Cao tốc Bắc - Nam: Thêm hai dự án chuyển sang đầu tư công có lợi gì?

Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông đến nay đã hoàn thành và bàn giao 612 km/652,77 km ( Ảnh minh hoạ)

Bên cạnh đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công việc chuyển 2 dự án đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu của cao tốc Bắc - Nam từ PPP sang đầu tư công còn bảo đảm khai thác đồng bộ, kết nối liên tục với các dự án thành phầnđang triển khai xây dựng, phát huy tối đa hiệu quả đầu tư.

Đó là thuyết minh của Bộ Giao thông vận tải trong báo cáo tại phiên họp Thường trực Uỷ ban Kinh tế Quốc hội vừa qua, về việc chuyển đổi phương thức đầu tư đối với một số dự án thành phần trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đấu thầu không lựa chọn được nhà đầu tư.

Đã gia hạn vẫn không có nhà thầu

Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 gồm 11 dự án thành phần (6 dự án đầu tư công và 5 dự án PPP), mức vốn nhà nước đã được Quốc hội thông qua chủ trương bố trí cho Dự án là 78.461 tỷ đồng.

Về tiến độ, Bộ Giao thông vận tải cho biết đến nay đã hoàn thành và bàn giao 612 km/652,77 km (đạt khoảng 94%). Riêng đối với một số đoạn phải di dời công trình hạ tầng phức tạp hoàn thành trong quý I, quý II năm 2021. Đã hoàn thành xây dựng 78/111 khu tái định cư; phấn đấu hoàn thành xây dựng toàn bộ các khu tái định cư trong quý I năm 2021.

Cập nhật kết quả đóng, mở thầu lựa chọn nhà đầu tư các dự án PPP, báo cáo nêu, đến ngày 5/10/2020, bên mời thầu đã thực hiện đóng/mở thầu toàn bộ 5 gói thầu lựa chọn nhà đầu tư. Kết quả, 3 dự án thành phần (gồm các đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm và Cam Lâm - Vĩnh Hảo) đã có nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu; 2 dự án thành phần (đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu) đến thời điểm đóng thầu không có nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu.

Đối với 2 dự án thành phần không có nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu, căn cứ quy định của pháp luật về đấu thầu, Bộ Giao thông vận tải đã quyết định gia hạn thời điểm đóng thầu đến ngày 12/10/2020. Kết quả, dự án thành phần đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn có 01 nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu; riêng đối với dự án thành phần đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu không có nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu.

Có thể triển khai thi công ngay trong quý II/2021

Theo báo cáo, việc chuyển đổi hình thức đầu tư của hai dự án trên sang đầu tư công sẽ đẩy nhanh tiến độ thực hiện, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Bộ Giao thông vận tải cập nhật, đến nay, các nội dung về thiết kế kỹ thuật, dự toán đã hoàn thành, công tác giải phóng mặt bằng đã đạt khoảng 94% khối lượng. Đây là điều kiện rất thuận lợi để triển khai thi công ngay trong quý II/2021, phấn đấu hoàn thành đưa vào khai thác trong năm 2023 đồng bộ với các dự án từ Ninh Bình (Cao Bồ) đến Tiền Giang (cầu Mỹ Thuận 2); đồng thời sử dụng ngay toàn bộ phần diện tích mặt bằng người dân đã bàn giao để triển khai thi công, tạo niềm tin vững chắc trong nhân dân.

Trong khi đó, nếu tổ chức lại việc lựa chọn nhà đầu tư sẽ kéo dài thêm thời gian tối thiểu khoảng 10 tháng, nhưng cũng không thể khẳng định sẽ lựa chọn được nhà đầu tư và huy động được vốn tín dụng để triển khai dự án. Trường hợp không lựa chọn được nhà đầu tư hoặc không huy động được vốn tín dụng sẽ không thể xác định được thời gian hoàn thành dự án.

Về tiến độ giải ngân thì đối với 2 dự án thành phần không lựa chọn được nhà đầu tư, trường hợp tổ chức lại việc lựa chọn nhà đầu tư thì trong năm 2021 chưa thể giải ngân vốn đầu tư công đối với các dự án này. Trong khi nếu được chuyển đổi sang đầu tư công, có thể khởi công và giải ngân ngay từ cuối quý I, đầu quý II/2021.

Việc sớm hoàn thành và đưa vào khai thác các dự án thành phần sẽ đem lại hiệu quả rất lớn về kinh tế - xã hội - Bộ Giao thông vận tải đánh giá. Bộ cũng khẳng định, việc chuyển đổi sang phương thức đầu tư công bảo đảm chắc chắn triển khai thành công Dự án. Sau khi dự án hoàn thành, Chính phủ sẽ xây dựng phương án thu hồi vốn nhà nước (tương tự như cơ chế đối với 6 dự án thành phần đầu tư công đang triển khai). Theo kế hoạch, nếu chuyển đổi sang đầu tư công thì 2 dự án thành phần này sẽ hoàn thành trong năm 2023, bảo đảm khai thác đồng bộ, kết nối liên tục với các dự án thành phầnđang triển khai xây dựng, phát huy tối đa hiệu quả đầu tư.

Theo phương án chuyển đổi được Bộ đề xuất là chuyển đổi thì mục tiêu đầu tư, phạm vi, quy mô đầu tư không thay đổi, không tăng tổng mức đầu tư so với tổng mức đầu tư đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 52/2017/QH14.

Hai dự án này sử dụng nguồn vốn nhà nước đã được Quốc hội thông qua chủ trương bố trí cho Dự án. Cụ thể, tổng nguồn vốn nhà nước đã được Quốc hội thông qua chủ trương bố trí cho Dự án là 78.461 tỷ đồng (gồm 55.000 tỷ đồng tại Nghị quyết số 52/2017/QH14 và 23.461 tỷ đồng tại Nghị quyết số 117/2020/QH14). Kết quả rà soát, cập nhật tổng mức đầu tư toàn bộ 11 dự án thành phần đến thời điểm hiện nay là 89.201 tỷ đồng; trong đó, nguồn vốn nhà nước là 77.940 tỷ đồng (đã tính phần vốn nhà nước sau khi chuyển 02 dự án thành phần sang đầu tư công), nguồn vốn nhà đầu tư huy động để tiếp tục triển khai 3 dự án thành phần theo phương thức PPP là 11.261 tỷ đồng.

Từ sự cần thiết nêu trên, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét: quyết định chuyển đổi từ đầu tư theo phương thức đối tác công tư sử dụng một phần vốn ngân sách nhà nước sang đầu tư công sử dụng toàn bộ vốn ngân sách nhà nước đối với 2 dự án thành phần đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu, trên cơ sở cân đối từ nguồn vốn nhà nước đã được Quốc hội thông qua chủ trương bố trí cho Dự án.

Dự kiến nội dung này sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp tháng 1/2021.