Năm 2011: Vàng rất giá trị hay mất giá trị?

Thị trường vàng nhiều bất ổn

Theo Phó chủ tịch UB Giám sát Tài chính Quốc gia Lê Xuân Nghĩa, thị trường vàng nước ta hiện nay còn rất nhiều vấn đề: giá vàng trong nước thường cao hơn giá vàng thế giới; lúc nào có quota nhập khẩu thì giá giảm, không có thì giá tăng... Hiện Chính phủ không có cách nào ngoài việc cấp quota nhập khẩu vàng mỗi lúc giá vàng trong nước leo thang. Ngoài ra, nhập lậu vàng cũng là nguyên nhân dẫn tới sự căng thẳng của thị trường ngoại hối. Năm 2010, số dư ngoại tệ cả nước là 4 tỷ USD nhưng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không thu về được số ngoại tệ này. Ngược lại, NHNN còn phải chi ra 8,8 tỷ USD để giữ tỷ giá hối đoái. Có nghĩa, sai số của cán cân thanh toán quốc tế lên tới 12,8 tỷ USD. “Theo phân tích của chúng tôi, phần lớn con số này được sử dụng để nhập lậu vàng vì giá vàng Việt Nam và thế giới luôn chênh lệch nhau khá lớn”, ông Nghĩa nói.

Sự chênh lệch giá vàng trong và ngoài nước cũng khiến tình trạng đầu cơ vàng càng tăng và có thể khiến tập đoàn vàng lớn có cơ hội lũng đoạn thị trường. Ông Nghĩa cũng cho biết, hiện có những tập đoàn có thể sở hữu hàng chục tấn vàng, sẵn sàng đầu cơ vàng vật chất và lũng đoạn vàng vật chất một cách nghiêm trọng.

Bổ sung cho những bất ổn trên thị trường vàng, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ Võ Trí Thành phân tích: “Có một mâu thuẫn lớn là muốn bình ổn thị trường vàng thì phải cho nhập khẩu, thế nhưng việc nhập khẩu vàng lại tạo vòng xoáy vàng hóa làm bất ổn kinh tế vĩ mô. Cụ thể, trong lúc đang thiếu USD lại phải chuyển USD ra nước ngoài nên càng gây áp lực lên tỷ giá. Mặt khác, nhập khẩu vàng trong một chừng mực nhất định tạo tâm lý vàng hóa và đô la hóa lại làm khó vĩ mô”.

Dẫn nguồn của Hội đồng Vàng thế giới, ông Nghĩa cho biết, kể từ năm 1993 đến quý III.2010, tích trữ vàng của Việt Nam lên tới 1072,1 tấn, tương đương 47 tỷ USD (căn cứ vào hóa đơn, chứng từ về hoạt động mua bán vàng của người Việt Nam trên thị trường nước ngoài). Nếu số liệu này chính xác, thì Việt Nam sẽ nằm trong 5 quốc gia có vàng nhiều nhất thế giới. Và ý kiến một số chuyên gia Hội đồng vàng thế giới nói rằng giá vàng Việt Nam biến động có thể khiến giá vàng thế giới biến động là có cơ sở. “Số vàng này chủ yếu ở trong dân”, ông Nghĩa nói.

Vậy thì, làm thế nào để huy động được vàng trong dân cư vào quá trình đầu tư, tạo thành nguồn lực tham gia bảo vệ cán cân thanh toán quốc tế? Theo ông Võ Trí Thành, đây là vấn đề không hề đơn giản. Vì nếu huy động bằng vàng phải để ngân hàng thương mại thực hiện, hoặc phát hành trái phiếu bằng vàng thì cuối kỳ phải trả lãi bằng vàng e dẫn đến tâm lý vàng hóa.

Nên lập lại sàn vàng

Trước những bất cập trên, ông Lê Xuân Nghĩa cho rằng, Chính phủ nên lập lại sàn giao dịch vàng, nhưng không phải sàn vàng lẻ tẻ như trước mà là sàn giao dịch vàng lớn tầm cỡ quốc gia. Theo đó, có thể có một sàn ở Hà Nội, một sàn ở TP Hồ Chí Minh và được quản lý bởi công ty TNHH một thành viên trực thuộc NHNN. Hai sàn vàng này sẽ được thực hiện các cơ chế, nghiệp vụ giao dịch như một sàn vàng quốc tế, có thể buôn bán vàng qua tài khoản, vàng chứng chỉ, vàng vật chất... Lý giải về đề xuất này, ông Nghĩa cho biết là để tránh tình trạng lệ thuộc vào buôn bán vàng vật chất, tránh tình trạng doanh nghiệp, cá nhân trong nước muốn mua vàng bán phải bỏ 100% vốn như hiện tại. Đồng thời, việc lập sàn vàng như nói ở trên sẽ tạo sự liên thông giữa thị trường vàng trong và ngoài nước, hạn chế đầu cơ lũng đoạn thị trường, giúp Chính phủ quản lý thị trường vàng một cách ổn định, nhằm tạo môi trường kinh doanh sòng phẳng, bình đẳng và minh bạch.

Trả lời câu hỏi của báo chí về một số ý kiến quan ngại kinh doanh vàng qua tài khoản như đánh bạc, buôn bán vàng ảo…, ông Nghĩa cho rằng quan điểm này là không đúng vì các nước quản lý thị trường vàng rất chặt chẽ. Ông đơn cử: nước Mỹ từ năm 1933 – 1984 cấm dân chúng sở hữu, tích trữ vàng miếng; từ 1984 đến nay, ai mua bán vàng miếng từ 10.000 USD trở lên phải khai báo với cơ quan quản lý.

Rất giá trị hay mất giá trị?

Vừa qua, các dự báo giá vàng năm 2011 của các tổ chức quốc tế rất khác nhau. UBS – ngân hàng giao dịch ngoại hối lớn thứ 2 thế giới dự báo giá vàng trung bình năms 2011 là 1550 USD/ounce. Như vậy, năm tới vàng sẽ rất có giá trị. Cơ sở của các dự báo trên là gói nới lỏng tiền tệ 600 tỷ USD của Mỹ vừa qua sẽ đẩy giá hàng hóa tăng cao và USD sẽ giảm giá từ 10 đến 15% trong năm 2011, cung cấp một hỗ trợ cơ bản đẩy giá vàng. Một số ý kiến dự báo giá vàng tăng vì cho rằng đồng USD sẽ dần mất giá. Tuy nhiên, theo ông Nghĩa, các dự báo giá vàng lạc quan có yếu tốë rất quan trọng là Trung Quốc sẽ nâng dần số ngoại tệ dự trữ bằng vàng. Hiện quốc gia này có dự trữ ngoại tệ lên đến 2.600 tỷ USD nhưng vàng mới chiếm 1,7%. Nếu đúng như tuyên bố, Trung Quốc sẽ nâng dần dự trữ vàng trong tổng số ngoại tệ lên 10% (tương đương khoảng 260 tỷ USD tức mua vào khoảng 6000 tấn vàng) thì giá vàng thế giới trong những năm tới sẽ liên tục tăng.

Trong lúc đó, cũng có nhận định cho rằng vàng sẽ mất giá trị. Cở sở của nhận định này là từ quyết định nâng lãi suất cơ bản lần thứ 2 chỉ trong vòng hai tháng qua của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC). Quyết định này được giới chuyên gia đánh giá sẽ tác động không nhỏ đến thị trường hàng hóa, đặc biệt là vàng. “Giới đầu tư rất có thể sẽ hạn chế đổ tiền vào kênh đầu tư an toàn này bởi lạm phát không còn là mối đe dọa đối với đồng vốn của họ khi Trung Quốc theo đuổi chính sách thắt chặt tiền tệ”, ông Hiroyuki Kikukawa, Giám đốc nghiên cứu thị trường của công ty chứng khoán IDO của Nhật Bản nhận định.

Thực tế cho thấy, vào thời điểm giữa tháng 10.2010 khi Trung Quốc nâng lãi suất cơ bản, giá vàng cũng hạ hơn 2%. Và đà giảm của thị trường hàng hóa, trong đó có vàng, có thể còn mạnh mẽ hơn nếu Trung Quốc tiếp tục thắt chặt tiền tệ. Và một số dự báo cho rằng, trong nửa đầu năm 2011 sắp tới, Bắc Kinh có thể nâng lãi suất cơ bản thêm khoảng ba lần.

Như vậy, hai luồng quan điểm đó đều khó có cơ sở và rất khó cho nhà đầu tư gửi niềm tin. Tuy nhiên, quan điểm vàng tăng giá vẫn thắng thế hiện nay.