Đề xuất phát triển đô thị TOD ở Đà Nẵng để mở ra không gian phát triển mới ở vùng phía Nam

Chiều 24/11, Uỷ ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

Khu Thương mại tự do Đà Nẵng được định hướng mở rộng về phía Nam

Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung 09 điều và bổ sung mới 12 khoản của 06 Điều. Các chính sách mới tập trung vào những lĩnh vực trọng tâm:

Quản lý đầu tư và phát triển đô thị (TOD): Dự thảo bổ sung chính sách cho mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) nhằm tối đa hóa giá trị kinh tế của đất công và hạ tầng hiện hữu, mở ra không gian phát triển mới ở vùng phía Nam thành phố (Quảng Nam cũ).

Về thu hồi đất: Dự thảo bổ sung các trường hợp thu hồi đất làm cơ sở tạo mặt bằng cho một số dự án, bao gồm: dự án dịch vụ logistics phục vụ cảng biển, cảng hàng không; Trung tâm Hội chợ triển lãm và các dự án khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Tờ trình. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Quản lý tài chính: Một điểm đáng chú ý là việc bổ sung quy định phí tham quan đô thị cổ Hội An, khu đền tháp Mỹ Sơn được để lại toàn bộ cho ngân sách thành phố (Đà Nẵng mới) để đầu tư, bảo tồn di tích và phục vụ các hoạt động liên quan. Quy định này tương tự như đã áp dụng đối với di tích cố đô Huế.

Dự thảo sửa đổi, bổ sung 12 nhóm dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, mở rộng danh mục tập trung vào các dự án trọng điểm như đường sắt đô thị, cảng biển, cảng hàng không, khoa học công nghệ, năng lượng, chuyển đổi các khu xử lý rác.

Đồng thời, đơn giản hóa quy trình, bỏ các tiêu chí cứng về vốn điều lệ và kinh nghiệm đầu tư, thay bằng tiêu chí tỷ lệ vốn chủ sở hữu góp vào dự án trong tổng vốn đầu tư nhằm đánh giá đúng năng lực huy động vốn và khả năng thực hiện dự án.

Khu Thương mại tự do Đà Nẵng được định hướng mở rộng về phía Nam (gắn Khu kinh tế mở Chu Lai, Cảng hàng không Chu Lai).

Chính phủ đề xuất áp dụng chính sách tương đồng với Khu Thương mại tự do Hải Phòng và TP.HCM, đó là không quy định hàng rào cứng đối với các khu chức năng bên trong, tạo sự linh hoạt. Bên cạnh đó, thực hiện chính sách giao đất không thông qua đấu thầu, đấu giá quyền sử dụng đất, nhằm rút ngắn đáng kể thời gian xúc tiến, lựa chọn nhà đầu tư và triển khai dự án.

Chính phủ đã đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn đối với dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10.

Vấn đề tài chính, đặc biệt liên quan đến các dự án theo mô hình TOD được đặc biệt quan tâm để đảm bảo nguồn lực đầu tư cho các dự án hạ tầng lớn. Nghị quyết đề nghị cho phép thành phố giữ lại 100% số tiền thu từ khai thác đất khu vực này để thực hiện bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho rằng quy định này là cần thiết, giúp đảm bảo nguồn lực cho địa phương, đặc biệt trong bối cảnh Luật Ngân sách nhà nước hiện hành quy định tỷ lệ chia sẻ 80-20 (địa phương giữ 80%, Trung ương 20%), việc giữ lại 100% là sự quan tâm nhằm dành thêm nguồn lực cho các địa phương đầu tàu.

Không bổ sung quy định Đà Nẵng được giữ lại 100% tiền thu từ quỹ đất TOD

Trong phần báo cáo thẩm tra, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính bày tỏ sự nhất trí về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 136.

Tuy nhiên, Uỷ ban lưu ý phạm vi chính sách còn dàn trải và nhiều quy định trùng lặp với pháp luật hiện hành hoặc không thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Cơ chế, chính sách sửa đổi, bổ sung cần phải tập trung, có trọng tâm, trọng điểm, phải thực sự đột phá, vượt trội, khai thác được tiềm năng, thế mạnh...

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị không bổ sung quy định Đà Nẵng được giữ lại 100% số tiền thu được từ khai thác quỹ đất khu vực TOD. Đối với việc bổ sung trường hợp thu hồi đất, cần làm rõ và đánh giá tác động thận trọng, kỹ lưỡng để đảm bảo đáp ứng tiêu chí “thật cần thiết” vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đều bày tỏ sự ủng hộ đối với tinh thần của dự thảo Nghị quyết, quan điểm chung là cần phải “mở ra để thí điểm” những cơ chế đặc thù, vượt trội để Đà Nẵng, cùng với TP.HCM sẽ phát triển tương xứng với vai trò là đầu tàu kinh tế.

Mặc dù tinh thần là mở, nhưng Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý việc phải quản lý chặt chẽ để tránh rủi ro, tiêu cực và tham nhũng trong quá trình thực hiện chính sách. Đồng tình với quan điểm này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị tăng cường quản lý, điều hành, kiểm soát để đảm bảo thực hiện hiệu quả nhưng không để phát sinh tình trạng tiêu cực tham nhũng trong lợi dụng chính sách.

Một trong những đề xuất mới được ủng hộ là việc cho phép Đà Nẵng áp dụng mô hình Khu thương mại tự do tương tự như Hải Phòng, với ranh giới linh hoạt, không có ranh giới cứng. Cơ bản các đại biểu ủng hộ, cho rằng việc này giúp Đà Nẵng tận dụng tối đa lợi thế của một thành phố biển, tạo ra động lực tăng trưởng mới.