Lào Cai khởi động tuyến đường sắt “khủng” 203.000 tỷ: Di dời gần 1.000 hộ dân, giải phóng 780ha đất

Dự án tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng sẽ cùng với các tuyến vận tải đường sắt hiện hữu nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành đường sắt. Ảnh: Tổng công ty Đường sắt Việt Nam

Dự án sở hữu tổng vốn đầu tư "khủng" 203.231 tỷ đồng, được đánh giá là cú hích hạ tầng mang tầm chiến lược quốc gia, kết nối hành lang kinh tế Đông - Tây, đưa Lào Cai vào trung tâm chuỗi giao thương Á - Âu.

Lào Cai - mắt xích đầu tiên trên trục đường sắt tỷ đô

Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng dài gần 391km, đi qua nhiều tỉnh, trong đó khoảng 65km nằm trên địa phận Lào Cai, băng qua thành phố Lào Cai, các huyện Bảo Thắng, Bảo Yên và Văn Bàn. Riêng tại Lào Cai, dự án sẽ có 2 ga hỗn hợp (Lào Cai, Bảo Thắng) và 2 trạm tác nghiệp kỹ thuật (Sa Pa và Văn Bàn) chiếm dụng tổng cộng 172ha đất.

Tuyến đường sắt này không chỉ mang ý nghĩa giao thông mà còn mở ra cơ hội bứt phá cho Lào Cai khi trở thành cửa ngõ quan trọng kết nối Việt Nam với Trung Quốc và thị trường Á - Âu, thông qua cảng biển Hải Phòng và cửa khẩu quốc tế Lào Cai.

Gần 1.000 hộ dân, 91 cơ sở sản xuất phải di dời

Để "dọn đường" cho siêu dự án, Lào Cai sẽ phải thu hồi khoảng 780ha đất, dự kiến di dời 950 hộ dân và 91 cơ sở công nghiệp tại các khu, cụm công nghiệp như Đông Phố Mới, Sơn Mãn - Vạn Hòa. Tỉnh đã đề xuất 20 dự án tái định cư với tổng vốn hơn 1.093 tỷ đồng, bao gồm cả khu tái định cư dân cư và cơ sở sản xuất.

Riêng thành phố Lào Cai sẽ có 3 dự án tái định cư; huyện Văn Bàn 6 dự án; Bảo Yên 3 dự án; Bảo Thắng 4 dự án. Các địa phương đang khẩn trương đo đạc, kiểm đếm, xây dựng kế hoạch bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB), dự kiến khởi động từ giữa tháng 3/2025.

Thách thức xuất hiện khi vạch tuyến bị dịch chuyển

Tuy nhiên, việc thay đổi phương án tuyến của Ban Quản lý dự án đường sắt trong báo cáo mới nhất khiến quá trình GPMB gặp trục trặc. Một số vị trí dịch chuyển đến 500m, khiến các mốc giới và kết quả đo đạc trước đó bị thay đổi, buộc tạm dừng các hoạt động kiểm đếm và bồi thường để chờ phương án chính thức.

Ngoài ra, do địa hình trải dài, nhiều đặc thù văn hóa - sinh hoạt tại từng vùng nên Lào Cai đề xuất chia cụm tái định cư nhỏ lẻ theo nhóm dân cư để đảm bảo đời sống mới thuận tiện cho người dân.

Khát vọng nối liền vùng cao và biển lớn

Phát biểu tại họp báo, ông Nguyễn Trọng Hài nhấn mạnh: "Tuyến đường sắt tốc độ cao không chỉ giúp Lào Cai bứt phá kinh tế, mà còn mở ra trục kết nối chiến lược giữa Tây Bắc và cảng biển Hải Phòng - trung tâm hàng hải lớn nhất miền Bắc. Đặc biệt, tuyến còn tạo điều kiện để kết nối giao thương quốc tế, giảm tải cho đường bộ, thúc đẩy phát triển xanh, bền vững, và đảm bảo an ninh quốc phòng trong kỷ nguyên mới".

Trên tinh thần “vừa chạy, vừa xếp hàng”, tỉnh Lào Cai đã và đang chủ động vào cuộc với quyết tâm cao, dù vẫn đối mặt nhiều thách thức như thay đổi hướng tuyến, thiếu quy hoạch chi tiết do đang trong giai đoạn sáp nhập hành chính và điều chỉnh quy hoạch nông thôn mới.

Hướng tới mốc khởi công cuối năm nay

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, dự án sẽ khởi công vào tháng 12/2025. Để đạt được mục tiêu này, Lào Cai tiếp tục kiến nghị các Bộ, ngành, Ban Quản lý dự án khẩn trương tháo gỡ các điểm nghẽn, đồng thời cam kết bàn giao mặt bằng đúng tiến độ.

Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng không chỉ là "siêu công trình" về giao thông mà còn là "cú huých" để Lào Cai vươn tầm quốc tế. Mọi ánh mắt giờ đây đang đổ dồn vào địa đầu tổ quốc, nơi đang từng bước hiện thực hóa giấc mơ trở thành trung tâm logistics vùng Tây Bắc và cầu nối quan trọng trên bản đồ giao thương Á - Âu.