Có hay không chuyện ngân hàng lãi khủng?

Mới đây, một số ngân hàng (NH) đã công bố lợi nhuận chín tháng đầu năm 2012 với con số cả ngàn tỉ đồng. Có ý kiến cho rằng NH đang lãi khủng trong khi doanh nghiệp (DN) thì đang chết dần.

Chỉ một số ít NH lãi khủng

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, hầu hết các chuyên gia đều cho rằng lợi nhuận của NH so với vốn tự có như vậy là thấp. TS Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, cho hay với một NH vốn tự có khoảng 10.000 tỉ đồng mà lợi nhuận chỉ khoảng trên 1.000 tỉ đồng là quá thấp.

Theo số liệu của NH Nhà nước (NH), tính đến cuối tháng 9, tăng trưởng dư nợ toàn ngành NH chỉ đạt khoảng 2,5% so với cuối năm 2011. “Bên cạnh đó, áp lực về nợ xấu đang đè nặng nên lãi ròng trên vốn tự có của hệ thống NH sẽ giảm mạnh so với năm ngoái” - TS Lê Xuân Nghĩa nói.

Mới đây, NH Sacombank cho biết lợi nhuận trước thuế chín tháng đầu năm là 2.107 tỉ đồng, chỉ tương đương 62% kế hoạch năm. Lienviet Postbank, chín tháng đầu năm, lợi nhuận sau thuế đạt 468 tỉ đồng, giảm 53% so với cùng kỳ 2011. Ngày 23-10, NH Eximbank cho biết do những tác động xấu từ tình hình kinh tế chung, lợi nhuận so với cùng kỳ năm ngoái giảm khoảng 15%.

Khi NH hạ lãi suất cho DN vay đã làm nguồn thu sụt giảm nhiều. Ảnh: HTD

Vậy tại sao trong khi đa số các NH khó đạt chỉ tiêu lợi nhuận năm thì một số NH khác đạt lợi nhuận cao? Một chuyên gia tài chính NH cho rằng nếu nói lợi nhuận 1.000 tỉ đồng là ít, còn 4.000-5.000 tỉ đồng là nhiều cũng chưa chính xác. Bởi phải xem vấn đề là nợ xấu có được thiết lập đúng hay không. Nếu NH muốn báo cáo nợ xấu đầy đủ thì con số lợi nhuận sẽ khác. Thay vì nợ nhóm 4-5 phải tính một khoản để dự phòng rủi ro theo quy định, họ lại chuyển nó vào nhóm không có nguy cơ. Thành ra tiền để trích dự phòng rủi ro lại nằm ở phần lợi nhuận.

“Có thể nói năm nay, ngoại trừ một số rất ít NH giữ được tốc độ tăng trưởng lợi nhuận, đa số các NH đạt lợi nhuận thấp và không bằng so với mọi năm” - TS Trương Văn Phước, Tổng Giám đốc NH Eximbank, cho biết.

Chỉ đạt khoảng 70%-80% lợi nhuận

Một chuyên gia kinh tế nhận định trong nhiều nguyên nhân khiến lợi nhuận NH giảm có yếu tố bị ép cả hai đầu lãi suất. Đặc biệt, việc đưa lãi suất cho vay đối với bốn nhóm đối tượng ưu tiên về dưới 15% trong thời gian quá ngắn cũng khiến lợi nhuận NH giảm đi nhiều.

Vấn đề lợi nhuận năm 2012 thấp hơn 2011 được ông Trương Văn Phước lý giải như sau: Thứ nhất là kinh tế những năm qua khó khăn, DN gặp khó trong khi nợ xấu tăng lên. Vì lẽ đó, khi NH hạ lãi suất cho DN vay đã làm nguồn thu sụt giảm nhiều. Thứ hai, tăng trưởng tín dụng của nhiều NH rất thấp, có NH còn tăng trưởng âm. Thứ ba là cầu vốn các năm trước nóng, tình hình vay vốn trên thị trường liên NH cao nên dòng vốn không vay ra ngoài được thì cho vay trên thị trường liên NH cũng tạo ra nguồn thu lớn. Còn năm nay, vấn đề cơ cấu lại nợ làm cho những khoản nợ lẽ ra đã chuyển sang nợ quá hạn vẫn được giữ lại ở nhóm bình thường. Thực chất cái được gọi bình thường cũng có vấn đề. Quá trình cơ cấu nợ, giúp cho không tăng nợ, không chuyển qua nợ quá hạn nhưng nguồn thu của DN và người vay tiền không đủ để trả lãi và gốc cho NH. Do đó, NH phải giảm lãi suất xuống, chờ qua một thời gian sau khi cơ cấu nợ xong, DN giải tỏa được hàng tồn kho và hoạt động bình thường trở lại.

“Bởi vậy mục tiêu lợi nhuận đề ra năm nay các NH sẽ chỉ đạt khoảng 70%-80%” - ông Phước nói thêm.