Đề xuất không được thương mại hoá đất làm nhà ở xã hội

Ảnh minh hoạ

Bộ Xây dựng vừa có văn bản trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Bình Phước liên quan tới một số kiến nghị về phát triển nhà ở xã hội.

Theo cử tri, hiện nay các dự án đầu tư xây dựng rất khó thu hút các nhà đầu tư tham gia vì cơ chế, chính sách thiếu linh hoạt, lợi nhuận không cao, thời gian thu hồi vốn đầu tư kéo dài, khó vay vốn ưu đãi để thực hiện dự án.

Bên cạnh đó, việc hỗ trợ đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật từ nguồn ngân sách còn rất hạn chế nên kém hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư tham gia vào các dự án loại này.

Trong khi nhu cầu về nhà ở xã hội ngày càng tăng, nhất là nhà ở cho các đối tượng chính sách, công nhân và người lao động trong và ngoài khu công nghiệp.

Để giải quyết khó khăn trên, cử tri đề nghị Trung ương xem xét sửa đổi các quy định của pháp luật về nhà ở xã hội, trong đó quy định đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội thì nhà nước có trách nhiệm thực hiện đầu tư hoàn chỉnh hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của toàn dự án từ nguồn vốn đầu tư công. Phần đầu tư xây dựng công trình nhà ở thì tổ chức đấu thầu để chọn nhà đầu tư.

Có như vậy mới thu hút được các nguồn lực khác tập trung đầu tư, phát triển nhà ở xã hội đáp ứng nhu cầu về nhà ở cho các đối tượng chính sách, nhất là công nhân và lực lượng lao động trong và ngoài khu công nghiệp. Đồng thời sẽ giảm được giá bán, giá cho thuê cho đối tượng chính sách.

“Mặt khác, đất để xây dựng nhà ở xã hội là sử dụng lâu dài và không được thương mại hóa hoặc chuyển sang đất có mục đích sử dụng khác. Như vậy mới giữ gìn và đảm bảo ổn định quỹ đất để đáp ứng nhu cầu về nhà ở xã hội cho các thế hệ về sau”, cử tri kiến nghị.

Về vấn đề này, Bộ Xây dựng cho biết Luật Nhà ở năm 2014 quy định chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại tại các đô thị từ loại 3 trở lên phải dành một phần diện tích đất ở trong dự án đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội (khoản 2 Điều 16).

Đồng thời luật cũng có quy định về ưu đãi chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội được UBND cấp tỉnh hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án xây dựng nhà ở xã hội; trường hợp xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê thì được hỗ trợ toàn bộ kinh phí này (điểm d khoản 1 Điều 58).

Bên cạnh đó, Nghị định số 49/2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội có quy định về ưu đãi chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại trong trường hợp Nhà nước sử dụng quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội bằng vốn đầu tư công, vốn nhà nước ngoài đầu tư công thì chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị có trách nhiệm đầu tư xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt trước khi bàn giao quỹ đất này cho Nhà nước...

Đối với chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật và các khoản chi phí hợp lý khác theo quy định của pháp luật mà chủ đầu tư đã thực hiện đối với quỹ đất 20% phải bàn giao sẽ được ngân sách nhà nước hoàn trả theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước (khoản 4 Điều 1).

Trường hợp chủ đầu tư hoàn thành việc đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án xây dựng nhà ở xã hội trong vòng 12 tháng kể từ ngày được giao đất, cho thuê đất thì được UBND cấp tỉnh hỗ trợ đấu nối hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong dự án với hệ thống hạ tầng kỹ thuật chung của khu vực (điểm b khoản 8 Điều 1).

Nghị định số 49/2021 của Chính phủ cũng quy định UBND cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu nhà ở xã hội cho công nhân, người lao động làm việc tại khu công nghiệp theo quy hoạch đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và chuyển giao cho chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội triển khai thực hiện dự án.

Chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng,đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu nhà ở xã hội được phân bổ một phần hoặc toàn bộ vào giá thành kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp đó (khoản 5 Điều 1).

UBND cấp tỉnh có trách nhiệm hỗ trợ chủ đầu tư dự án trong việc thực hiện đấu nối hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong dự án với hệ thống hạ tầng chung của khu vực (điểm b khoản 20 Điều 1).

Theo Bộ Xây dựng, mặc dù chính sách hỗ trợ, khuyến khích các tổ chức, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đã được ban hành nhiều, nhưng do hạn chế về nguồn vốn hỗ trợ dành để phát triển nhà ở xã hội nên kết quả phát triển nhà ở xã hội chưa đạt yêu cầu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia trong giai đoạn vừa qua.

Trong bối cảnh hiện nay khi dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, để thực hiện hiệu quả chính sách nhà ở xã hội thì việc hoàn thiện cơ chế chính sách về nguồn vốn phát triển nhà ở xã hội theo hướng huy động tối đa nguồn lực của xã hội, hạn chế dựa vào nguồn vốn đầu tư công, nguồn vốn nhà nước ngoài đầu tư công; đồng thời huy động nguồn hỗ trợ từ các tổ chức trong và ngoài nước, trong nhân dân cùng tham gia phát triển nhà ở xã hội.

Bộ Xây dựng cho biết sẽ tiếp thu trong quá trình nghiên cứu, đề xuất nội dung sửa đổi Luật Nhà ở năm 2014 trong thời gian tới.