Đề xuất không lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã

Chiều 29/8, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo, cho ý kiến đối với Dự án Luật Đất đai (sửa đổi), để Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục hoàn thiện, trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 10.

Tinh giản thủ tục, tránh tình trạng chồng chéo

Phó Thủ tướng cho rằng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải phân công cụ thể, huy động các đơn vị chuyên môn tham gia trực tiếp, nhất là bộ phận pháp chế, làm rõ những điều luật đang “trói buộc”, chưa sát thực tế, hoặc còn thiếu rõ ràng, gây vướng mắc trong triển khai.

Tại cuộc họp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp xã, chỉ giữ lại kế hoạch sử dụng đất cấp xã dựa trên chỉ tiêu phân bổ từ cấp tỉnh (phương án 2). Cách làm này nhằm tinh giản thủ tục, tránh tình trạng chồng chéo, đồng thời tăng cường tính thống nhất từ trên xuống.

Góp ý vào dự thảo, đại diện UBND TP.HCM, đề xuất không lập kế hoạch sử dụng đất 5 năm ở cấp xã, chỉ cần tuân thủ quy hoạch đô thị và nông thôn; cho phép các đơn vị sự nghiệp công lập chỉ thuê đất trả tiền hàng năm; rút ngắn thời hạn thông báo thu hồi đất từ 90-80 ngày xuống còn 45-90 ngày, và cho phép ban hành khi có quyết định chủ trương đầu tư…

Đối với dự án cấp bách, công trình trọng điểm, Thành phố kiến nghị niêm yết công khai, lấy ý kiến và đối thoại với người dân đồng thời trong 30 ngày, thay vì chờ hết thời hạn mới triển khai như hiện hành.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp. Ảnh: VGP

Liên quan đến quy định thu hồi đất, Dự thảo Luật bổ sung 3 trường hợp Nhà nước được thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Trong đó có các dự án trọng điểm, khẩn cấp; dự án treo kéo dài do vướng mắc trong thỏa thuận với người dân; cho phép thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong trường hợp có trên 75% người dân đồng thuận, nhằm đẩy nhanh tiến độ dự án, song vẫn bảo đảm quyền lợi của số hộ còn lại.

Đối với cơ chế tài chính và giá đất, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sử dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất làm căn cứ tính nghĩa vụ tài chính, bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất; bổ sung yếu tố chi phí hạ tầng kỹ thuật vào phương pháp xác định giá.

Dự thảo luật đã đồng bộ hóa phân cấp, phân định thẩm quyền thu hồi đất với thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất giữa các cấp; cắt giảm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đấu giá, đấu thầu dự án có sử dụng đất.

Rút ngắn thủ tục đấu giá quyền sử dụng đất đối với dự án nhà ở thương mại

Đáng chú ý, quy định về giao đất, cho thuê đất không đấu giá, không đấu thầu, Dự thảo Luật sẽ bổ sung các trường hợp cụ thể, phân cấp thẩm quyền từ Thủ tướng xuống UBND cấp tỉnh, tạo thuận lợi cho các dự án BT và dự án đủ điều kiện nhưng không có nhà đầu tư khác.

Rút ngắn thủ tục đấu giá quyền sử dụng đất đối với dự án nhà ở thương mại theo hướng chỉ cần quy hoạch phân khu, lập quy hoạch chi tiết 1/500 sau khi đấu giá. Bổ sung trường hợp cho thuê đất trả tiền hàng năm trên quỹ đất Nhà nước quản lý vào quy định đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, giảm yêu cầu về quy hoạch chi tiết. Thực hiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đồng thời với các quyết định sử dụng đất do Nhà nước quyết định (chuyển mục đích, gia hạn, chuyển hình thức).

Luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến quy định rõ trách nhiệm hoàn thành hệ thống thông tin quốc gia về đất đai vào năm 2026. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để tích hợp, kết nối dữ liệu đất đai với cơ sở dữ liệu dân cư, tài chính, thị trường bất động sản, góp phần minh bạch hóa và hiện đại hóa công tác quản lý.

Theo tờ trình, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Để bảo đảm tính liên tục, Dự thảo đưa ra 13 quy định chuyển tiếp để xử lý các vấn đề về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, giá đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xác định lại diện tích, loại đất, thời hạn sử dụng đất đối với một số trường hợp đã được cấp giấy chứng nhận, nhận chuyển nhượng dự án bất động sản, xử lý đối với các đơn vị sự nghiệp công lập khi chuyển hình thức sử dụng đất, quỹ đất được sử dụng để thanh toán hợp đồng BT, tránh tạo khoảng trống pháp lý và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, doanh nghiệp trong giai đoạn chuyển giao.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định, việc sửa đổi lần này không nhằm thay đổi toàn diện Luật Đất đai, mà tập trung tháo gỡ ngay những “nút thắt” pháp lý, khắc phục những điểm bất cập, đồng thời tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh. Đây cũng là bước đi quan trọng để thể chế hóa các nghị quyết của Trung ương, Chính phủ, phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.