Công thức nào phát triển đô thị ven sông tại Việt Nam?

TP.HCM và Hà Nội là hai thành phố được thiên nhiên ưu ái với địa thế có những con sông lớn chảy qua.

Hứa hẹn diện mạo mới

Giống như nhiều “đô thị sông nước” nổi tiếng trên thế giới, TP.HCM và Hà Nội là hai thành phố được thiên nhiên ưu ái với địa thế có những con sông lớn chảy qua.

Tận dụng ưu thế đó, đầu năm 2022, TP.HCM đã phê duyệt Đề án “Phát triển kè sông và kinh tế dịch vụ ven sông giai đoạn 2020-2045”.

Và mới đây, đồ án Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng và sông Đuống cũng được UBND TP Hà Nội công bố.

Những động thái này được kỳ vọng sẽ làm thay đổi diện mạo đô thị dọc bờ sông của hai thành phố lớn vốn có nhiều tiềm năng nhưng chưa được khai thác và đầu tư tương xứng.

Nói về hai đồ án quy hoạch tại Hà Nội, lãnh đạo thành phố cho biết các đồ án được phê duyệt sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để lập kế hoạch chi tiết, thiết kế đô thị, quản lý xây dựng theo quy hoạch trên địa bàn thành phố.

Trong đó sẽ hình thành các trục không gian đặc trưng hành lang xanh với các chức năng chính là công trình công cộng, các công viên cây xanh, văn hóa lịch sử, dịch vụ du lịch, giải trí của Hà Nội, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và cải thiện điều kiện sống của người dân theo hướng văn minh, hiện đại và phát triển bền vững.

Theo ông Troy Griffiths, Phó Tổng giám đốc Savills Việt Nam, cho rằng sự đồng bộ của quy hoạch đô thị là một vấn đề nóng, thu hút sự quan tâm của chính quyền các địa phương trong thời gian gần đây.

Hiện nay, nhiều quốc gia có nền kinh tế mới nổi đang lãng phí các nguồn lực do phát triển một cách thiếu kiểm soát.

Tuy nhiên, điều này hoàn toàn có thể tránh được nếu mỗi quốc gia quy hoạch phát triển cơ sở hạ tầng và các tài nguyên một cách chiến lược, từ đó mang đến một kết quả tối ưu và bền vững.

Chuyên gia Savills Việt Nam cho rằng, các kế hoạch này cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện “Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050”.

Theo đó, định hướng của chiến lược này bao gồm việc thúc đẩy đô thị hóa theo hướng đô thị thông minh, bền vững, có năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu, đảm bảo hiệu quả kinh tế - sinh thái, thuận lợi cho phát triển giao thông công cộng, tăng tính hấp dẫn, cạnh tranh và thân thiện với môi trường, tiết kiệm thời gian đi lại.

Nhìn từ thế giới

Dẫn chứng về nhiều dự án quy hoạch đô thị ven sông trên thế giới, Phó Tổng giám đốc Savills Việt Nam cho rằng có công thức chung cho sự thành công của các thành phố này.

Đơn cử, Bến Thượng Hải (Thượng Hải, Trung Quốc) được xem là một hình mẫu về không gian công cộng của các thành phố châu Á với bản sắc lịch sử độc đáo và không gian xanh, tạo ra một khu vườn từ quận Hồng Khẩu hướng về sông Hoàng Phố.

Giống như sông Sài Gòn, sông Hoàng Phố cũng được coi là trái tim của Thượng Hải và người dân. Việc quy hoạch đồng bộ cho toàn khu vực đã giúp người dân cũng như các du khách một lần nữa được kết nối với dòng sông và các di sản văn hóa tại thành phố này.

Một dự án chỉnh trang đô thị nổi tiếng trên thế giới khác là bờ phía tây của khu trung tâm thành phố Sydney (Australia) - Barangaroo.

Chuyên gia Savills cho biết Barangaroo từng là một cảng container bị bỏ hoang với quy mô lên đến 22ha. Đến nay, khu vực này đã trở thành một trung tâm văn hóa, kinh tế năng động.

Dự kiến, sau khi ga tàu điện ngầm tại đây được hoàn thiện vào năm 2024, hơn một nửa diện tích Barangaroo sẽ trở thành không gian công cộng đặc biệt mang tiêu chuẩn kiến trúc bền vững với phố đi bộ, công viên, quảng trường, không gian sinh hoạt văn hóa, nghệ thuật và là nơi làm việc lý tưởng cho người dân thành phố.

Chính phủ Australia cũng đặt mục tiêu Barangaroo sẽ tạo ra 23.000 công ăn việc làm, là nơi sống của 3.500 cư dân và đóng góp 2 triệu AUD cho nền kinh tế bang New South Wales trong tương lai.

Với những dẫn chứng này, ông Troy Griffiths khẳng định đây là xu hướng đúng đắn trong phát triển xanh và bền vững của các đô thị lớn với lợi thế gần sông hay biển, đồng thời giữ đậm được bản sắc văn hóa của địa phương.

“Đặc biệt, với các thành phố có diện tích đất dành cho công viên và các công trình công cộng còn hạn chế như Hà Nội và TP.HCM, việc có một quy hoạch bài bản và đồng bộ cho bờ sông Sài Gòn và sông Hồng sẽ là chất xúc tác quan trọng để phát triển đô thị mang “cảm giác về nơi chốn” (sense of place) và nhiều không gian công cộng”, ông Troy Griffiths bình luận thêm.