Lăng mộ Tần Thủy Hoàng - Thông điệp từ quá khứ

Toàn cảnh các pho tượng làm bằng đất nung

Vị vua vĩ đại này đã ghi lại những kỷ lục về quân sự và ngoại giao của mình bằng một series những tấm thẻ gỗ, thẻ tre. Ông đã thành công trong việc phát huy tôn giáo cũng như xây dựng một chế độ cai trị hoàn hảo. Trong số những thành tựu quan trọng khác của vị vua đầu tiên này còn có việc tiêu chuẩn hóa hệ thống các văn bản khác nhau, thống nhất đơn vị đo lường và tiền tệ. Mặc dù có những tiến bộ nhưng Tần Thủy Hoàng vẫn là vị vua chuyên chế trong triều đại cai trị của mình. Lăng mộ Tần Thủy Hoàng và hầm binh mã dũng được xem là kỳ quan thứ 8 của thế giới. Việc xây dựng kéo dài trong 40 năm và khi Tần Thủy Hoàng qua đời, công trình vẫn chưa hoàn tất.

Những bức tượng được chạm khắc sống động như thật

Bên cạnh tượng binh sĩ, các nhà khảo cổ còn tìm thấy bức tượng cởi trần, đóng khố và được gọi là tượng lực sĩ. Cơ bắp và ngực của tượng rất rắn chắc, phần bụng hơi to. Phần thắt lưng của tượng có dây buộc để giữ chiếc khố bên dưới tựa như các võ sĩ sumo Nhật Bản. Bức tượng đã mất phần đầu, nhưng theo ước tính của các nhà nghiên cứu, chiều cao của tượng lực sĩ có thể đạt đến 2m. "Nếu như binh mã dũng dùng để bảo vệ Hoàng đế Tần Thủy Hoàng thì tượng lực sĩ có mục đích giúp mua vui cho nhà vua ở thế giới bên kia". Đó là nhận định của các nhà khoa học.

Bên cạnh tượng lực sĩ, người ta còn tìm thấy các bức tượng của mồng két - một loại chim nước trong khu mộ Tần Thủy Hoàng. Sự hiện diện của chúng có thể khiến cho khu vườn thượng uyển của nhà vua sinh động hơn. Sử ký của Tư Mã Thiên có đề cập đến việc khi lên ngôi, Tần Thủy Hoàng thường xuyên sử dụng cỗ xe tứ mã để chu du nhiều nơi của Trung Quốc. Việc khai quật được những cỗ xe tứ mã bằng kim loại được thiết kế rất công phu đã chứng tỏ những dữ liệu ghi chép của Tư Mã Thiên là có thật.

Cỗ xe tứ mã được được trưng bày cho khách chiêm ngưỡng

Với tư tưởng duy trì quyền lực và cuộc sống vương giả ở thế giới bên kia, Tần Thủy Hoàng đã ra lệnh chôn theo lăng mộ tất cả những gì ông từng sở hữu khi còn sống. Các di vật trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng được trau chuốt rất tinh tế, đường nét y như thật, chứng tỏ tài năng của các nghệ nhân Trung Quốc cổ đại đã đạt đến đỉnh cao. Hoàng đế nhà Tần đã tự trang bị cho cuộc sống kiếp sau của ông một cách chu đáo và tốn kém.

Ngoài những tượng đất nung, tượng đồng mô phỏng còn có rất nhiều châu báu, của cải được chôn cất bên trong lăng mộ. Ông đã tái hiện cuộc sống vương giả nơi suối vàng thông qua khu lăng mộ này. Cùng với việc nghiên cứu binh mã dũng và nhiều di vật khác bên trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng, các nhà khoa học không thể bỏ qua phần quan trọng không kém. Đó là vị trí và những quy tắc về thiên văn, địa lý liên quan đến khu lăng mộ.

Dù đã trải qua rất nhiều năm kể từ lần đầu tiên được phát hiện, nhưng cho đến nay, các nhà khoa học Trung Quốc chỉ khai quật được một phần rất nhỏ trong toàn bộ khu lăng mộ. Theo Sử ký của Tư Mã Thiên, lăng mộ Tần Thủy Hoàng hội đủ các điều kiện của một vương quốc nhỏ, trên có thiên văn, dưới có địa lý. Tần Thủy Hoàng đã ra lệnh dùng thủy ngân tạo nên 100 con sông, trong đó có nhiều sông lớn và biển cả. Sau đó, những người thợ xây dựng dùng thiết bị máy móc làm cho nước sông và biển chảy vào nhau. Đây cũng là cách ngăn cản những ai muốn xâm nhập vào lăng mộ.

Cách đây vài năm, các nhà nghiên cứu đã tiến hành thăm dò lăng mộ Tần Thủy Hoàng bằng những biện pháp khoa học kỹ thuật hiện đại. Họ nhận thấy rằng, trong hầm mộ có những phản ứng hóa học khác thường, chứng tỏ tại đây tồn tại hàm lượng thủy ngân cao hơn nhiều so với khu vực xung quanh. Thực tế này chứng minh rằng, những ghi chép của sử gia Tư Mã Thiên về quy trình xây dựng lăng mộ Tần Thủy Hoàng là hoàn toàn có căn cứ.

Bên trên mộ bao bọc bởi một lớp đất đắp nổi cao 76m, từ Nam đến Bắc dài 350m, từ Tây sang Đông rộng 354m. Trên mặt đất chung quanh lăng còn có hai lớp tường thành, diện tích thành bên ngoài là 2km² có cửa. Giữa hai lớp thành có các giác lâu, cung tẩm, chùa chiền, nhà ở...

Bên dưới mặt đất là địa cung hình chữ nhật, dài 460m từ Nam sang Bắc, rộng 392m từ Tây sang Đông, bốn phía có tường bao bọc. Tường bao cao 27m, dày 4m, bốn phía đều có cửa. Tổng diện tích địa cung là 18 vạn m². Từ trên xuống dưới có ba tầng: trên cùng là ngoại cung, tiếp theo là nội cung và sau cùng là tẩm cung. Diện tích tẩm cung khoảng 2 vạn m². Trong tẩm cung phát hiện nồng độ thủy ngân cao hơn mức bình thường 280 lần.

Ngoài địa cung, gần khu vực có lớp đất bao bọc bên trên phát hiện thấy 300 đường hầm bồi táng (chôn kèm theo xác) với trên 5 vạn cổ vật quan trọng. Bộ Sử kí của sử gia thời Tây Hán - Tư Mã Thiên - thuật lại việc xây lăng mộ Tần Thủy Hoàng như sau: "Khi Thủy Hoàng mới lên ngôi đã sai đào núi Ly Sơn. Đến khi thôn tính được thiên hạ thì dời 70 vạn người trong thiên hạ đến xây lăng mộ, đào ba con suối, ở dưới đổ đồng và đưa quách vào. Đem những đồ quý báu của các cung, của trăm quan xuống cất đầy ở dưới. Lại sai thợ làm máy bắn tên hễ có ai đào đến gần thì bắn ra. Sai lấy thủy ngân làm một trăm con sông, Trường Giang, Hoàng Hà và biển lớn. Các máy móc làm cho nước sông và biển chảy vào nhau. Ở trên có đủ thiên văn, ở dưới có đủ địa lý, lấy đầu cá nhân ngư để thắp đuốc, trù tính thế nào để cháy lâu không tắt."

Khu vực đã và đang được khai quật

Sau khi chôn cất xong, có người nói: "Những người thợ làm máy và cất giấu đều biết chỗ cất giấu, thế nào họ cũng tiết lộ việc lớn". Cho nên sau khi cất giấu xong, Tần Nhị Thế (con trai Tần Thủy Hoàng) sai đóng đường hầm đi đến huyệt và cửa ngoài hầm. Những người thợ và người cất giấu không làm sao thoát ra được. Rồi sai trồng cây, trồng cỏ lên trên ngụy trang thành cái núi. Điều thú vị là những thợ xây dựng tuyệt vời này đã sắp xếp rất ngăn nắp các buồng an táng sau khi vị vua này lên ngôi năm 246 trước công nguyên khi mới 13 tuổi. Theo sau những tài liệu về đặc điểm cá nhân của mình, Tần Thủy Hoàng mong muốn có một công thức hoàn hảo để giúp ông có thể duy trì đế chế cai trị linh thiêng của mình. Tuy nhiên, công trình này phải mất 36 năm mới được hoàn thành (năm 210 trước Công nguyên).

Canh giữ giấc ngủ ngàn thu của Tần Thủy Hoàng

Việc khám phá ra kho tàng bảo cổ này diễn ra năm 1974 khi một nhóm các nông dân Trung Quốc cố gắng khoan một nguồn nước. Điều gây nên ấn tượng mạnh mẽ của nó là kích thước vô cùng lớn và những tác phẩm nghệ thuật độc đáo được lưu giữ trong đó. Nó bao gồm 8.000 quân nhân được thực hiện bằng đất nung với kích thước như người thật và cả một đội quân ngựa. Bởi vì mỗi bức tượng là một cá thể riêng biệt nên chúng được xây dựng với loại đất sét nung với bề dày khoảng 8cm.

Bạn có thể phân biệt từng người lính, những con ngựa, vũ khí và cả trang phục trong vẻ độc đáo riêng của nó. Các chiến binh được đặt theo cấp bậc mà họ nắm giữ trong thời gian đó. Sự khác nhau của 8.000 chiến binh này được đặt trong 3 gian phòng tách biệt. Căn phòng đầu tiên và lớn nhất là hầu hết những người đang hoạt động tích cực. Căn phòng thứ hai là nơi dự trữ trong khi căn phòng thứ 3 nhỏ hơn có 68 chỉ huy ưu tú. Tất cả binh lính đều quay mặt về hướng Đông để bảo vệ sau khi Tần Thủy Hoàng qua đời từ những cuộc tấn công của đối phương có thể đến từ hướng đó.

Bí ẩn về những căn phòng với những tượng đất trên thực tế chỉ chiếm 1% diện tích của toàn lăng mộ. Phần trung tâm với chiều cao gần 30 mét xây dựng bên dưới một kim tự tháp bằng đất nung vẫn chưa hề được khai quật. Theo các tài liệu sử học Trung Quốc và những truyền thuyết được lưu truyền rộng rãi, nó giống như một phần của bản đồ thành phố với những bức tường, cung điện, nghĩa trang tức là có thể phục vụ Tần Thủy Hoàng khi ông sang thế giới bên kia. Các con sông và dòng nước được làm từ thủy ngân trong khi bầu trời được thiết kế với những chòm sao làm từ ngọc trai.

Nét tinh xảo của nghệ thuật chạm khắc

Cung điện ngầm này được cho là một cấu trúc phức hợp hùng vĩ nhất với những tiện ích xa hoa. Nó có thể là địa điểm chôn cất của những kho báu: đá quý, vàng bạc và nhiều kim loại quý khác. Cấu trúc phức tạp của nó được trang bị cả hệ thống chống thấm trong diện tích gần 7km² đã lấy đi sinh mạng của khoảng 700.000 tù nhân chiến tranh và những nô lệ. Sau khi công trình hoàn thành họ đều bị thủ tiêu để đảm bảo bí mật của lăng mộ. Để đảm bảo cuộc sống thứ hai hoa lệ như cuộc sống khi ông còn sống, những mỹ nhân của ông cũng được chôn theo cùng với lăng mộ. Mặc dù việc mở cửa cho khách du lịch đã được thực hiện nhưng người ta cũng chưa biết đến khi nào toàn bộ bí ẩn của lăng mộ này mới được hé lộ hoàn toàn.