Mới đây, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) đã quyết định rút giấy phép 5 dự án thép chậm triển khai với tổng công suất thép cán 3,7 triệu tấn/năm và luyện phôi 1,5 triệu tấn/năm. Đồng thời, UBND tỉnh buộc giảm công suất một dự án luyện phôi (giảm bớt 600 ngàn tấn/năm) cũng với lý do là dự án này triển khai chậm. Câu chuyện thép từ Bà Rịa - Vũng Tàu ồn ào trong một tháng qua cũng là bài học kinh nghiệm cho nhiều tỉnh miền Đông trên lĩnh vực thu hút đầu tư!
Sản xuất thép tiêu thụ lượng điện lớn và gây ô nhiễm môi trường.
Giữa tháng 9 vừa rồi, thông tin từ buổi làm việc lần thứ 3 giữa Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công thương) với tỉnh BR-VT về các dự án thép trên địa bàn tỉnh này cho thấy, hiện BR-VT có 18 dự án sản xuất thép đã được cấp phép, với tổng vốn đầu tư đăng ký gần 3,8 tỷ USD, tổng diện tích đất dùng cho các dự án này lên tới 503 hécta, tổng công suất luyện phôi 3,75 triệu tấn/năm; thép hình, thép tròn, thép trơn cường độ cao 1 triệu tấn/năm, công suất thép cán 10 triệu tấn/năm...
* Từ câu chuyện "xé rào" quy hoạch
Có 10 dự án đã hoàn thành thủ tục xây dựng (8 dự án đã hoạt động sản xuất, 2 dự án đang trong giai đoạn chạy thử); 2 dự án đang xây dựng; 4 dự án chưa xây dựng xong; 2 dự án mới được cấp phép đang chuẩn bị thủ tục đầu tư. Ông Nguyễn Văn Thắng - chuyên viên cao cấp Vụ Công nghiệp nặng cho biết, BR-VT đã cấp phép vượt rào 10 dự án nằm ngoài quy hoạch phát triển ngành thép đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, trong đó có 7 dự án không hề xin ý kiến của Bộ Công thương.
Việc cấp phép các dự án sản xuất thép ngoài quy hoạch đã dẫn đến việc phá vỡ quy hoạch sử dụng điện trên địa bàn tỉnh và mang đến nhiều hệ lụy khác, đặc biệt là gánh nặng cho hạ tầng.
Theo ông Bùi Quang Chuyện - Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công thương), khi xét các yếu tố để cấp phép đầu tư bất cứ một dự án thép nào, ngoài việc chọn lựa những dự án có khả năng triển khai được còn phải tính đến những điều kiện về điện năng, cơ sở hạ tầng kỹ thuật, nguồn vốn đầu tư... xem có đảm bảo hay không. Ông Chuyện phân tích, nền đất chịu 1 triệu tấn công suất sản xuất thép khác với 500-600 ngàn tấn và càng khác xa so với công suất sản xuất các sản phẩm khác. Nếu tính hết công suất thép đã cấp phép đầu tư trên một khu vực đất công nghiệp nhỏ hẹp như KCN Phú Mỹ thì cơ sở hạ tầng như: điện, nước, giao thông... chắc chắn không chịu nổi. Chưa kể hàng loạt vấn đề đi sau của ngành sản xuất này, đặc biệt là chất thải. Bởi hiện nay, tất cả các dự án thép tại BR-VT đều có quy trình là nhập khẩu phế liệu đưa về để luyện ra phôi, sau đó cán ra thép thành phẩm, mà quy trình này thải ra khối lượng xỉ thép rất lớn.
Bên cạnh đó, theo khảo sát, trong 10 năm trở lại đây, lượng nước ngầm trên địa bàn BR-VT đã bị sụt giảm đáng kể do nhiều nguyên nhân (nạn phá rừng đầu nguồn, việc khai thác nước ngầm của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh quá nhiều).
* Áp lực thiếu điện
Giữa lúc mà dư luận cả nước đang bức xúc về tình trạng thiếu điện trong sản xuất và sinh hoạt, thì các dự án thép ở BR-VT đã phải "chạy đôn chạy đáo" để "lo điện", song không có giải pháp hữu hiệu, dù tỉnh đã phải "thắt lưng buộc bụng" để "dành" điện cho... thép. Theo tính toán, với các dự án thép đã đầu tư, sản lượng điện BR-VT cần phải là 2.100MW mới tạm ổn định. Tuy nhiên, theo ông Bùi Quang Chuyện: "2.100MW trong tổng số 15.000MW của cả nước, chiếm 1/7 tổng sản lượng điện cả nước - là con số không tưởng". Cho đến nay, những thông tin từ ngành điện cho thấy, tình hình cấp điện vào mùa khô những năm tới sẽ không khả quan hơn năm 2009 và 2010. Thiếu điện chắc chắn sẽ lại tái diễn, thậm chí còn có thể trầm trọng hơn bởi khả năng sẽ có thêm một vài dự án mở rộng của các nhà máy thép đang hoạt động đi vào vận hành trong năm 2011. Đáng nói là trong bối cảnh thiếu điện trầm trọng, Sở Công thương BR-VT phải làm việc với các nhà máy thép nhiều lần yêu cầu tiết giảm sản xuất nhưng "chẳng mấy ai chấp hành".
Từ sự tư vấn và đề xuất của Bộ Công thương và trước sức ép của thực trạng thiếu điện cho ngành thép, mới đây UBND tỉnh BR-VT đã chỉ đạo rà soát lại tình hình triển khai các dự án thép, qua đó đề xuất Bộ Công thương rút phép 5 dự án chậm triển khai. Ông Trần Ngọc Thới, Phó chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: Quan điểm của tỉnh là sẵn sàng "sửa sai" để tránh hậu quả về lâu dài sau này.
Mặc dù việc rút phép sẽ rất khó khăn, vì cấp phép cho dự án dễ hơn là thu hồi, nhưng thay mặt Bộ Công thương, ông Bùi Quang Chuyện khuyến cáo: "Khó cũng phải làm". Bởi, trong điều 62 Luật Đầu tư đã quy định: sau 12 tháng cấp phép mà dự án không triển khai, không có lý do chính đáng thì thu hồi. Nếu không thì sẽ trở thành dự án treo.
Mới đây, ông Hồ Văn Niên, Phó chủ tịch UBND tỉnh BR-VT khẳng định, trong thời gian tới, tỉnh sẽ không cấp phép đầu tư cho bất cứ dự án thép nào nữa vì các dự án thép trên địa bàn tỉnh đang tiêu thụ một lượng điện, nước quá lớn. UBND tỉnh BR-VT đã chỉ đạo các sở, ngành sàng lọc, đề nghị rút phép đầu tư khoảng 5 dự án thép, bao gồm dự án ngoài quy hoạch, dự án triển khai chậm do lỗi từ phía nhà đầu tư. Ngoài ra, tỉnh cũng đang rà soát để tiếp tục giảm bớt dự án thép trên địa bàn.
BR- VT đang định hướng cho các khu công nghiệp là trong thời gian tới, chỉ tập trung thu hút các dự án công nghệ cao, những ngành sản xuất tiêu thụ ít điện, ít nước.
***
Quyết định của UBND tỉnh BR-VT trong câu chuyện các dự án thép thể hiện cái nhìn nghiêm túc và đúng đắn về thu hút đầu tư. Đó cũng là bài học về việc không lãng phí tiềm năng thiên nhiên, nhưng cũng không phá hủy nguồn tài nguyên vô giá mà thiên nhiên ban tặng.
Đăng ký kênh
Youtube CafeLand để theo dõi các video Thị Trường mới nhất!
Chia sẻ bài viết
Góp ý
