Chặn đầu cơ đất lúa

Trước khi có dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 42/2012/NĐ-CP về một số giải pháp bảo vệ đất lúa. Tuy nhiên, trong dự thảo luật lần này, các quy định cụ thể về bảo vệ đất lúa như sau khi thu hồi đất phải có giải pháp cấp bù diện tích đất khác vẫn được quy định khá mờ nhạt, chung chung khiến việc bảo vệ diện tích đất lúa hiện nay có nguy cơ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Có một thực tế rất nguy hiểm là nhiều người đầu cơ bất động sản hiện dùng “chiến thuật” hoang hóa đất lúa để biến thành đất xây dựng. Họ mua đất trồng lúa của nông dân, sau đó bỏ hoang nhiều năm làm cho đất thoái hóa, bạc màu hoặc tiến hành đổ đất, cát, rác lên đó và từng bước lấn dần như: san lấp, xây dựng trái phép tường rào, nền bê tông... với mục đích là “vô hiệu hóa” việc trồng lúa của mảnh đất này để qua một thời gian thì tiến hành xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Khi kiểm tra hiện trạng khu đất, cơ quan chức năng xem đó là chuyện đã rồi nên đành chấp thuận cho chuyển đổi và đất lúa nghiễm nhiên thành đất thổ cư, đất xây dựng...

Theo quy định tại khoản 2, Điều 50 dự thảo Luật Đất đai, trường hợp giao đất, cho thuê đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng để sử dụng vào mục đích khác thì phải có văn bản chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, việc quy định như vậy chỉ thêm thủ tục hành chính, rườm rà hơn chứ chưa thực sự cụ thể, thiết thực trong bảo vệ đất lúa. Bởi vì khi cấp dưới trình lên, nếu thấy đủ hồ sơ hợp lý là chấp thuận chứ làm sao có thể kiểm tra thực tế hàng triệu thửa đất trồng lúa trên cả nước được.

Muốn bảo vệ được đất lúa, trước hết phải có quy định hết sức chặt chẽ, rõ ràng về trình tự, thủ tục, điều kiện được chuyển đổi đất lúa sang loại đất khác. Bên cạnh đó, phải xử lý nghiêm minh, kiên quyết, triệt để hành vi vi phạm pháp luật như đầu cơ đất lúa để chuyển đổi sai mục đích nhằm trục lợi để phòng ngừa, răn đe. Theo đó, ngoài biện pháp xử lý hành chính như buộc khôi phục lại hiện trạng ban đầu, bồi thường, thu hồi đất sai mục đích, cần xử lý hình sự các cá nhân, tổ chức vi phạm. Có như vậy mới mong bảo vệ được diện tích đất lúa trước nguy cơ bị xâm hại, sử dụng tùy tiện vào mục đích khác như hiện nay.