Lấn chiếm đất, chỉ trả tiền là xong?

Tháng 3-2013, ông TVM (ngụ xã Gia Tân 1, Thống Nhất, Đồng Nai) xây nhà đã lấn chiếm khoảng 4,5 m2 đất của ông TVT. Phát hiện, ông T. yêu cầu ông M. ngưng ngay việc lấn chiếm đất nhưng ông M. vẫn tiếp tục xây dựng.

Đền tiền vì không thể tháo dỡ công trình

Ông T. yêu cầu UBND xã Gia Tân 1 giải quyết. Trong tháng 7 và tháng 10-2013, UBND xã đã hai lần mời hai bên ra hòa giải nhưng không thành. Mặc dù đất đang có tranh chấp nhưng ông M. vẫn không dừng việc xây dựng, địa phương lại không buộc ông M. ngưng thi công để giải quyết nên sau đó công trình đã hoàn thành.

Tranh chấp giữa hai bên càng ngày càng gay gắt. Tháng 3-2014, ông T. khởi kiện yêu cầu TAND huyện Thống Nhất buộc ông M. phải trả lại 4,5 m2 đất lấn chiếm cho ông, đồng thời tháo dỡ tường xây và hàng tôn che chắn tường trên phần diện tích này.

Mới đây, TAND huyện Thống Nhất đã tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông T. về việc kiện đòi quyền sử dụng 4,5 m2 đất. Tuy nhiên, thay vì buộc ông M. trả đất, tòa chỉ buộc ông M. có nghĩa vụ thanh toán 14 triệu đồng (trị giá 4,5 m2 đất đã lấn chiếm) vì tòa cho rằng không thể tháo dỡ công trình xây dựng kiên cố…

Vụ khác, tháng 4-2004, thấy gia đình bà V. chặt hàng rào dâm bụt ranh giới giữa hai nhà rồi xây cất các công trình phụ như nhà tắm, toilet… lấn chiếm qua đất mình, ông Bùi Văn Hàn (ngụ xã Xuân Phú, Xuân Lộc, Đồng Nai) đã nhờ chính quyền địa phương can thiệp. UBND xã Xuân Phú hòa giải không thành, vụ việc được chuyển lên TAND huyện Xuân Lộc giải quyết.

Xử sơ thẩm lần thứ nhất hồi tháng 9-2006, TAND huyện xác định diện tích đất hai bên tranh chấp là 51 m2, trong đó bà V. lấn chiếm của ông Hàn 50 m2. Tòa buộc bà V. phải trả cho ông Hàn hơn 9 triệu đồng (trị giá 50 m2 đất lấn chiếm). Ông Hàn kháng cáo bởi ông luôn yêu cầu bà V. phải tháo dỡ các công trình xây cất lấn chiếm, trả lại đất cho ông.

Từ đó đến nay tòa án các cấp đã nhiều lần xét xử sơ, phúc thẩm, thậm chí cả giám đốc thẩm nhưng vẫn chưa giải quyết xong.

Xã giải quyết không kịp thời, buông lỏng quản lý

Theo đại diện VKSND huyện Thống Nhất, thời gian qua đã có nhiều vụ việc tương tự xảy ra trên địa bàn. Trong các vụ việc này, UBND cấp xã đã có một số thiếu sót, sai phạm.

Chẳng hạn trong vụ của ông T. và ông M., lẽ ra sau khi nhận được đơn đề nghị can thiệp của ông T., UBND xã Gia Tân 1 cần dừng ngay việc xây dựng của ông M. để giải quyết tranh chấp nhưng lại không thực hiện. Mặt khác, ông M. có xin phép xây dựng nhà ở nhưng lại xây sai giấy phép. Vì vậy, ngoài việc cần dừng ngay việc xây dựng nhà của ông M. để giải quyết tranh chấp thì UBND xã phải lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng đối với vi phạm này và buộc phá dỡ công trình xây dựng nhưng UBND xã cũng không thực hiện.

Từ việc UBND xã không giải quyết tranh chấp ở cấp cơ sở kịp thời, chưa thực hiện đúng quy định về quản lý đất đai và xây dựng cơ bản dẫn đến việc phía ông M. đã xây xong bức tường gắn liền với nhà ở kiên cố. Do đó, tòa án đã không thể tuyên phá dỡ công trình vi phạm để trả lại đất cho nguyên đơn, làm ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của nguyên đơn.

Tương tự, trong vụ của ông Hàn, ông Hàn đã nhiều lần khiếu nại yêu cầu UBND xã Xuân Phú buộc bà V. phải chấm dứt ngay việc xây dựng lấn chiếm sang đất của ông nhưng không hiểu sao UBND xã lại không làm gì cả.