Luật chưa khắc phục được “khuyết tật”

Chủ đầu tư “hết pin”

Điều bức xúc lớn nhất chính là hàng loạt dự án chậm triển khai, hoặc không triển khai. Mặc dù luật quy định là vốn chủ sở hữu trên quy mô đầu tư dự án, nhưng kiểm tra năng lực chủ đầu tư thế nào, thực tế hết sức khó khăn. Ông Dương Minh Thùy, Phó Chủ tịch UBND quận 7, nhận xét: “Chính quyền lúc nào cũng tạo điều kiện tối đa ngay từ đầu đối với chủ đầu tư, nhưng đến giờ cuối chủ đầu tư “hết pin”, lúc đó mới biết”. Điều đó thể hiện tại địa phương này khi có đến 109 dự án được giao làm nhà ở, nhưng một số nhà đầu tư quá yếu, nhảy vô dành đất, đền bù da beo, kết nối hạ tầng không được.

Ông Đoàn Nhật, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh, cũng nêu sự việc tương tự, khi ở địa bàn vùng ven, các dự án bất động sản góp phần giúp thị trường phát triển mạnh, giúp giá đất tăng, mức sống khá hơn. Tuy nhiên, tình hình kinh doanh bất động sản chưa hoàn thiện nên các giao dịch ngầm rất nhiều từ các dự án chậm triển khai. Dự án chậm triển khai dẫn đến treo kéo dài, kéo theo xây dựng nhà tự phát không phép. Trước thời điểm Luật Nhà ở có hiệu lực, có 51 dự án chủ yếu là phân lô bán nền. Sau Luật Nhà ở có hiệu lực, hơn 70 dự án đang triển khai. Hiện một số dự án đã bị thu hồi.

Bà Nguyễn Thị Cẩm Vân, Sở Tài nguyên - Môi trường TPHCM, minh chứng, hiện nay một vấn đề nóng bỏng là chủ đầu tư vừa huy động vốn của khách hàng vừa đem dự án đó thế chấp ngân hàng. Điều này hết sức nguy hiểm, trong khi luật không đề cập đến. Mặc khác, luật pháp hiện nay chỉ xử lý dự án không triển khai, thế thì những dự án mà chủ đầu tư dây dưa triển khai 5 - 7 năm chưa có chế tài xử lý. Việc chậm xử lý, dẫn đến dự án rề rà, khách hàng mỏi mòn chờ đợi.

Một thực tế bức xúc không kém chính là việc chậm cấp giấy chủ quyền cho khách hàng trong các dự án nhà ở. Đại biểu Nguyễn Ngọc Hòa cho biết: “Tôi đi kiểm tra nhiều nơi, ở đâu người dân cũng kêu, nhà ở đã lâu, nhưng không cấp giấy chủ quyền được vì chưa hoàn thiện hạ tầng, thế là cứ treo. Trong khi, hạ tầng là do chủ đầu tư thực hiện, nhưng họ cố tình chây ì thì chịu. Rõ ràng tính công bằng giữa chủ đầu tư và người mua nhà trong trường hợp này không có”.

Một khu nhà ở thương mại được chuyển thành nhà ở xã hội tại huyện Bình Chánh, TPHCM. Ảnh: CAO THĂNG

Thủ tục kéo dài, kéo giá đất cao

Vấn đề làm sao giá nhà thấp xuống đã thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu. Ông Nguyễn Thành Tài, nguyên Phó Chủ tịch UBND TPHCM, nêu: thời gian qua kêu thị trường đóng băng, địa ốc khó khăn nhưng giá nhà có giảm không, tôi thấy dường như không nhúc nhích. Phải chăng vì giao dịch không minh bạch, mua bán lòng vòng nên không thể hạ giá được? Quản lý đầu tư hiện nay nhiều giao dịch không biết, tồn cỡ nào cũng không rõ. Đại diện Sở Xây dựng cho biết, sở dĩ giá nhà đất cao trong đó có nguyên nhân chủ quan là thủ tục kéo dài tới 2 năm, đã đội giá thành lên. Sở sẽ kiến nghị giảm thủ tục xuống thì giá nhà mới kéo xuống được. Hàng loạt vấn đề bất cập hiện nay là chưa có nghiên cứu cụ thể về nhu cầu nhà ở, phân vùng phân khúc loại nhà cũng như thông tin dữ liệu từ trung ương đến địa phương về nhà ở… Chính sự thiếu điều tra, nghiên cứu này đã dẫn đến sự phát triển chệch choạc trong thời gian qua.

Đối với huyện Bình Chánh dù đang là điểm nóng với câu chuyện nhà không phép nhưng các đại biểu đã nhìn ở góc độ khác. Luật quy định chủ đầu tư dành ra 10% quỹ đất làm nhà ở xã hội, tuy nhiên việc này trên thực tế không thực hiện được. Vì vậy, người lao động có thu nhập thấp không mua được nhà thì xây dựng nhà không phép.