Evergrande: Cú thăng trầm 50 tỷ USD để lại vết sẹo sâu trên thị trường địa ốc Trung Quốc

Ngày 25/8, Tập đoàn China Evergrande chính thức bị hủy niêm yết khỏi Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông

Ra mắt công chúng năm 2009, Evergrande từng là cổ phiếu “nóng” bậc nhất, đạt giá trị vốn hóa kỷ lục 51,7 tỷ USD vào năm 2017. Thế nhưng, từ khi bị tòa án Hồng Kông ra lệnh thanh lý hồi tháng 1/2024, cổ phiếu Evergrande đã bị đình chỉ giao dịch, vốn hóa rơi xuống chỉ còn hơn 275 triệu USD.

Từng là nhà phát triển lớn nhất Trung Quốc theo doanh số, Evergrande giờ đây gắn liền với danh hiệu doanh nghiệp bất động sản nợ nhiều nhất thế giới với khoản nợ vượt 300 tỷ USD. Vụ vỡ nợ của Evergrande đã kéo theo cuộc khủng hoảng địa ốc kéo dài nhiều năm, ảnh hưởng nặng nề đến tăng trưởng kinh tế Trung Quốc.

Bong bóng bất động sản xì hơi

...Thị trường bất động sản Trung Quốc đang chìm sâu khi bước sang năm suy giảm thứ tư liên tiếp, với mọi chỉ số chính – từ giá nhà, doanh số bán, đầu tư cho đến hoạt động xây dựng – đều lao dốc mạnh.

Giá nhà mới ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong vòng 8 tháng, rớt 3,2% trong tháng 6 so với cùng kỳ năm trước, trước khi hồi nhẹ còn giảm 2,8% trong tháng 7. Doanh số bán nhà mới cũng “bốc hơi” một nửa chỉ trong vòng 4 năm.

Đáng chú ý, ở nhiều thành phố nhỏ và khu vực vùng ven, giá nhà đã sụt tới 50%, trong khi ngay cả tại trung tâm các đô thị lớn, mức giảm cũng lên tới 30%.

Giá nhà mới tại Trung Quốc ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong vòng 8 tháng, rớt 3,2% trong tháng 6 so với cùng kỳ năm trước, trước khi hồi nhẹ còn giảm 2,8% trong tháng 7.

Theo chuyên gia kinh tế Andy Xie, “quá trình điều chỉnh vẫn chưa kết thúc, nhưng nền kinh tế đã hấp thụ phần lớn tác động”. Các nhà phân tích KKR ước tính, bất động sản sẽ chỉ làm giảm 1,5 điểm % GDP Trung Quốc trong 2025, ít hơn nhiều so với mức 2,5 điểm % năm 2022.

Trung Quốc đã bắt đầu nới lỏng chính sách để kích cầu nhà ở. Tuần trước, Thủ tướng Lý Cường nhấn mạnh cần thêm biện pháp mạnh tay để ổn định thị trường. Thượng Hải và Bắc Kinh đã lần lượt công bố các gói hỗ trợ, như bỏ hạn chế mua nhà ở vùng ven, kêu gọi giảm lãi suất thế chấp.

Ngành bất động sản tái cấu trúc quanh các “ông lớn quốc doanh”

Theo các chuyên gia, làn sóng vỡ nợ cao điểm đã đi qua. Tuy nhiên, sự tái cấu trúc của ngành gần như chắc chắn sẽ xoay quanh các doanh nghiệp nhà nước. Người mua ngày càng chuộng dự án đã hoàn thiện và chủ đầu tư quốc doanh, thay vì đặt cọc vào dự án còn trên giấy.

Hàng chục nhà phát triển tư nhân khác cũng đang tiến hành tái cấu trúc nợ, tổng cộng lên đến 1,2 nghìn tỷ nhân dân tệ (167 tỷ USD). Bắc Kinh thậm chí được cho là đang cân nhắc huy động doanh nghiệp nhà nước tiếp quản các dự án dở dang, để bảo đảm bàn giao nhà cho người dân.

“Các tập đoàn quốc doanh cuối cùng sẽ nắm toàn bộ ngành,” chuyên gia Brian McCarthy tại Macrolens nhận định. “Chính phủ Trung Quốc sẽ không bao giờ để bong bóng địa ốc lặp lại kịch bản 15 năm trước.”

Evergrande và viễn cảnh mờ mịt của chủ nợ

Dù đã bị tòa án Hồng Kông ra lệnh thanh lý từ đầu 2024 và chỉ định Alvarez & Marsal – công ty từng xử lý Lehman Brothers – làm đơn vị quản lý, tiến trình xử lý tài sản Evergrande diễn ra vô cùng chậm.

Hiện Evergrande vẫn còn hàng trăm dự án dang dở trên khắp Trung Quốc, liên quan tới hàng trăm nghìn người mua nhà và một danh sách dài chủ nợ, từ nhà cung cấp vật liệu đến trái chủ quốc tế.

Evergrande cho biết đã bàn giao khoảng 1,2 triệu căn hộ trong 4 năm qua, song vẫn còn hàng loạt dự án dở dang chưa thể hoàn thiện, để lại gánh nặng lớn cho khách hàng và thị trường. Trong khi đó, các chủ nợ nước ngoài mới chỉ thu hồi được một phần rất nhỏ khoản tiền đã cho vay. Đáng chú ý, báo cáo mới nhất từ đơn vị thanh lý cho thấy tổng nợ thực tế của Evergrande lên tới 45 tỷ USD, cao hơn rất nhiều so với con số 27,5 tỷ USD mà tập đoàn từng công bố vào năm 2022.

Sự sụp đổ của Evergrande khép lại một kỷ nguyên tăng trưởng bùng nổ nhờ bất động sản tại Trung Quốc...