Ngày 11/2, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng lên mức 20.693 VND/USD, tăng 9,3% so với mức 18.932 VND trước đó.
VnEconomy xin giới thiệu một số ý kiến phản hồi từ các lãnh đạo doanh nghiệp về những tác động đó.
Cần ổn định để còn biết đường tính toán
Bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Đầu tư phát triển Việt Nam
“Hệ
thống ngân hàng sẽ khó huy động ngoại tệ nếu vẫn giữ quy định về tỷ giá
như cũ. Rất may là có sự chỉ đạo kịp thời của Ngân hàng Nhà nước và sự
thống nhất với Hiệp hội Ngân hàng nên đã có sự đồng thuận về giá huy
động vốn đầu vào. Vào cuộc ngay nên có tác động rất tốt.
Vì
sao nói câu chuyện ngân hàng vì ngân hàng cung cấp vốn cho nền kinh tế,
doanh nghiệp giao dịch cũng qua hệ thống ngân hàng nếu trong trường hợp
huy động vốn đầu vào 14%, rõ ràng nếu cộng thêm chi phí vài phần trăm
của ngân hàng vào nữa thì vốn doanh nghiệp vay so với các nước ở mức độ
cao, tác động nhất định đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Các
ngân hàng thẩm định cho vay cũng chặt chẽ hơn.
Việc
điều chỉnh tỷ giá vừa rồi là đúng, vì thực chất tỷ giá chênh lệch giữ
ngân hàng với thị trường tự do đã chênh khá lớn. Các doanh nghiệp xuất
khẩu cũng rất lo ngại, bày tỏ lo ngại vì việc dùng USD như một chỉ số,
nhập siêu chủ yếu từ Trung Quốc, tới hơn 10 tỷ USD trong khi đồng Nhân
dân tệ giá trị như vậy nên có ý kiến lo rằng bị tăng giá kép, vì nhập
nguyên liệu từ Trung Quốc về đắt hơn bình thường (vì đồng Nhân dân tệ
của họ tăng giá hơn đồng USD trong khi VND lại sụt giảm so với USD) thì
rõ ràng giá thành sản phẩm doanh nghiệp mình làm ra đắt, tác động đến
sức mua.
Các
doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp xuất nhập khẩu rất lo ngại. Năm
nay chỉ tiêu xuất khẩu phải tăng hơn 10%, Quốc hội đã đặt chỉ tiêu rồi.
Để thực sự hàng hóa vn có súc cạnh tranh trên thị trường thế giới thì
việc điều chỉnh tỷ giá, lãi suất phải hết sức thận trọng, đặc biệt là
trong bối cảnh nhập siêu vẫn cao nên phải có bài toán thế nào đó để trợ
giúp cho doanh nghiệp sản xuất của Việt Nam để tăng sức cạnh tranh hàng
hóa chúng ta lên. Đặc biệt là chúng ta nâng cao giá trị gia tăng hàng
hóa của chúng ta thì việc có chính sách linh hoạt, hợp lý trong điều
hành tỷ giá lãi suất rất quan trọng và cần thiết.
Về
mức tăng 9,3% của tỷ giá, không gây sốc đâu. Vì nghe tỷ lệ phần trăm
con số có vẻ to nhưng thực tế từ lâu trên thị trường đã điều chỉnh rồi.
Quan trọng là sau khi chính sách đó được công bố, trên thị trường USD
không vọt lên quá cao mà điều đó chứng tỏ chỉ có sự điều chỉnh nhất
định, minh bạch được hoạt động ngân hàng, để ngân hàng thu hút được USD
tiền gửi. Chính vì như thế cũng hy vọng nguồn USD người dân bán cho ngân
hàng tốt hơn, giúp Nhà nước tăng cường dự trữ ngoại hối.
Tuy
nhiên, cần có giải pháp đồng bộ để thực sự vốn vay lãi vay của doanh
nghiệp giảm đi. Vì với khối doanh nghiệp sản xuất rất cần vốn vay hợp
lý, còn tạo công việc cho người lao động. Bên cạnh khối dịch vụ, ngân
hàng, tài chính cũng cần được tăng cường. Bên cạnh giải pháp ổn định
kinh tế vĩ mô thì Chính phủ và các bộ ngành cũng cần tập trung giải pháp
cho vấn đề này. Nhưng vốn nền kinh tế nước ta yếu sẵn, lại có tác động
như thế nữa. Kinh tế nước ta có độ mở lớn trong khi xuất khẩu chiếm 160%
so với GDP, nên đó là bài toán không đơn giản, phải tháo gỡ từng bước.
Với
doanh nghiệp, ai cũng phải vay vốn, ai cũng mong muốn lãi suất thấp,
nhưng với múc vay trung bình tối thiểu 17% thì rất khó cho doanh nghiệp,
và khi trả lãi ngân hàng, doanh nghiệp không có lãi, lãi phải đạt tối
thiểu 20% mới có chút lãi. Nếu lãi cao doanh nghiệp không hoạt động
được, ảnh hưởng tới cả nền kinh tế, ảnh hưởng đến công ăn việc làm cho
người lao động.
Nhưng
để giảm mặt bằng lãi suất xuống là cả bài toán tổng hợp. Cho nên cần có
một gói giải pháp nhưng điều hành một cách cực kỳ linh hoạt vì diễn
biến thay đổi hàng ngày, hàng tuần. Bên cạnh đó còn chịu tác động chi
phí đẩy từ than, điện… Họ là nhà kinh doanh đầu tư thì cũng cần có lãi
để tái đầu tư, nhưng nếu chúng ta làm một cách dồn dập thì khối sản xuất
kinh doanh, dịch vụ cực kỳ khó khăn vì chi phí giá thành sẽ tăng cao,
ảnh hưởng đến sức mua.
Về
điều hành chính sách tiền tệ, các doanh nghiệp mong muốn có định hướng
nhất định để tiên đoán được sự ổn định chính sách, để còn biết đường
tính toán. Công tác dự báo và tạo dư luận, có định hướng chung cho các
doanh nghiệp về hoạt động tài chính tiền tệ rõ hơn. Ví như chính sách tỷ
giá cần điều hành linh hoạt nhưng không phải biến động lớn”.
Cơ hội để thanh lọc doanh nghiệp
Ông Trần Minh Hoàng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Vinaland
“Đối
với lĩnh vực bất động sản, một lĩnh vực phụ thuộc khá
nhiều vào vốn ngân hàng thì việc lãi suất chưa tăng cao cũng
đã khó rồi. Nay lãi suất cho vay tăng cao thì lại càng khiến
cả thị trường khó khăn hơn. Tuy nhiên, theo tôi, trong thời điểm
này do áp lực về vĩ mô, bắt buộc các ngân hàng phải tăng lãi
suất để thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát. Ngay cả việc
điều chỉnh tỷ giá vừa qua cũng là một việc bất khả kháng vì
mục tiêu vĩ mô.
Hiện
nay, đối với các doanh nghiệp có dự án đang chuẩn bị triển
khai thì ngay khi lãi suất chưa tăng cao thì họ đã phải dừng
rồi, đã phải “cố thủ” rồi, vì khi lãi suất 16 -18% thì họ
cũng đã rất khó khăn. Còn với những doanh nghiệp đang trong giai
đoạn triển khai dang dở thì lại càng khó khăn hơn.
Đối
với chúng tôi, trong bối cảnh này các dự án đều được dừng
lại ở công tác chuẩn bị chứ không thể triển khai trong điều
kiện lãi suất vay vốn cao. Còn với khách hàng thì họ cũng
gặp khó khăn rất nhiều nếu như họ phải vay mượn nhiều để mua
bán bất động sản.
Tuy
nhiên, như đã nói ở trên, vì mục tiêu vĩ mô, kiềm chế lạm
phát nên chúng ta phải tăng lãi suất, chấp nhận hạn chế tăng
trưởng, giảm chi tiêu… Đồng thời, ở góc độ nào đấy, tăng lãi
suất cũng là cơ hội để thanh lọc những doanh nghiệp không có
năng lực, góp phần đưa thị trường phát triển ổn định và hiệu
quả hơn.
Thị
trường bất động sản có thể sẽ khó khăn trong nửa đầu năm nay,
còn sau đó, nếu lạm phát được kiềm chế thì lãi suất sẽ giảm
xuống và thị trường sẽ có cơ hội phục hồi”.
Sẽ phải xét lại các kế hoạch
Ông
Đoàn Trọng Lý, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ
phần Chăn nuôi chế biến và Xuất nhập khẩu (Aprocimex)
“Doanh
nghiệp chúng tôi chuyên nhập khẩu các loại nguyên liệu thức ăn chăn
nuôi nên nhu cầu sử dụng USD là thường xuyên. Tuy nhiên, với việc Ngân
hàng Nhà nước công bố điều chỉnh tăng mạnh tỷ giá USD/VND từ cuối tuần
trước nên ngay trong sáng nay (14/2), tôi đã phải tạm ngừng đàm phán với
đối tác để hủy một đơn hàng với trị giá 200.000 USD như theo kế hoạch
đã đề ra.
Bởi,
nếu ký kết hợp đồng này thì không biết sắp tới Aprocimex sẽ phải mua USD
ở thị trường tự do với giá bao nhiêu rồi bán cho ngân hàng với giá thấp
để thực hiện thanh toán hợp đồng.
Hiện
Aprocimex là một trong 12 doanh nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn về thực hiện bình ổn giá thức ăn chăn nuôi trong nước.
Trung bình mỗi năm chúng tôi cung cấp ra thị trường khoảng 200.000 tấn
các loại thức ăn chăn nuôi và cần từ 35 - 40 triệu USD để nhập khẩu
nguyên vật liệu, thế nhưng chúng tôi lại không được hưởng lợi gì từ
chính sách tỷ giá cả.
Thực
tế từ lâu rồi Aprocimex và phần lớn các doanh nghiệp khác đã chịu cảnh
không mua được USD của ngân hàng mà phải mua ngoài thị trường tự do
nhưng khi Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tỷ giá tăng gần 10% thì chắc
chắn giá USD trên thị trường tự do cũng tăng mạnh theo.
Với
tỷ giá trên và giá USD trên thị trường tự do sẽ còn tăng nữa thì
Aprocimex chắc chắn sẽ phải cắt giảm kế hoạch và lượng thức ăn chăn nuôi
ra thị trường trong năm nay. Đó là một tin không vui với chúng tôi ngay
từ đầu năm 2011 này.
Trong
năm nay, Aprocimex còn có kế hoạch nâng cấp, mở rộng năng lực sản xuất
nhà máy để tăng lượng cung ứng thức ăn chăn nuôi ra thị trường nhưng
chắc kế hoạch này cũng sẽ phải xem xét lại. Nếu mở rộng mình sẽ phải
vay, phải mua USD để nhập thiết bị máy móc, nguyên vật liệu, trong khi
bối cảnh tỷ giá USD như hiện nay thì sẽ chỉ càng làm khó thêm cho doanh
nghiệp.
Với
những doanh nghiệp nhập khẩu như Aprocimex, đặc biệt là các doanh nghiệp
nhỏ thì việc tỷ giả USD/VND tăng cao như vậy sẽ đẩy doanh nghiệp vào
cảnh khó khăn hơn. Rất “khổn khổ” cho doanh nghiệp là cứ phải đi mua giá
USD ở ngoài thị trường tự do rất cao rồi lại bán cho ngân hàng giá thấp
để thanh toán hợp đồng, làm sao mà chúng tôi phát triển được”.
Như trên lưng cọp vậy
Ông Nguyễn Văn Đực, Phó giám đốc Công ty Địa ốc Đất Lành:
“Hiện
nay thị trường bất động sản vẫn đang đóng băng do nhiều yếu
tố, trong đó có yếu tố lãi suất vay vốn cao. Do đó, việc lãi
suất cho vay tăng cao như hiện nay lại khiến thị trường càng khó
khăn thêm.
Ngay
cả đối với khách hàng, người dân vốn vẫn phải cậy nhờ vào
ngân hàng để mua nhà, đất, nay lãi suất lên tới 19 -20% thì tất
nhiên họ sẽ không thực hiện được ước muốn mua nhà. Có thể
nói đây như là việc đòn “bức tử” tiếp theo cho doanh nghiệp bất
động sản cũng như toàn thị trường sau Nghị định 69. Với các
doanh nghiệp thì giống như phóng lao thì phải theo lao hay như
những người đang ở trên lưng cọp vậy.
Có
thể ví việc lãi suất tăng cao như hiện nay đối với doanh
nghiệp cũng giống như một người biết mớ rau có phun hóa chất
tăng trưởng, ăn vào thì cũng phải vài năm sau mới chết, nhưng
nếu không ăn thì lại bị chết đói ngay. Do đó không còn con
đường nào khác là doanh nghiệp vẫn tiếp tục phải vay.
Chúng
ta ai cũng biết, trong năm 2010, có rất nhiều doanh nghiệp thua
lỗ, trong khi nhiều ngân hàng lãi rất cao. Nay các ngân hàng lại
tiếp tục tăng lãi suất cho vay thì rõ ràng đây là một sự bất
công cần phải có sự can thiệp của nhà nước, các cơ quan quản
lý. Khi nền kinh tế đang trong giai đoạn khó khăn thì rất cần
sự chung tay của tất cả các doanh nghiệp, trong đó có khối ngân
hàng. Thậm chí, nhà nước có thể khống chế mức độ lãi của
các ngân hàng để nền kinh tế có thể nhanh chóng vượt qua khó
khăn.
Chúng ta
cũng nên học tập Thái Lan, khi nền kinh tế bắt đầu thoát khỏi
khủng hoảng, các lĩnh vực liên quan của họ tự ý thức hợp
tác với nhau, mỗi ngành nghề, doanh nghiệp chịu thiệt một chút
để cùng vượt khó. Chẳng hạn giá khách sạn giảm một chút,
vận tải, hàng không, du lịch… cùng giảm nên du lịch của họ
phục hồi nhanh chóng, thu hút lượng khách rất lớn.
Các
doanh nghiệp bất động sản hiện nay rất khó khăn, có rất nhiều
dự án đang “trùm mền”, khởi công cầm chừng do không có đầu ra.
Bên cạnh đó, hiện nay thị trường đang cạnh tranh rất quyết
liệt do nguồn cung rất lớn. Có nhiều doanh nghiệp xây xong móng
chờ lãi suất hạ để triển khai tiếp, song không ngờ lãi suất
lại ngày một tăng cao khiến cho họ đang đứng bên bờ vực phá
sản.
Việc
tăng lãi suất cho vay của các ngân hàng vào thời điểm này
chẳng khác gì đánh một đòn chí tử vào các thị trường nói
chung, trong đó có thị trường bất động sản. Do khó khăn trong
vay vốn nên chắc chắn nhiều doanh nghiệp sẽ phải chậm tiến độ
dự án, vi phạm hợp đồng với khách hàng, hoặc sẽ có nhiều
doanh nghiệp phải bán tống bán tháo dự án của mình vì không
có đủ vốn để triển khai tiếp.
Một
kịch bản xấu cho thị trường bất động sản trong năm nay sẽ
được nhiều người nghĩ đến nếu lãi suất cho vay cứ tiếp tục
cao như hiện nay”.
Gắng tiết kiệm chi phí tối đa
Ông Bùi Văn Hùng, Phó tổng giám đốc phụ trách tài chính - Công ty Hyundai Thành Công (HTC)
“Như
chúng ta đều biết, đồng tiền VND của chúng ta được Nhà nước quy định tỷ
giá. Mỗi biến động của USD đều ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu nói
chung và của HTC nói riêng. Việc đồng tiền Việt Nam được Nhà nước điều
chỉnh giảm giá trị xuống 9,3% so với đồng USD sẽ có lợi cho các nhà xuất
khẩu Việt Nam nhưng nhưng ngược lại sẽ gây khó khăn rất lớn với các đơn
vị nhập khẩu là chủ yếu như HTC. Theo đó, Mỗi chiếc xe nhập về Việt Nam
giờ đây sẽ phải cộng chi phí do điều chỉnh tỉ giá USD/VND khá lớn, có
khi đến cả trăm triệu đồng.
Đây
là một mức tăng lớn ảnh hưởng xấu đến khả năng thanh toán của người
tiêu dùng khi đưa ra quyết định mua xe. HTC chúng tôi sẽ cố gắng hết sức
để tiết kiệm chi phí tối đa, đề nghị Nhà nước tháo gỡ khó khăn bằng
việc cho giãn thời hạn nộp thuế,… để hạ giá thành nhằm đạt được kế hoạch
kinh doanh năm 2011.
Sau
khi có quyết định tăng tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước, Hyundai Thành
Công cũng đã xem xét thay đổi giá bán phù hợp. Theo đó, những mẫu xe cụ
thể như SantaFe có mức tăng từ 27- 47 triệu đồng, i30 CW có mức tăng 16
triệu đồng, Sonata tăng 23 triệu đồng… đây là mức tăng đã được chúng tôi
cân nhắc rất kỹ đảm bảo hài hòa lợi ích của nhà phân phối và người sử
dụng. Thực tế mức tăng còn cao hơn khá nhiều”.
Tăng tỷ giá thì lợi xuất khẩu
Ông Nguyễn Tôn Quyền, Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest)
“Ngân
hàng Nhà nước mới đây điều chỉnh tăng tỷ giá giữa USD và VND thêm 9,3%
là một quyết định mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp xuất khẩu.
Trước
đây, khi xuất khẩu đồ gỗ thu về ngoại tệ, các doanh nghiệp đều phải bán
lại cho Ngân hàng Nhà nước theo tỷ giá quy định. Nhưng khi cần ngoại tệ
để nhập khẩu nguyên liệu, các doanh nghiệp này lại phải mua ở các ngân
hàng thương mại với mức chênh lệch có khi lên tới 3.000 đồng/1 USD so
với giá niêm yết.
Thử
hình dung, năm 2010 các doanh nghiệp đồ gỗ xuất khẩu thu về 3,4 tỷ USD,
nhưng phải nhập khẩu khoảng 1 tỷ USD thì phần thua thiệt mà họ phải
chịu do sự chênh lệch tỷ giá là không hề nhỏ.
Cũng
vì có sự chênh lệch quá lớn giữa tỷ giá USD/VND do Ngân hàng Nhà nước
quy định và tỷ giá trên thị trường tự do nên doanh nghiệp luôn phải trả
thêm các khoản phí không chính thức khi muốn mua ngoại tệ từ các ngân
hàng thương mại ngoài mức giá niêm yết.
Quyết
định này của Ngân hàng Nhà nước sẽ mang lại nhiều thuận lợi cho doanh
nghiệp, đặc biệt sẽ khuyến khích các doanh nghiệp làm hàng xuất khẩu.
Tuy nhiên, cơ quan quản lý tiền tệ cũng cần phải giữa tỷ giá này trong
một khoảng thời gian tương đối dài để doanh nghiệp có thể chủ động trong
quá trình sản xuất kinh doanh. Thêm vào đó phải có cơ chế quản lý, giám
sát để các ngân hàng thương mại phải thực hiện đúng theo quy định”.