Quảng Ninh "chật vật" giải bài toán chung cư cũ

Thực tế khảo sát cho thấy, tình trạng xuống cấp chung cư cũ tập trung chủ yếu tại hai đô thị lớn của tỉnh Quảng Ninh là TP Hạ Long và TP Cẩm Phả với các chung cư thuộc cấp D (mức độ nguy hiểm cao nhất).

Chung cư 2 tầng phường Cẩm Thủy (TP Cẩm Phả) là khu chung cư cấp D, sẽ được xây mới trong giai đoạn 2024-2025. Ảnh: Minh Hà

Bài toán cấp bách

Tại TP Cẩm Phả, thống kê cho thấy có 20 nhà chung cư cũ cao 2-5 tầng xây dựng trước năm 1994 (chưa kể các chung cư do ngành than quản lý). Đáng chú ý, 18/20 nhà đã được UBND thành phố thanh lý cho người dân và hiện đều có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng. Kết quả kiểm định năm 2020 của Sở Xây dựng chỉ ra rằng có tới 15 nhà chung cư cấp C và 5 nhà ở cấp D. Điển hình là 5 nhà 2 tầng tại phường Cẩm Thủy với 151 căn hộ và 401 nhân khẩu sinh sống trên khu đất rộng 7.021m2.

Trên địa bàn TP Hạ Long hiện có 6 chung cư cấp D bao gồm: Nhà 2 tầng mỏ than Hà Tu (phường Hà Tu), chung cư 4 tầng sau Trường THPT Hòn Gai (phường Hồng Hải), chung cư 5 tầng Bạch Long, chung cư 5 tầng Lán Bè, lô A và lô C khu tập thể Bệnh viện Đa khoa tỉnh (phường Bạch Đằng).

Các chung cư này được xây dựng từ giai đoạn 1970 - 1980, khi đó điều kiện kinh tế còn khó khăn, công nghệ xây dựng chưa phát triển nên các khu chung cư này hiện đã xuống cấp nghiêm trọng. Sở Xây dựng thông báo kết luận kiểm định chất lượng 6 công trình trên đều thuộc nguy hiểm cấp D.

Theo một số hộ dân sinh sống gần khu vực các khu chung cư này cho biết, các khu chung cư đã xuống cấp nghiêm trọng. Thi thoảng gạch cầu thang rơi, tiềm ẩn nguy hiểm lớn. Chị Ngọc Anh, sống tại tầng 1 của chung cư 4 tầng sau Trường THPT Hòn Gai cho biết, chưa đầy 1 năm sau khi căn hộ của gia đình được sửa chữa lại, trần và tường nhà đã xuống cấp, ẩm mốc, ảnh hưởng tới sinh hoạt. Hiện người dân ở đây đã di chuyển ra ngoài ở rất nhiều, chỉ còn một số căn đang có người thuê.

Những tín hiệu tích cực

Sau gần 8 năm triển khai Kế hoạch số 4500/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Ninh về cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, những tín hiệu tích cực ban đầu đã xuất hiện. Nhiều dự án cải tạo, xây mới theo hình thức xã hội hóa đã được hình thành, một số chung cư cũ nguy hiểm cấp D đã được cưỡng chế di dời, phá dỡ. Việc cải tạo các chung cư do ngành than quản lý cũng được chú trọng.

TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh hiện có 6 chung cư trong nhóm nguy hiểm cấp độ D.

Để chủ động ứng phó với tình huống khẩn cấp và đảm bảo tái định cư lâu dài cho người dân, TP Cẩm Phả đã xây dựng 5 vị trí tạm cư với tổng số 119 phòng. Đồng thời, thành phố đang triển khai các thủ tục khảo sát, lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 khu dân cư đô thị tại khu vực chung cư cấp D khu Tân Lập 6, Tân Lập 7 phường Cẩm Thủy, hướng tới mục tiêu tái định cư tại chỗ.

Không đứng ngoài cuộc, TP Hạ Long cũng đã phá dỡ 11 lô chung cư cũ xuống cấp mở đường cho 4 lô nhà chung cư 3 tầng tại phường Bạch Đằng (dự án của Công ty CP Đầu tư và khách sạn Myway Hạ Long) và 2 lô chung cư 5 tầng tại phường Trần Hưng Đạo.

Bên cạnh đó, trong những ngày đầu năm 2025, TP Hạ Long đã chính thức khởi động Dự án cải tạo, xây dựng lại khu chung cư cũ lô 6, 7, 8 phường Trần Hưng Đạo. Với vị trí đắc địa và thiết kế hiện đại, dự án được kỳ vọng sẽ mang đến một diện mạo mới cho khu vực trung tâm thành phố. Mục tiêu không chỉ dừng lại ở việc xây dựng lại các chung cư cũ và bố trí tái định cư tại chỗ mà còn nâng cấp toàn bộ hệ thống hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật, góp phần chỉnh trang đô thị và phát triển TP Hạ Long theo hướng văn minh, hiện đại.

Theo quy hoạch, khu chung cư mới sẽ bao gồm 3 tòa tháp, đáp ứng nhu cầu ở cho khoảng 1.800 người cùng với các tiện ích đồng bộ, hiện đại. Tổng vốn đầu tư dự kiến lên đến trên 1.783 tỷ đồng, do liên danh Công ty CP IGGHALONG và Công ty CP Tư vấn đầu tư tài chính Toàn Cầu làm chủ đầu tư. Dự kiến, phần móng sẽ hoàn thành trong quý III/2025 và nhà tái định cư sẽ được bàn giao vào quý III và quý IV/2027.

Theo ông Phạm Ngọc Long - Phó Trưởng Phòng Kinh tế - hạ tầng - đô thị TP Hạ Long, trong số 6 chung cư cấp D hiện có, 3 chung cư không đáp ứng được yêu cầu về hạ tầng kỹ thuật để đấu nối và quỹ đất hạn hẹp khiến các nhà đầu tư không mấy mặn mà. Thành phố đã quyết định chuyển đổi công năng thành bãi đỗ xe, cây xanh tại các chung cư Bạch Long, Hồng Hải và chung cư 2 tầng phường Hà Tu. Đối với 3 chung cư còn lại (A, C và Lán Bè), thành phố đang tích cực nghiên cứu, kêu gọi các nhà đầu tư có tiềm năng để thực hiện cải tạo, xây dựng lại một cách đồng bộ, đáp ứng yêu cầu về cảnh quan và chất lượng sống.

Mặc dù, Quảng Ninh đã sớm nhận diện vấn đề và triển khai nhiều giải pháp, song tiến độ cải tạo, xây mới chung cư cũ vẫn còn chậm. Trên địa bàn TP Hạ Long và TP Cẩm Phả vẫn còn tồn tại không ít chung cư cũ, đặc biệt là các chung cư cấp D. Cuộc "cách mạng" tái thiết chung cư cũ tại Quảng Ninh đang ở những bước khởi đầu. Để thực sự tạo ra một "cuộc cách mạng" đòi hỏi sự đồng bộ và quyết tâm cao hơn nữa từ tất cả các bên liên quan.