“Đầu tư công” – từ khoá hot năm 2023: Điểm danh các ngành được hưởng lợi

Ảnh minh hoạ.

Guotai Junan cho rằng, động lực tăng trưởng kinh tế trong năm nay có sự dịch chuyển. Nếu theo công thức chi tiêu với GDP=C+ I+ NX+G với Chi tiêu hộ gia đình (C) và đầu tư doanh nghiệp (I) có xu hướng sụt giảm trong năm nay thì NX (Cán cân xuất nhập khẩu) và G (Chi tiêu chính phủ) được xem là trọng tâm giúp cải thiện GDP.

Chính vì vậy, có nhiều kỳ vọng về tác động của đầu tư công và trên thực tế kế hoạch đầu tư công của Chính phủ cũng được đẩy mạnh rõ rệt trong năm 2023 phần nào chứng minh kỳ vọng trên, theo Guotai Junan.

Cụ thể, kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 được Quốc hội quyết nghị là 711.684,386 tỷ đồng. Trong đó, Chính phủ kỳ vọng 95% vốn đầu tư được giải ngân so với kế hoạch trong năm nay.

Các số liệu về cơ cấu vốn đầu tư công theo lĩnh vực giai đoạn 2010 - 2020 cho thấy, đầu tư công ở Việt Nam chủ yếu dành cho xây dựng kết cấu hạ tầng; trong đó, đầu tư công trong lĩnh vực giao thông vận tải, kho bãi chiếm tỷ trọng lớn nhất (tăng từ mức 18% năm 2010 lên 28% năm 2020); đứng thứ hai là sản xuất và phân phối điện, nước chiếm tỷ trọng khoảng 10% tổng vốn đầu tư công năm 2010 và giảm xuống còn 11% năm 2020.

Đầu tư công cho kết cấu hạ tầng xã hội như giáo dục, y tế, khoa học công nghệ, nghệ thuật và vui chơi giải trí chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ, khoảng 11% - 20% trong giai đoạn 2010 - 2020. Tỷ trọng đầu tư công cho lĩnh vực giáo dục, đào tạo trung bình là 8% trong thời kỳ 2016 - 2020, tăng cao hơn so với mức 5% của thời kỳ 2010 - 2015. Đối với lĩnh vực y tế, con số trung bình là 6% thời kỳ 2016 - 2020, cao hơn so với mức 3% của thời kỳ 2010 – 2015.

Guotai Junan cho rằng, trên thực tế, đã có nhiều nỗ lực ở các bộ ban ngành trong việc phân bổ vốn đầu tư công. Tuy nhiên, tiến độ chỉ thực sự rõ nét ở một số dự án giao thông trọng điểm. Xét tổng quan, theo số liệu của Bộ tài chính, tỷ lệ giải ngân đầu tư công trong 5 tháng đầu năm ước chỉ đạt 20,8% kế hoạch.

Theo Guotai Junan, thay vì quan tâm đến tốc độ giải ngân, quy mô đầu tư công của Việt Nam trong 3 năm tới dự kiến sẽ giúp các ngành nghề luân chuyển được hưởng lợi từ hoạt động đầu tư của Nhà nước. Các ngành năng lượng-xây dựng sẽ được hưởng lợi trực tiếp với tỷ trọng lớn trong cơ cấu phân bổ đầu tư công. Trong đó, nhóm năng lượng với Quy hoạch Điện VIII và nhóm xây dựng với các kế hoạch phân bổ cho nhóm giao thông-vận tải bao gồm các dự án cao tốc trọng điểm và sân bay Long Thành (2021-2026).

Các ngành hưởng lợi

Hạ tầng – xây dựng đi trước

Theo số liệu công bố, ngành giao thông vận tải được giao hơn 94.100 tỷ đồng vốn đầu tư công, gấp 1,7 lần năm 2022 và là con số lớn nhất từ trước đến nay. Vốn đầu tư công của ngành giao thông được giao nhiều nhất dành cho dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, chiếm 48%; tiếp theo là các dự án giao thông trong nước khác, cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1, các dự án ODA và các dự án trọng điểm, cấp bách.
Trong năm 2023, Bộ GTVT yêu cầu sẽ đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm như: Cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn I 2017 - 2020 và giai đoạn II 2021 - 2025, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn I, cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột giai đoạn I, dự án đường bộ Chợ Mới - Bắc Kạn…

Bên cạnh đó, Bộ GTVT ra Nghị quyết với các đơn vị, phấn đấu hoàn thành trong năm 2023 các dự án thành phần thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020 như: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, Cầu Mỹ Thuận 2, Nha Trang - Cam Lâm, Mỹ Thuận - Cần Thơ, luồng sông Hậu giai đoạn 2, tuyến đường thủy Kênh Chợ Gạo giai đoạn II; đồng thời, đặt mục tiêu hoàn thiện thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư, các dự án khởi công mới trong kỳ trung hạn 2021 - 2025.

Guotai Junan cho rằng, các doanh nghiệp thuộc nhóm ngành xây dựng hạ tầng hưởng lợi đầu tiên. Backlog các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng của các doanh nghiệp chủ chốt là khá lớn với tiến độ các dự án trải dài. Tuy nhiên, biên lợi nhuận từ hoạt động này lại là điểm trừ (2%-3%), chưa kể đến tác động từ biến động giá vật liệu xây dựng.

“Không thể phủ nhận tác động tích cực từ việc đẩy nhanh đầu từ công đến các doanh nghiệp ngành xây dựng. Tuy nhiên, cần đánh giá chi tiết hơn về cơ cấu doanh thu để có cái nhìn nhận tác động thực tế đối với từng doanh nghiệp”, theo Guotai Junan.

Các doanh nghiệp thuộc nhóm ngành xây dựng hạ tầng sẽ được hưởng lợi đầu tiên từ “sóng” đầu tư công.

Nhóm vật liệu – xây dựng cũng không đứng ngoài

Guotai Junan cho rằng, song hành cùng các dự án đầu tư công (hạ tầng giao thông), nhóm vật liệu xây dựng hưởng lợi gián tiếp với nhu cầu lớn về thép, đá, xi măng.

Mặc dù vậy, với các doanh nghiệp thép, công ty chứng khoán cho rằng việc tham gia vào các dự án đầu tư công chỉ là cứu cánh cho năm tài chính kém khả quan do bối cảnh thị trường bất động sản vẫn còn đóng băng. Kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp này chỉ có thể bứt phá thực sự khi chu kỳ ngành bất động sản quay trở lại.

Với cổ phiếu khai thác đá, công ty chứng khoán lựa chọn do các doanh nghiệp này sở hữu mỏ đá dọc hoặc gần các dự án trọng điểm ở khu vực phía Nam như Đồng Nai và Bình Dương với trữ lượng khai thác lớn, đáp ứng được quy mô yêu cầu.

Với cổ phiếu xi măng, mặc dù đưa vào danh sách theo dõi, tuy nhiên Guotai Junan đánh giá kém khả quan với nhóm ngành này do sự dư thừa nguồn cung xi măng diễn ra nhiều năm trở lại đây. Do vậy, đầu tư công chỉ là chất xúc tác ngắn hạn cho các cổ phiếu nhóm ngành này. Biên lợi nhuận mỏng cùng sự khó khăn chung trên thị trường xây dựng-bất động sản, giá nguyên vật liệu đầu vào tăng cao vẫn là gánh nặng với cổ phiếu xi măng.

Đầu tư công cùng quy hoạch điện VIII

Quy hoạch điện VIII mới được thông qua hồi tháng 5 với một số chủ điểm chính bao gồm:

(1) Tăng cường quy mô đầu tư cho sản xuất và truyền tải điện quốc gia mới tổng quy mô 127 tỷ USD

(2) Đẩy mạnh phát triển điện khí và điện gió.

(3) Duy trì tỷ trọng điện than tới năm 2030, tuy nhiên hạ dần và đưa tỷ trọng điện than về gần 0 cho
tới năm 2050.

Guotai Junan cho rằng với định hướng nêu trên, ngành và doanh nghiệp hưởng lợi nhất là từ xu hướng phát triển điện khí (LNG) và điện gió trong dài hạn (GAS, PVS, PVD). Trong đó, trọng tâm phải kể đến các doanh nghiệp xoay quanh dự án Lô B Ô Môn với quy mô đầu tư hơn 10 tỷ USD dự kiến sẽ sớm được phê duyệt triển khai trong quý 3 năm nay. Trong khi đó, trong ngắn hạn, nhóm nhiệt điện than vẫn đang được hưởng lợi cùng xu hướng ngành do sự thiếu hụt của sản lượng thủy điện do ảnh hưởng của yếu tố thời tiết.

Ngành và doanh nghiệp hưởng lợi nhất từ đầu tư công là từ xu hướng phát triển điện khí (LNG) và điện gió trong dài hạn (GAS, PVS, PVD).

Với điện gió, công ty chứng khoán cho rằng PVS là một trong những cái tên sáng nhất trong ngành nhờ năng lực thi công ngoài khơi dày dạn.

Bên cạnh đó, không thể bỏ qua các doanh nghiệp xây lắp truyền tải điện hưởng lợi xuyên suốt quá trình phát triển năng lượng của Việt Nam (PC1, TV2).