Bộ trưởng Tài chính: Cố tình nhận tiền mặt, không xuất hóa đơn điện tử là vi phạm luật về thuế

Chất vấn tư lệnh ngành Tài chính, đại biểu Lã Thanh Tân (đoàn Hải Phòng) nêu thực trạng trong số 5 triệu hộ kinh doanh, có nhiều hộ có quy mô lớn nhưng chưa lên doanh nghiệp do e ngại thủ tục, đại biểu Lã Thanh Tân cho rằng cần có chính sách chuyển đổi hộ kinh doanh sang doanh nghiệp. Vậy những giải pháp đột phá nào chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp?.

Nhiều hộ kinh doanh lớn chưa chịu đăng ký thành doanh nghiệp

Trả lời, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nói hiện cả nước có 5,2 triệu hộ kinh doanh, nhiều hộ lớn và thậm chí lớn không kém gì doanh nghiệp nhưng chưa chịu đăng ký thành lập doanh nghiệp. Tuy nhiên sau hơn 7 năm triển khai luật, có thể nói số lượng hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp không nhiều.

Bộ trưởng cho rằng có 3 nguyên nhân:

- Chi phí tuân thủ pháp luật giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp còn khoảng cách lớn

- Hộ chưa nắm rõ quy định pháp luật doanh nghiệp, chưa quen quản lý chế độ sổ sách kế toán nên e ngại chuyển đổi, dộ cũng được áp dụng thuế khoán;

- Chế độ sổ sách, hóa đơn chứng từ đơn giản hơn nhiều.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Để khuyến khích họ chuyển đổi thành doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Thắng cho biết sẽ rà soát, hoàn thiện khung pháp lý về hộ kinh doanh để thu hẹp tối đa khoảng cách về tổ chức quản trị và sổ sách kế toán, tài chính giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

Đồng thời, Bộ sẽ tham mưu sớm hoàn thiện khung pháp lý về nâng cấp hạ tầng kỹ thuật để triển khai bãi bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh từ 1/1/2026. Đây là giải pháp căn cơ để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.

Nhiều chính sách hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp được đưa ra như: miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 3 năm đầu thành lập, bãi bỏ lệ phí môn bài, cung cấp miễn phí nền tảng số, hệ thống kế toán dùng chung.

“Như vậy, khi chuyển đổi sang doanh nghiệp, hộ kinh doanh sẽ được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ hơn. Cùng đó tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức năng lực quản trị hộ kinh doanh tự tin chuyển đổi theo mô hình doanh nghiệp”, ông Thắng nói.

Chưa phạt hộ kinh doanh nào liên quan đến hóa đơn điện tử

Bấm nút tranh luận về quy định buộc phải áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) chia sẻ hiện nay nhiều hộ kinh doanh và cá nhân lúng túng về hóa đơn điện tử, ông chất vấn giải pháp nào hướng dẫn cụ thể thực hiện hóa đơn thuế cho tốt.

“Họ rất sợ bị phạt bởi lúng túng, không biết dùng hóa đơn điện tử mà lâu nay chỉ sử dụng tiền mặt”, ông Hòa nói.

Vấn đề khác là có hiện tượng hộ tư thương “lách luật” khi khách hàng trả tiền mặt và không cần hóa đơn, nên họ không xuất hóa đơn điện tử.

“Cơ quan thuế sẽ giải quyết những tình huống này như thế nào? Bởi không có hóa đơn thì đương nhiên họ sẽ trốn thuế”, ông Hòa nêu vấn đề.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay vừa qua khi triển khai cũng có vướng mắc, Bộ Tài chính cũng như Cục Thuế đã cố gắng để cùng với các địa phương hướng dẫn, giải thích cho các hộ kinh doanh để triển khai đúng quy định.

Ông Thắng cho hay theo báo cáo, Cục Thuế đến nay chưa phạt ai, hỗ trợ tối đa và không có chuyện phạt bất kỳ hộ kinh doanh nào trong quá trình thực hiện. Sau này khi đã triển khai hoàn thiện, hộ nào cố tình vi phạm mới có chế tài.

Về vấn đề lách luật, ông Thắng cho biết không phải vấn đề phổ biến, chỉ có vài trường hợp. Đây là hành động không đúng quy định, vi phạm Luật Thuế, nên chúng tôi sẽ tăng cường với các cơ quan liên quan để tiếp tục tuyên truyền để những hành vi này chấm dứt.

Về vấn đề hộ kinh doanh lách luật khi yêu cầu khách hàng trả tiền mặt và không xuất hóa đơn điện tử, Bộ trưởng Thắng khẳng định đây không phải tình trạng phổ biến mà chỉ là một vài trường hợp.

Đây là hành động không đúng quy định pháp luật, vi phạm Luật Thuế. “Chúng tôi sẽ tăng cường tuyên truyền để tất cả các hành vi này phải chấm dứt”, ông Thắng nêu quan điểm.