Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước lên tiếng chuyện “ế” tiền

Tăng trưởng tín dụng mới đạt 4,2%

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra chiều tối 4/7, Phó Thống Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú lý giải về nguyên nhân tăng trưởng tín dụng chậm trong khi ngân hàng đã hạ lãi suất.

Theo ông Tú, từ đầu năm đến nay NHNN đã hạ lãi suất điều hành 4 lần từ 0,5%-2%, năm ngoái tăng hai lần. Từ đó, các ngân hàng thương mại với số liệu tính đến hết tháng 6/2023, lãi suất huy động bình quân giảm từ 0,7-0,8%, lãi suất cho vay bình quân đã giảm từ 1-1,2%.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú. Ảnh: VGP

Đối với lãi suất điều hành của NHNN, hiện nay cho vay theo nghiệp vụ thị trường mở chỉ có 4%, cho vay OMO hoặc cho vay để bù đắp thiếu hụt trong tính toán tạm thời của các ngân hàng thương mại, cho vay qua đêm chỉ 5%. Hai khoản cho vay này hầu như các ngân hàng thương mại thông thường đang thừa thanh khoản, không mặn mà với khoản cho vay của NHNN vì đây là khoản cho vay cuối cùng khi các ngân hàng thương mại cần để hưởng nguồn của NHNN.

Việc cho vay thông qua thị trường liên ngân hàng - qua đêm chỉ có 0,4 đến 1%, rất thấp; cho vay một tuần từ 0,8 đến 1,5%; một tháng từ 3 đến 3,2%…

“Mức cho vay giữa các ngân hàng với nhau qua thị trường liên ngân hàng cũng rất thấp. Nhìn chung lãi suất đang giảm tích cực kể cả lãi suất điều hành cũng như lãi suất cho vay”, ông Tú nhấn mạnh.

Về dư nợ theo điều hành tín dụng, ông Tú cho biết, ngay từ đầu năm xác định tỷ lệ tăng trưởng tín dụng từ 14 - 15%, góp phần tăng trưởng kinh tế 6,5% và kiểm soát lạm phát trong vòng 4,5%.

Tuy nhiên đến thời điểm hiện nay tăng trưởng tín dụng mới đạt 4,2%, số tuyệt đối là hơn 12,4 triệu tỷ đồng. Trong khi đó, huy động vào khoảng 4,16%, tương ứng tiền gửi huy động gần 12,7 triệu tỷ đồng. “Hạn mức tín dụng cả năm đã giao 11% nhưng đến nay mới đạt 4,2%, cho thấy dư địa còn rất nhiều để các ngân hàng cho vay”, Phó thống đốc cho biết.

Theo ông Tú, thanh khoản của các ngân hàng thương mại đang thừa nếu nhưng nói “ế” tiền cũng không hẳn, mà là tốc độ tín dụng đang tăng trưởng chậm lại. Một số nước tăng trưởng tín dụng còn âm, dù Việt Nam hạ lãi suất lẽ ra tín dụng phải tăng, nhưng thực tế có câu chuyện tăng tín dụng chậm trong khi lãi suất giảm nhanh.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa khó tiếp cận tín dụng

Lý giải về nguyên nhân tăng trưởng tín dụng chậm, theo ông Tú tình hình nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn, cầu đầu tư và cầu tiêu dùng đang thấp.

Bên cạnh đó, sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp khó khăn, tồn kho nhiều, nhiều doanh nghiệp khó có đơn hàng, xuất khẩu cũng có những khó khăn nhất định. Thị trường bất động sản chưa sôi động lại, nhiều dự án chưa triển khai được, kể cả những dự án bất động sản thương mại và dự án nhà ở xã hội chưa được triển khai nhiều dù NHNN tạo điều kiện về tín dụng cho lĩnh vực bất động sản, sẵn sàng đẩy mạnh những lĩnh vực tỷ lệ rủi ro thấp.

Cuối cùng, những doanh nghiệp nhỏ và vừa đang khó tiếp cận tín dụng. Trước đây doanh nghiệp khó về năng lực tài chính để đảm bảo vay phải có khả năng trả nợ, đến nay càng khó hơn. Vấn đề này, Chính phủ, các bộ, ngành, các hiệp hội, các doanh nghiệp nhỏ và vừa, ngành ngân hàng đang tháo gỡ.

Ông Đào Minh Tú cũng nêu thực tế, hiện nay có nhiều doanh nghiệp muốn vay nhưng không chứng minh được có thể trả nợ được không, trong khi nguyên tắc tối thiểu ngân hàng cho vay phải thu được nợ. Ngược lại, có doanh nghiệp, ngân hàng mời chào vay nhưng lại chưa có nhu cầu vay.

Đây là những nguyên nhân trực tiếp tạo ra những “khác thường” so với những năm trước khi lãi suất giảm mà tín dụng chưa tăng được nhanh.

Theo ông Tú, thời gian tới, ngành ngân hàng đặt ra yêu cầu mục tiêu quản lý tốt hơn, tập trung hơn nữa cho mục tiêu giảm lãi suất để tạo điều kiện cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, tăng cường cải cách thủ tục hành chính. Vừa qua, NHNN đã sửa Thông 39 và 06, qua đó tháo gỡ rất nhiều nội dung, đặc biệt ứng dụng công nghệ số nên đã tạo điều kiện cho cả doanh nghiệp và ngân hàng tiếp cận tín dụng nhanh hơn, thuận lợi hơn.

Tiếp tục xem xét các đối tượng, lĩnh vực để cùng với các bộ, ngành có những chính sách đồng bộ. Chính sách giãn, hoãn, tái cơ cấu các khoản nợ sẽ tiếp tục được tăng cường cũng như chỉ đạo các ngân hàng thương mại, các hiệp hội quan tâm triển khai tốt. Đây là những chính sách rất trực tiếp hỗ trợ cho doanh nghiệp, tháo gỡ cho doanh nghiệp hiện nay.