55 triệu tấn phế thải của các nhà máy nhiệt điện đã được dùng làm vật liệu san lấp

Mới đây, Bộ Xây dựng đã có văn bản trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Vĩnh Long liên quan đến nguồn tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện trên địa bàn tỉnh.

Hiện lượng tro, xỉ tồn lưu tại Vĩnh Long đến nay là hơn 4,3 triệu tấn, tuy nhiên, còn gặp một số khó khăn, vướng mắc trong sử dụng.

Theo đó, cử tri tỉnh Vĩnh Long kiến nghị Bộ Xây dựng có hướng dẫn, hỗ trợ thực hiện các giải pháp và có cơ chế ưu tiên sử dụng tro, xỉ phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện để làm vật liệu san lấp các công trình giao thông, vật liệu xây dựng các công trình dân dụng.

Tính đến cuối năm 2024, cả nước đã tiêu thụ khoảng 100 triệu tấn tro, xỉ nhiệt điện

Trả lời kiến nghị sử dụng tro, xỉ phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện làm vật liệu san lấp các công trình giao thông, vật liệu xây dựng các công trình dân dụng, Bộ Xây dựng cho biết đã phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan xây dựng, ban hành và chuyển cơ quan có thẩm quyền ban hành đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn sử dụng tro, xỉ làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng, vật liệu san lấp và nền đường giao thông.

Cụ thể, đã có 1 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, 28 Tiêu chuẩn, 8 Chỉ dẫn kỹ thuật, 3 Định mức kinh tế - kỹ thuật được ban hành. Trong đó, có các tiêu chuẩn đối với việc sử dụng tro xỉ làm vật liệu san lấp, nền đường giao thông.

Đối với tro, xỉ phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện làm vật liệu san lấp các công trình giao thông, vật liệu xây dựng các công trình dân dụng được quy định như sau:

Tro, xỉ được phân định là chất thải rắn công nghiệp thông thường và phù hợp với Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12249:2018 tro, xỉ nhiệt điện đốt than làm vật liệu san lấp - yêu cầu chung thì được sử dụng làm vật liệu san lấp mặt bằng.

Việc sử dụng tro, xỉ làm vật liệu san lấp được thực hiện theo chỉ dẫn kỹ thuật “Sử dụng tro, xỉ nhiệt điện đốt than vào san lấp” tại Quyết định số 216/QĐ-BXD của Bộ Xây dựng.

Tro, xỉ nhiệt điện nếu được phân định là chất thải rắn công nghiệp thông thường và phù hợp với các tiêu chuẩn được liệt kê dưới đây thì có thể sử dụng trong xây dựng đường giao thông như phạm vi áp dụng của các tiêu chuẩn, chỉ dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật.

Cụ thể:

- TCVN 12660:2019 tro xỉ nhiệt điện đốt than làm nền đường ô tô - yêu cầu kỹ thuật, thi công và nghiệm thu.

- TCVN 8825:2011 - phụ gia khoáng cho bê tông đầm lăn, áp dụng cho tro bay, tro đáy.

- TCVN 10379:2014 - gia cố đất bằng chất kết dính vô cơ, hóa chất hoặc gia cố tổng hợp, sử dụng trong xây dựng đường bộ - thi công và nghiệm thu (có quy định sử dụng tro bay làm chất kết dính vô cơ).

- Quyết định số 217/QĐ-BXD ngày 28/3/2019 của Bộ Xây dựng về ban hành chỉ dẫn kỹ thuật mặt đường bê tông xi măng đầm lăn có sử dụng tro bay.

- Quyết định số 218/QĐ-BXD ngày 28/3/2019 của Bộ Xây dựng về ban hành chỉ dẫn kỹ thuật gia cố nền đất yếu - phương pháp gia cố toàn khối có sử dụng tro bay.

- Quyết định số 456/QĐ-BXD ngày 28/5/2019 của Bộ Xây dựng về việc công bố định mức dự toán một số công tác xây dựng sử dụng vật liệu tro xỉ nhiệt điện, bao gồm các định mức: định mức công tác làm nền đường và san nền tạo mặt bằng; định mức công tác vận chuyển tro xỉ.

Cơ chế ưu tiên sử dụng tro, xỉ làm vật liệu xây dựng

Về việc có cơ chế ưu tiên sử dụng tro, xỉ phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện để làm vật liệu san lấp các công trình giao thông, vật liệu xây dựng các công trình dân dụng, Bộ Xây dựng cho biết Quyết định số 1696/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định hoạt động xử lý tro xỉ thạch cao và sử dụng thành phẩm làm vật liệu xây dựng được hưởng hỗ trợ ưu đãi như đối với các hoạt động xử lý chất thải rắn (tái chế, tái sử dụng) theo quy định hiện hành về quản lý chất thải rắn.

55 triệu tấn tro, xỉ nhiệt điện được sử dụng làm vật liệu san lấp

Bộ Tài chính được giao hướng dẫn thực hiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi trong hoạt động xử lý tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, hóa chất phân bón và sử dụng các thành phẩm làm vật liệu xây dựng.

Đối với nội dung này, theo Bộ Tài chính tại văn bản số 18861/BTC-CST, hoạt động xử lý tro xỉ thạch cao và sử dụng thành phẩm làm vật liệu xây dựng được hưởng hỗ trợ ưu đãi như đối với các hoạt động xử lý chất thải rắn theo quy định hiện hành về quản lý chất thải rắn do đó đã có quy định về ưu đãi thuế, tài chính ở mức cao cho dự án đầu tư xử lý tro xỉ thạch cao của các nhà máy nhiệt điện nhà máy hóa chất phân bón để làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng.

Bao gồm: ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp; ưu đãi về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; ưu đãi về tiền thuê đất, thuê mặt nước; ưu đãi về thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; về chính sách tín dụng.

Cả nước đã tiêu thụ 100 triệu tấn tro, xỉ nhiệt điện

Về trách nhiệm của địa phương và của chủ nguồn thải đối với việc đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, tại Chỉ thị số 08/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định:

Đối với các địa phương

Ưu tiên các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh về nghiên cứu sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong công trình xây dựng; tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích các doanh nghiệp trên địa bàn tham gia xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng.

Chỉ đạo các chủ đầu tư công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách địa phương ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao đạt chuẩn và các sản phẩm vật liệu xây dựng sử dụng tro, xỉ, thạch cao trong thành phần.

Đối với các chủ cơ sở phát thải

Chịu trách nhiệm tổ chức xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao phát sinh trong quá trình sản xuất. Công bố công khai các chính sách khuyến khích xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao để thu hút, thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao tiếp cận nguồn phát thải.

Tính đến cuối năm 2024, tổng lượng tro, xỉ nhiệt điện đã tiêu thụ lũy kế trên cả nước khoảng hơn 100 triệu tấn, trong đó lượng tro, xỉ nhiệt điện được sử dụng làm vật liệu san lấp khoảng 55%, tương đương khoảng 55 triệu tấn.

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng cho biết sẽ tiếp tục theo dõi, nghiên cứu, tổng hợp thông tin từ quá trình triển khai thực tế tại các địa phương để có kế hoạch rà soát các nội dung của Quyết định số 216/QĐ-BXD theo hướng phù hợp nhất.