Coronavirus khiến 1,4 triệu người Úc căng thẳng nợ thế chấp

JobKeeper là chương trình trợ cấp tiền lương trị giá 130 tỉ đô la mà chính phủ Úc ước tính sẽ đem lại lợi ích cho 6 triệu người lao động. Trợ cấp này áp dụng cho những công nhân có nguy cơ mất việc, hoặc đã bị sa thải vì dịch Covid-19 từ ngày 1/3.

Khi Úc bước vào thời kỳ suy thoái đầu tiên sau 29 năm, các nhà phân tích thị trường và nhà kinh tế dự đoán rằng một khi khoản thanh toán của JobKeeper kết thúc vào tháng 9, các hộ gia đình sẽ bị căng thẳng, và dòng tiền này có thể nhanh chóng chuyển sang các khoản thế chấp.

Mức độ căng thẳng thế chấp (chi phí nhà ở vượt quá 30% thu nhập) giữa những người Úc đã tiếp tục tăng cao trong bối cảnh Covid-19 bùng nổ trên toàn cầu. Dữ liệu cho thấy khoảng 1,4 triệu hộ gia đình Úc đang bị căng thẳng với khoản tiền thế chấp và gần 100.000 người có thể vỡ nợ.

Dữ liệu mới nhất từ Phân tích tài chính kỹ thuật số (DFA), dựa trên các khảo sát hộ gia đình, cho thấy đến cuối tháng 5, tỷ lệ hộ gia đình bị căng thẳng nợ thế chấp lên tới 37,5%, tương đương với 1,42 triệu hộ gia đình.

Hiệu trưởng DFA Martin North cho rằng JobKeeper đã không thay thế hoàn toàn thu nhập thông thường của họ. “Họ cũng tiếp xúc với các công việc đầu tư bất động sản nhưng không hiệu quả, tỷ lệ trống cao và phần lớn bị cắt giảm giờ làm”.

"Thông thường, có thể mất hai đến ba năm để các hộ gia đình bị căng thẳng xoay xở trả được món nợ của mình hoặc bị tịch thu nhà. Chúng tôi dự báo tỷ lệ người trả nợ phải bỏ cuộc do thất nghiệp sẽ dưới 7% vào cuối năm tới."

Áp lực càng gia tăng khi trên thực tế mọi người không chỉ phải vật lộn với các khoản thế chấp, mà cả các hóa đơn gia đình nói chung. Sự hoảng loạn ở thị trường cho thuê đang đặt gánh nặng lên khoản đầu tư bất động sản.

“Khoảng 12% nhà đầu tư cho biết họ đang xem xét bán nhà trong năm tới, và một nửa trong số họ đã sử dụng Airbnb để cập nhật địa điểm tài sản, điều mà bây giờ không còn nữa,” ông North cho biết.

Căng thẳng không chỉ giới hạn tại những đô thị. Nơi chiếm tỷ lệ cao nhất là Tasmania, các gia đình với thu nhập thấp và chi phí cuộc sống tăng cao.

“Những hộ gia đình trẻ, bao gồm những người mua nhà lần đầu là những người dễ bị tổn thương nhất”.

Căng thẳng cho thuê cũng đang tăng lên, gây thêm áp lực lên các tài sản đầu tư.

Giảm dần kích thích

Tiến sĩ North cho biết ông lo lắng về những gì sẽ xảy ra sau tháng 9 khi trợ cấp lương của JobKeeper và các ngày hoãn trả nợ thế chấp được gỡ bỏ.

Ông cảnh báo khi các ngân hàng bắt đầu yêu cầu trả nợ, một số người có thể sẽ chuyển sang các khoản vay có lãi. "Tôi không chắc việc chuyển sang các khoản vay có lãi là một bước đi thông minh vì vốn vẫn phải trả vào một lúc nào đó", ông North nói.

Alison Pennington, chuyên gia kinh tế cao cấp tại Trung tâm việc làm tương lai, cho biết tình hình sau tháng 9 rất mong manh vì Úc là một trong những nơi có nợ hộ gia đình cao nhất trong OECD, chủ yếu là các khoản nợ thế chấp.

"Giãn cách xã hội đã khiến nhiều hộ gia đình căng thẳng về tài chính, trong đó có khoản tiền vay thế chấp. Các khoản chi này phụ thuộc vào sự hỗ trợ của chương trình JobKeeper và JobSeeker," bà Pennington nói.

"Việc cắt giảm thu nhập của hàng triệu hộ gia đình sẽ làm suy yếu các khoản thanh toán làm nền tảng cho toàn bộ hệ thống tài chính nhà ở," bà Pennington nhận định.

Bà nói nếu Chính phủ Liên bang không hỗ trợ người dân có thể tiếp tục trả tiền thế chấp và tiền thuê nhà, họ có nguy cơ làm suy yếu hệ thống đầu tư nhà ở tư nhân.

Chính phủ Úc đang chuẩn bị cải tổ chương trình JobKeeper trị giá 70 tỉ USD của mình mặc dù Bộ trưởng tài chính Josh Frydenberg cho biết quốc gia đang trong cuộc suy thoái đầu tiên sau ba thập kỷ.

Ông Frydenberg cho biết Chính phủ sẽ đánh giá lại khoản thanh toán 1.500 đô la tiền nhà hiện nay, xem liệu khoản thanh toán này có phù hợp hay không.

Chính phủ Liên bang cũng tuyên bố sẽ cung cấp cho người Úc đủ điều kiện vay 25.000 đô la để xây dựng hoặc cải tạo nhà của họ, trong nỗ lực thúc đẩy nhu cầu trong lĩnh vực xây dựng.

Hữu ích nhưng chưa đủ

Chuyên gia kinh tế Kaixin Owyong của NAB dẫn số liệu khảo sát hộ gia đình của ABS cho thấy căng thẳng tài chính đang lan rộng, với 7% hộ gia đình nhận được một số hình thức thanh toán.

"Điều này bao gồm cứu trợ liên quan đến thế chấp, tiền thuê nhà, thẻ tín dụng, hóa đơn tiện ích và các khoản vay khác," cô nói.

Jonathan Rochford của Narrow Road Capital dẫn dữ liệu từ Hiệp hội Ngân hàng Úc vào đầu tháng 5 cho biết hơn 10% người vay tiền mua nhà gặp khó khăn về tài chính.

Những người đã yêu cầu hỗ trợ khó khăn - nhận được sự chấp thuận từ người cho vay để giảm tiền trả nợ hoặc giảm một phần tiền trả nợ - thường không được tính vào dữ liệu nợ.

Nếu người vay không thể đáp ứng các khoản thanh toán lãi cho khoản vay, thì có khả năng họ sẽ chịu áp lực phải bán tài sản.

Ông Rochford cho rằng các khoản hỗ trợ của Chính phủ Liên bang rất hữu ích nhưng "không đủ để trả một khoản nợ thế chấp và các chi phí sinh hoạt khác cho một gia đình".

Nợ thế chấp tăng

Không chỉ tiến sĩ North, S & P Global cũng dự báo nợ thế chấp, thất nghiệp sẽ gia tăng trong những tháng tới.

Số lượng các khoản trả nợ thế chấp tăng nhẹ trong quý đầu tiên của năm 2020, và vấn đề sẽ trở nên tồi tệ hơn sau tháng 9. Trên toàn quốc, nợ đọng đối với các khoản thế chấp đã tăng lên 4,38% trong tháng 3 so với 3,96% một tháng trước đó.

"Điều này có thể còn trầm trọng hơn khi hết hạn thanh toán trợ cấp tiền lương/trợ cấp lương cho những người vay có thu nhập hoặc dòng tiền kinh doanh vẫn chưa phục hồi sau sự gián đoạn hoạt động kinh doanh do Covid-19", nhà phân tích Erin Kitson của S & P nói.

Bà nói rằng nợ thế chấp có xu hướng cao hơn trong các khu vực phụ thuộc vào du lịch, nơi các dịch vụ khách sạn, giải trí và giải trí chiếm tỷ trọng lớn tại các địa phương.

Shane Oliver, nhà kinh tế trưởng của AMP, cho rằng tình trạng thất nghiệp tăng đột biến có thể gây ra các vấn đề về nợ. "Một khi các biện pháp hỗ trợ kết thúc vào cuối năm nay, tỷ lệ thất nghiệp có thể sẽ tăng lên khoảng 8% và mất nhiều thời gian để quay trở lại mức 5,2% như trước đây", ông Oliver nói.

Ông cho biết khoảng 490.000 người đã rời khỏi thị trường lao động vào tháng trước đang tích cực tìm kiếm việc làm. Số người thất nghiệp chính thức sẽ cao hơn, khoảng 1,3 triệu người.

Tiến sĩ Oliver cho rằng việc giảm giá nhà 20% vẫn có thể xảy ra nếu có đợt nhiễm virus corona thứ hai. Nhưng nếu điều đó không xảy ra, giá nhà cũng sẽ giảm khoảng 10% vào năm tới.