3 điều kiện.

Cụ thể, chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình, chưa được mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội, chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức tại nơi sinh sống, học tập hoặc có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng diện tích nhà ở bình quân đầu người trong hộ gia đình thấp hơn mức diện tích nhà ở tối thiểu (dưới 10 m2/người);

Bên cạnh đó, phải có đăng ký thường trú tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi có nhà ở xã hội; trường hợp không có đăng ký thường trú thì phải có đăng ký tạm trú từ một năm trở lên tại tỉnh, thành phố này (trừ học sinh sinh viên).

Đồng thời phải thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập thường xuyên theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân.

Theo Bộ Xây dựng, quy định nêu trên dẫn đến việc xác minh đối tượng, điều kiện...phức tạp, rườm rà, khó khăn cho người dân. Do vậy, hiện tại Chính phủ đang trình Quốc hội khóa XV dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) theo hướng giảm các điều kiện khi thuê, mua nhà ở xã hội, trong đó quy định cụ thể tại Điều 75, Điều 90 của dự thảo về điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội.

Cụ thể, nếu thuê nhà ở xã hội thì không bắt buộc phải đáp ứng điều kiện về nhà ở và thu nhập.

Trường hợp mua, thuê mua nhà ở xã hội chỉ phải đáp ứng 2 điều kiện (nhà ở, thu nhập), trong đó điều kiện về thu nhập là thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập đối với các khoản thu nhập từ tiền công, tiền lương theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân.

Nếu thuê nhà lưu trú công nhân thì chỉ cần có hợp đồng lao động và xác nhận của doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong khu công nghiệp.

Về thuê nhà lưu trú công nhân, tại dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đã được Chính phủ trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại Kỳ họp 5 và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 6 quy định theo hướng cắt giảm điều kiện thuê nhà lưu trú công nhân. Đó là chỉ cần có hợp đồng lao động và xác nhận của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong khu công nghiệp, doanh nghiệp kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp là đủ điều kiện thuê nhà lưu trú công nhân trong thời gian làm việc (không quy định điều kiện về nhà ở, thu nhập).

Trước đó, góp ý tại Hội thảo lấy ý kiến về dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), TS. Cấn Văn Lực cũng cho rằng, nên bỏ quy định điều kiện để được mua, thuê mua nhà ở xã hội là phải thuộc diện “không phải nộp thuế thu nhập cá nhân” đối với các khoản thu nhập từ tiền công, tiền lương, vì quy định này phức tạp, gây ra nhiều yêu cầu về giấy tờ, thủ tục hành chính.

“Để mua được nhà ở xã hội, người mua phải xin xác nhận của cơ quan thuế rằng mình “không phải đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân”. Vì vậy, dự thảo Luật (sửa đổi) nên quy định theo hướng người được mua, thuê nhà ở xã hội là những người có mức thu nhập dưới mức phải nộp thuế”, chuyên gia này kiến nghị.

Nhiều ý kiến khác cũng đề xuất, nên mở rộng đối tượng thụ hưởng chính cách về nhà ở xã hội theo tiêu chí đơn giản, dễ nhận biết, giảm tối đa các yêu cầu về giấy tờ, thủ tục hành chính.