Bỏ quy định bắt buộc giao dịch bất động sản qua sàn, môi giới “hết việc"?

Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản góp ý một số quy định của Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi).

Trong văn bản, HoREA tán thành khoản 7 Điều 7 Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) quy định Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân thực hiện giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê mua, cho thuê nhà ở, công trình xây dựng và quyền sử dụng đất thông qua sàn giao dịch bất động sản.

Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) lần này đã bỏ Điều 53a của Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) trước đây. Vì vậy đã bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất giữa các quy phạm pháp luật của Luật Kinh doanh bất động sản.

Theo HoREA, sàn giao dịch bất động sản là một bộ phận hữu cơ, rất quan trọng, rất cần thiết của thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất, là tổ chức trung gian kết nối cung - cầu, kết nối giữa chủ đầu tư, chủ sở hữu bất động sản với khách hàng, người mua nhà.

Hiệp hội cho rằng, Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) quy định chỉ khuyến khích mà không bắt buộc giao dịch bất động sản phải thông qua sàn giao dịch bất động sản sẽ không làm cho sàn giao dịch bất động sản bị mất việc làm hoặc nhân viên môi giới bị thất nghiệp.

Bởi lẽ, trong 8 năm thực hiện Luật Kinh doanh bất động sản 2014 quy định không bắt buộc giao dịch bất động sản phải thông qua sàn giao dịch bất động sản đã không hề làm cản trở hoạt động của các sàn giao dịch bất động sản. Hoạt động của các sàn giao dịch bất động sản chỉ gặp khó khăn từ năm 2020 đến nay là do tác động của đại dịch Covid-19 và do thị trường bất động sản đang rất khó khăn trong 3 năm gần đây.

Sàn giao dịch bất động sản là một bộ phận quan trọng, rất cần thiết của thị trường bất động sản.

Từ kinh nghiệm của các nước công nghiệp phát triển, điển hình là Hoa Kỳ không quy định bắt buộc phải giao dịch bất động sản thông qua nhân viên môi giới hoặc văn phòng môi giới nhưng có đến 99% giao dịch bất động sản được các bên thực hiện thông qua nhân viên môi giới hoặc ăn phòng môi giới. Hiệp hội các nhà môi giới bất động sản Hoa Kỳ (National American Realtors - NAR) cũng có vai trò rất quan trọng với hơn 2 triệu thành viên.

Do vậy, HoREA đề nghị Bộ Xây dựng rất quan tâm công tác đào tạo nhân viên môi giới để khắc phục tình trạng chỉ có khoảng 10% trong tổng số hơn 300.000 nhân viên môi giới được cấp chứng chỉ hành nghề, tương tự mô hình đào tạo công chứng viên.

Về việc quy định giao dịch bất động sản qua sàn, tại chương trình Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 4 mới đây, đại biểu quốc hội Nguyễn Anh Trí (đoàn TP. Hà Nội) cho rằng chưa thể yên tâm với tình thế hiện tại, khi bất động sản có giá trị kinh tế lớn, chúng ta có một thời gian dài mua bán bất động sản một cách thuận tiện, dễ dàng, nhưng cũng rất lộn xộn. Khi có sự cố xảy ra thì người dân, nhà nước dễ chịu thiệt thòi. Kinh doanh bất động sản đã trở thành một nghề dễ làm, dễ phất lên, với những mánh lới luồn lách.

Vì vậy, để lành mạnh hóa thị trường này, đại biểu cho rằng việc giao dịch qua sàn giao dịch bất động sản là cần thiết, để đảm bảo chính thức, nghiêm túc, tin cậy và tuân thủ pháp luật. Đại biểu cho rằng dự thảo luật cần có những quy định hoàn thiện cơ cấu tổ chức, hoạt động của sàn giao dịch bất động sản.

Khảo sát mới đây của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) với các hội viên là sàn giao dịch bất động sản cho thấy, có tới 20% sàn đối diện nguy cơ giải thể, phá sản, 40% sàn đang phải nỗ lực chống đỡ để duy trì, chỉ còn hoạt động với một vài nhân sự nòng cốt . Phần còn lại có khả năng chống đỡ, nhưng sức chống chịu không cao.

Số lượng doanh nghiệp bất động sản quay trở lại hoạt động, tuyển dụng ghi nhận tăng ở một số địa phương có thị trường hồi phục nhưng không nhiều. Nếu khó khăn trên thị trường tiếp tục duy trì, có tới 25% doanh nghiệp chỉ có thể trụ được tới hết quý 3/2023, nếu khó khăn tiếp tục duy trì đến hết năm 2023, số lượng doanh nghiệp có nguy cơ phá sản sẽ tiếp tục tăng cao.