Nhìn lương mà nghĩ đến nhà

Giá nhà cao hay thu nhập thấp?

Ngày 5/3/2018, VietnamWorks, cổng thông tin việc làm trực tuyến (thuộc tập đoàn Navigos Group), công bố "Báo cáo lương toàn năm 2017", dựa theo phân tích số liệu từ ngày 1/1/2017 đến 31/12/2017.

Theo đó, TP.HCM hiện dẫn đầu cả nước về mức lương trung bình mỗi tháng đạt gần 10,4 triệu đồng, tương đương 124 triệu đồng/người lao động/năm. Con số đó cao hơn khoảng 38% mức trung bình của cả nước.

Đà Nẵng xếp ở vị trí thứ 2 với mức lương trung bình hơn 10,2 triệu đồng/người/tháng. Bình Dương và Bắc Ninh xếp ở vị trí tiếp theo với mức lương 10,1 triệu/tháng và 9,5 triệu/tháng.

Trong khi đó, Hà Nội ghi nhận mức lương bình quân chỉ 9,3 triệu/người/tháng.

Mặc dù, những con số nêu trên cho thấy sự khả quan hơn so với các năm trước, nhưng nó cũng khiến không ít người chạnh lòng. Đặc biệt, là những người dân lao động nhập cư tại các thành phố lớn như TP.HCM hay Hà Nội.

Chỉ tính riêng tại TP.HCM, số lượng người nhập cư lên đến hàng triệu và phần lớn trong số đó chưa có nhà, phải đi ở thuê trong các khu trọ. Tuy nhiên, với mức thu nhập hiện tại thì viễn cảnh có nhà của nhóm đối tượng này còn khó hơn “voi chui lỗ kim” bới giá nhà thực tế là quá cao.

Trong khi số lượng các dự án nhà ở xã hội quá ít ỏi, đối tượng được mua hạn chế, các dự án nhà ở thương mại giá rẻ được người dân trong đợi. Tuy nhiên, “giá rẻ” tại các dự án này cũng không dưới 1 tỷ/căn. Số lượng những dự án có mức giá trên dưới 1 tỷ hiện cũng khan hiếm.

Ông Lê Hoàng Châu, chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA) từng cho biết, giá nhà tại Việt Nam cao hơn mức thu nhập bình quân 20 lần so với thu nhập bình quân xã hội. Ở các nước, người dân thường mất khoảng 5 – 7 năm thu nhập để mua nhà thì con số này ở Việt Nam là 20 năm.

Thậm chí, trong một nội dung được Savills công bố năm 2017, cho thấy khả năng chi trả căn hộ của người dân Việt Nam thấp nhất so với các nước trong cùng khu vực. Cụ thể, giá nhà ở Việt Nam đang cao gấp 25 thu nhập trung bình của người dân.

Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho rằng, giá nhà ở tại Việt Nam không cao, ngược lại mức thu nhập của người dân hiện còn quá thấp.

Ông Nguyễn Trần Nam - Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng từng cho biết, đừng kêu giá nhà Việt Nam cao mà chẳng qua là do lương người lao động quá thấp. Tôi không thấy thống kê nào cho thấy Việt Nam nằm trong TOP 20 nước có giá nhà cao nhất thế giới.

Bế tắc nhà giá rẻ?

Để đáp ứng chỗ ở cho tầng lớp thu nhập thấp tại các đô thị, hàng loạt chính sách phát triển về nhà ở giá rẻ được mổ xẻ. Trong có, câu chuyện nên hay không phát triển căn nhà 25m2 được dư luận quan tâm hơn cả.

Trong công văn 2502/BXD-QLN ký ngày 23/10/2017, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho rằng TP.HCM có thể áp dụng tạm thời tiêu chuẩn diện tích tối thiểu không nhỏ hơn 25 m2 đối với căn hộ thương mại (tương đương quy định hiện hành về diện tích tối thiểu đối với căn hộ chung cư nhà ở xã hội).

Theo Bộ Xây dựng, việc đề xuất quy định căn hộ chung cư có diện tích tối thiểu là 25m2 là có cơ sở pháp lý, khoa học và thực tiễn. Bởi theo kết quả điều tra về dân số và nhà ở, có khoảng 4,8% hộ gia đình tại khu vực đô thị có diện tích nhà ở tối thiểu dưới 5m2/người.

Trong khi đó, chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã đề ra mục tiêu nâng diện tích nhà ở tối thiểu lên 6m2 sàn/người vào năm 2015 và lên 8m2 sàn/người đến năm 2020. Vì thế, quy định căn hộ có diện tích tối thiểu là 25m2 (1-3 người ở) là hợp lý và phù hợp với nhu cầu, đặc biệt là những người có thu nhập thấp tại đô thị và người lao động tại các khu công nghiệp.

Mặt khác, hiện căn hộ chung cư nhà ở xã hội có diện tích tối thiểu là 25m2. Nên việc căn hộ thương mại được xây dựng với diện tích tối thiểu 25m2 cũng là một giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở giá thấp cho những người gặp khó khăn về nhà ở.

Như vậy, văn bản này của Bộ Xây dựng đã hé mở nhiều cơ hội cho dòng sản phẩm căn hộ 25m2.

Tuy nhiên, TP.HCM sau đó đã lên tiếng phản đối phát triển nhà ở có diện tích 25m2. Lý do là căn hộ thương mại có diện tích nhỏ (dưới 45m2) sẽ đẩy nhanh quá trình đô thị hóa, tăng dân số cơ học gây áp lực lên hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật – xã hội và có thể hình thành các khu “ổ chuột” trên cao.

Ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó chủ tịch Hiệp hội bất động sản VnREA, nguyên Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho rằng: “Ổ chuột hay không ổ chuột nằm ở chất lượng sống của người dân trong chung cư đó. Hiện nay, cuộc sống rất khác và phong cách sống tối giản kiểu Nhật không cần quá nhiều đồ cũng gia tăng. Chính vì thế, căn hộ 25m2 chưa hẳn đã là nhỏ”.

Tiến sĩ Đinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế thì cho rằng, nhu cầu về căn hộ có diện tích nhỏ (dưới 45m2) phục vụ đối tượng có thu nhập thấp, độc thân, hộ gia đình trẻ 2 - 3 người tại các khu đô thị lớn, các khu công nghiệp là tương đối nhiều.

Tiến sĩ Hiển nhận định, vấn đề quan trọng không nằm ở diện tích căn hộ bao nhiêu mà là câu chuyện quy hoạch. Tại các thành phố đều có quy hoạch rõ ràng, chỉ tiêu dân số cũng được quy định cụ thể. Một dự án cũng không thể chỉ toàn căn hộ 25m2 mà có tỷ lệ cân đối. Nếu việc thực hiện quy hoạch diễn ra nghiêm túc thì cho dù là căn hộ 10m2 cũng không thể nào ảnh hưởng đến hạ tầng, hay lo sợ khu ổ chuột.