Ông Trump để ngỏ khả năng cứng rắn hơn với hiệp định thương mại nếu chính sách thuế quan thất bại

Tòa phúc thẩm Mỹ cho rằng thuế quan trong cuộc chiến thương mại của ông Trump không hợp pháp, đặt ra thách thức với chiến lược “Nước Mỹ trên hết”.

“Đây là một tình trạng khẩn cấp kinh tế”, ông Trump nói trên chương trình phát thanh của bình luận viên Scott Jennings (CNN). “Nếu chúng ta thua vụ này, dư chấn sẽ lớn chưa từng thấy”, ông nói.

Nguy cơ “xé” các thỏa thuận thương mại

Phát biểu với báo chí trước cuộc gặp Tổng thống Ba Lan Karol Nawrocki hôm 3/9, ông Trump nhấn mạnh Mỹ có thể phải “hủy bỏ” hàng loạt thỏa thuận thương mại đã ký với Liên minh châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc nếu Tòa án Tối cao không đứng về phía ông.

“Nếu thua kiện, đất nước chúng ta sẽ chịu tổn thất vô cùng lớn”, ông nói.

Phán quyết hôm 30/8 của Tòa phúc thẩm Liên bang đã khẳng định lại ý kiến trước đó của Tòa Thương mại Quốc tế, cho rằng ông Trump vượt quá thẩm quyền khi sử dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp (1977) để áp mức thuế cao trên diện rộng. Tuy vậy, các mức thuế vẫn tạm thời được giữ nguyên trong lúc chờ tiến trình kháng cáo.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent bày tỏ tin tưởng rằng Tòa án Tối cao sẽ ủng hộ quan điểm của ông Trump, song tiết lộ chính quyền cũng đang chuẩn bị “Kế hoạch B” phòng trường hợp thất bại.

Ấn Độ hứng chịu mức thuế 50%

Một tuần trước, Mỹ đã tăng gấp đôi thuế nhập khẩu với Ấn Độ lên 50% nhằm đáp trả việc New Delhi tiếp tục mua dầu từ Nga. Khi được hỏi liệu có cân nhắc hạ mức thuế này, ông Trump trả lời dứt khoát: “Không”.

Ông nhiều lần nói rằng quan hệ thương mại Mỹ - Ấn mất cân bằng trong nhiều thập kỷ, cho rằng New Delhi áp mức thuế “gần như cao nhất thế giới” đối với hàng hóa Mỹ.

Canada, châu Âu và các nước khác

Canada hiện đang đàm phán với Mỹ sau khi nhiều ngành trọng điểm như thép, nhôm và ô tô chịu ảnh hưởng nặng nề bởi mức thuế 50%. Dù một số mặt hàng được miễn trừ theo thỏa thuận USMCA, mức thuế trung bình vẫn bị coi là gánh nặng.

Tại châu Âu, ngành hóa chất – một trong bốn lĩnh vực xuất khẩu lớn nhất – tiếp tục lao đao khi thuế nhập khẩu từ Mỹ ở mức ít nhất 15%, đẩy nhiều doanh nghiệp vào cảnh cắt giảm sản xuất và nhân công.

Trong khi đó, các tập đoàn Mỹ như Campbell’s cũng dự báo doanh thu và lợi nhuận sụt giảm vì chi phí xuất khẩu sang các thị trường bị áp thuế ngày càng tăng.

Nhật Bản đồng ý mua thêm gạo Mỹ nhưng kiên quyết giữ thuế nông sản

Theo Bloomberg, Tokyo sẽ đáp ứng yêu cầu của Washington về việc gia tăng mua gạo Mỹ, song chỉ trong khuôn khổ hạn ngạch nhập khẩu miễn thuế đã có và không có kế hoạch hạ thuế đối với các mặt hàng nông sản.

Một cánh đồng lúa chín sẵn sàng thu hoạch ở bang Mississippi, Mỹ. Ảnh: Getty Images

Ông Ryosei Akazawa, Trưởng đoàn đàm phán thương mại hàng đầu của Nhật Bản, hôm 2/9 đã bác bỏ thông tin từ Nikkei tuần trước cho rằng Mỹ muốn đưa điều khoản cắt giảm thuế nông sản vào một sắc lệnh hành pháp về thuế quan, đồng thời thúc ép Tokyo mở rộng nhập khẩu gạo Mỹ.

“Thỏa thuận không bao gồm việc giảm thuế nông sản”, ông Akazawa nhấn mạnh, đồng thời khẳng định: “Tôi chưa từng tiến hành bất kỳ cuộc đàm phán nào đánh đổi lợi ích nông nghiệp và điều đó hoàn toàn không thay đổi”, ông nói.

Tuyên bố này được đưa ra sau khi Nhật Bản và Mỹ đạt thỏa thuận thương mại song phương ngày 22/7. Trong đó, Tokyo cam kết tiếp tục duy trì cơ chế hạn ngạch nhập khẩu gạo miễn thuế, thay vì mở rộng thị phần bằng cách cắt giảm thuế nhập khẩu vốn bảo hộ mạnh mẽ ngành nông nghiệp trong nước.

Nông nghiệp từ lâu được xem là lĩnh vực nhạy cảm trong chính sách thương mại Nhật Bản. Tokyo vẫn kiên quyết giữ mức thuế cao với gạo và nhiều nông sản chủ lực, nhằm bảo vệ hàng triệu nông hộ, bất chấp áp lực ngày càng tăng từ phía Mỹ.

Nhà cung ứng máy pha cà phê cho Starbucks ở Thụy Sĩ lao đao vì thuế quan của Trump

Từng khởi đầu là một doanh nghiệp gia đình nhỏ, Thermoplan – nhà sản xuất máy pha cà phê tự động của Thụy Sĩ – đã vươn lên trở thành đối tác cung ứng quan trọng cho chuỗi cà phê Starbucks từ cuối thập niên 1990, mang lại hơn 500 việc làm cho ngôi làng ven hồ Lucerne.

Nhưng tương lai của công ty nay đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Ngày 27/8, phóng viên Reuters ghi nhận hình ảnh trụ sở Thermoplan tại Weggis, bang Lucerne, với logo nổi bật trên tòa nhà. Hiện, doanh nghiệp này đang phải gánh mức thuế 39% đối với hàng hóa Thụy Sĩ xuất khẩu vào Mỹ, cùng với thuế bổ sung áp lên kim loại công nghiệp, khiến lợi nhuận bị bào mòn nặng nề.

Ông Adrian Steiner, Giám đốc điều hành Thermoplan, cho biết các khoản thuế này đang khiến công ty thiệt hại khoảng 200.000 franc Thụy Sĩ (tương đương 250.000 USD) mỗi tuần. “Chúng tôi đang chảy máu. Rõ ràng đây là một mô hình kinh doanh thua lỗ và chúng tôi không đủ biên lợi nhuận để bù đắp”, ông nói.

Để ứng phó, Thermoplan đang xúc tiến kế hoạch chuyển một phần sản xuất sang Đức nhằm hưởng lợi từ mức thuế thấp hơn của Liên minh châu Âu. Đồng thời, công ty cũng cân nhắc di dời một số việc làm sang Mỹ để duy trì năng lực cạnh tranh ngay tại thị trường chủ lực này.

Câu chuyện của Thermoplan cho thấy tác động lan rộng của chính sách thuế quan Mỹ không chỉ dừng ở các nền kinh tế lớn, mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến những cộng đồng nhỏ vốn phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thế giới tái định hình trước thuế quan

Ở chiều ngược lại, Trung Quốc tận dụng bối cảnh để tăng cường kết nối thương mại với Nga và Ấn Độ. Chủ tịch Tập Cận Bình gần đây cùng xuất hiện với Tổng thống Putin và Thủ tướng Modi tại một hội nghị ở Thiên Tân, thể hiện nỗ lực thúc đẩy hợp tác trong khu vực.

Theo giới phân tích, nếu Tòa án Tối cao đưa ra phán quyết bất lợi cho ông Trump, Washington có thể đối mặt với áp lực phải điều chỉnh hoặc hủy bỏ nhiều thỏa thuận thương mại, từ đó làm gia tăng những biến động khó lường trong kinh tế toàn cầu.